«مستـ. متـ.» بێ حورمەت بوونی کەسێک بێ ئەوە «فاعیل» ی کارەکە دیار بێ.

«نمفـ.، ستـ.» کەسێکی ڕیسوا کرابێ.

«مستـ. متـ.» بێ قەدر و حورمەت کردن و سووک و چرووک کردنی یەکێک * بێ شەرەف کردن، ڕیسوا کردن، سەرشۆڕ کردن، شەرەف شکاندن.

(سفا.) ١- کەسێکی ببێتە مایەی ڕیسوا بوون، یەکێکی کاری وا بکا شەرەفی یەکێک یا چەند کەسێکی تری پێ بچێ. ٢- کار و کردەوەیەکی پیاو سووک بکا یا عەیبەی بێنێتە سەر.: دایکم! ئەم مناڵە ئابڕووبەرەیە لە چی دەگێڕی، کچێ وەرە دانیشە هەی ئابڕووبەرە!

«مستـ.. لا.» تمـ: ئابڕوچوون.

«سمفـ.» کەسێکی نامووسی چوو بێ، تووشی سووکی و سەرشۆڕی بوو بێ. □ «ڕۆژی تەرزە، چەندە مینای دڵشکێن و سەرشکێن» «ڕۆژی باران، چەند شڕە، بێ عیسمەت و ئابڕووتکاو» «نالیی: گمـ»

«مستـ.. لا.» سووک بوون لە ناو کۆمەڵا، بێ قەدر و حورمەت بوون لەبەر چاوی خەڵک. *ئابڕووتکان.

«کنـ.» ١- ئیشک بوون و لە جاری بوون کەوتنی ئاو. ٢- کوێر بوونەوەی سەرچاوەی قازانج و سوودی کارێک، بڕانی خێروبێر.

«سیه.»، «نت.» تم: بڕبڕه. تێبــ.- لەم وشەیه دا «5- ئە/1» ی دوایی «بربره بووه به «ئەلف» .

«نت.» تیغەرەی پشتی ئادەمیزاد و ئەو گیاندارانەی بەچکەی خۆیان بە شیری مەمکان بەجێو دەکەن، ئی ئادەمیزاد لە پشت ملی/1 تاسەر کلێنچکەی 33 موورگەی هەیه. بێجگه لەوەی که کۆڵەکە ی ئیسکلێتی بەدەنی ئینسانه «نخاعی شۆکی» شی تێدا پاڕێزڕاوه. «بڕبڕەی پشتم، دار عەسای دەستم.» «فولکلۆر» *تیغەری پشت، «سیه.» تیرەغە «عا.» العامود الفقری.

«بنت.» کەم کەمه، تۆزەتۆزە، نەختە نەخته، ورده ورده.

«کن.» پیاو بۆ ئەوەی که لە پێناو شتێکا خۆی بەخت کات. تێبــ.ینی: ئەوە ئاشکرایه که مەڕداران «بەرخی مێ» سەر نابڕن.

«مست، مت.» به زۆر شتێک بە کەسێ قبووڵ کردن، جا بۆ قازانجی بێ یا تووشی زیانی بکا.:: خۆی بەسەردا بڕی، پاش ئەوەی که لێی قەوما کچەکەیان بە سەردا بڕی لێم وەرنەدەگرت، به زۆر و به خواهیشت بەسەری دا بڕیم.

«کن.» بێ چەک و سیلاحم، هیچم پێ ناکرێ.

«مست.لا.» جودابوونەوه، دوور کەوتنەوه.:: لەڕێگا خدرمان لێ دابڕا، دۆستی چاک قەت لێک دانابڕێن، ئەم حەوشەیان لەو خانوه دابڕیوه *بڕبوون.

