(نت.)، (کعر.) ١- لاوازێکی لەبەر نەخۆشی تووشی کەسێک دەبێ و ڕۆژبەڕۆژ کزتر و زەبوونتری دەکا. خدر لێی پیسی کردووە و داوێتە باریک و بنێسی. ٢- تم: ١- ئازار (ئازاری سیل) *(مک.) بنێسی. سەبنێسی. (جنو.) باریکۆ.

«نت.» 1- ئەو بەشەی که دەکەوێته خوار ئاستی زەوی. تێبــ.- بۆ دانانی بناخه، زەوی هەڵدەقەنن تا دەگاته سەر «خار» و ئەوجار به بەرد و قسڵ «ئێستا چیمەنتۆ و...» دایدەڕێژن تا دەیگەیێننەوه ئاستی زەوی، پاشان دیواری له سەر بەرز دەکرێتەوه.* «کک.» تەمەڵ، «مک.» بناغه. بنەڕەت. «سیم.» بنچینه. «بک.» بنگه. «جن.» پیی. 2- ئەساسی هەر ئیش و کارێک. * بنیات، بنیاد.

«نت.» ئەو شوێنەیه که چیا و کێو دەگەڵ زە وی لێک دەدەنەوه و پێدەشت دەست پێدەکا.::سلە یمانی له بناری گوێژ ەیه. بنارگل مەڵبەندێکی کوردستانه لەگەرمیان.* «جنو.» بنەتار. هس.: «جن.» بنار. بناری. هەوراز، سەرەبەره زوور.

«نت.»، «مک.» تم: بناخه.

«مست. مت.»، «مک.» 1- دامەزراندن و داڕشتنی ئەو بە شە ی دیوار که له ئاستی زەوی نزمتره و ئەرزی بۆ هەڵکەندراوه. 2- «مج.» دەست کردن به دامەزراندن وبنیات نانی هەر کارێک و هەرشتێ:: تۆ جارێ بناغەی کارەکەت دانەناوه قازانجەکەی بەش دەکەی ؟ ئەم کچۆڵەیه تازه بناغە ی مەمکی داناوه. * بنیات نان. بنیاد کردن.

«مست.» مت.»، «مک.» هەڵکەندنی ز ەوی و گەیاندنیه سەر «خار» و ئاماده کردنی بۆ هەڵچنینی ئەو بەشەی «دیوار» که له ئاستی زەوی نەویتره.

«نت.»، 1- پشتی گوێچکه، نێوان لالەی گوێجکه و کاپۆڵی سەر بەلای پشتەوەدا. 2- «مج.» زۆر نزیک.:: مردن له بنانگوێیانه. له بناگوێی دەنگی دایەوه.* «سن.» بناگوێچکه، بنگوێ، بنگوێچکه. «سیم.» بناگوێ. «بک.» بناگوه.

«نا.» دارێکی پڕ لق و پۆپه، گەڵاکانی خڕ و درێژۆکەن، دەوریان ددان ددانه، وەکوو چەتر ڕادەوەستن، دارەکەی پتەو شلکه، له