«مست. لا.» 1- بڕیاردان، سوور بوون لەسەر کارێک:: جوامێر لێبڕابوو ئەو سەفەرە هەر بکا. پیاو لێ ببڕێ هەموو کارێک دەباتەسەر. 2- تەواو بوونی شتێک له شوێنێ یا له کەسێ.:: ئەو دێیه زەڵکاوی زۆره مەلاریای لێ نابڕێ. کورد خەباتکاری لێ نابڕی. چووینە ماڵێک «چا.» بخۆینەوه شەکر وچایان لێبڕابوو.

«مست. مت.» 1- بە رزکردنەوەی شتێ لە شوێنی خۆی. «دار هەڵبڕه سەی دز دیاره» ::وا خەریکی خوێندنەوه بوو هەر سەری هەڵنەد ەبڕی، چاوی هەڵبڕی پڕ بوو لەفرمێسک. 2- دوور خستنەوەی گیاندارێک لەشوێنێ و د ەر کردنی به زۆر و ناچارکردنی بەڕاکردن به جۆرێ تا ماوەیەک وا تێ بگا ئەو کەسە یا ئەو شتەی بۆته هۆی ئەم حاڵەی هەر به دواوەوەیەتی .:: سەگان کابرایان هەڵبڕی. به بەردان هەڵیان بڕی تا له ئاوایی دەریان کرد. 3- لەت کردنی شتێک «گوریس، تەل، تەناف،...،...» به ئامرازێکی بڕنده، به جۆرێ که له لای خوارەوه هێز بدرێتە ئامرازەکه بۆ لای سەرەوه.:: چوو بوو تە لی کارەبا هەڵبڕێ گرتبووی و کردبووی به خەڵووز.

«نت.» هەرا و هوریا، قاو و قیژ «تم: گم، مەهاباد، ل- 90».

«نتـ.» ۱-نەخۆشییەکە، زستانان لە ئاو خواردنەوەی زۆر تووشی ماڵات دێ. ۲-ئەو شوێنەی کە ئاوی لێ هەڵدەبڕن بۆ ئەوەی ڕەوانەی شوێنێکی تری بکەن کە مەبەستە.: ئاوبڕی باش. ئاوبڕی جۆگە. *ئاوەشکێنە. ئاوەژنە.

«مستـ. لا.» تووشی نەخۆشی ئاوبڕ هاتن.

«نتـ.» ١- کاری کوژاندنەوە و بەرگرتن لە تەشەنەکردنی ئاگرێ کە بەر دەبێتە خەرمان و ڕەز و ئەو جۆرەشتانە. تێبــ. ــ لە کوردستان باوە کە ئاگرکەوتەوە، خەڵکی ئاوایی کۆدەبنەوە و لک و پۆپی داری تەڕ دەبڕن و لە چواردەورەی ئاگرەکەوە بەردەبنە شووڵ لێدانی و ئەو شوێنانەی ئاگریان تێبــ.ەربووە لەوانەی هێشتا نەیان گەیوەتێ دادەبڕن، بەم جوورە پێش بە تەشەنەکردنی دەگرن و نایەڵن دەوروبەری خۆی بسووتێنێ، لەو جێگایانەش کە داروباری نەبێ، بە دەوری ئاگرەکەدا وەکوو جۆگە ئەرز هەڵدەقەنن. ٢- «تتـ.» ڕاگرتنی شەڕ لە نێوان دوو هێز کە پێکەوە بە شەڕ دێن. ٣- بەرگرتنی تەشەنەی هەرا و دەمەقاڵی نێوان دوو یا چەند کەس.

«مستـ. متـ.»، کووژاندنەوەی ئاگرێکی دەکەوێتەوە بەو شێوەیەی لە «ئاگربڕ» داباس کرا.

(سفا.) حاڵی سمێڵی زۆر گەورە و ئەستوور.

«نفا.» سفا.»، ئەو شته یا ئە و کەسە یاخۆ حاڵی ئەو شته و کەسەی که توانایی بڕینی هەبێ. «بکووژ و ببڕ هەر خۆیەتی». *برنده.

«نت.»، «کن.» چەقۆ، تیخ و...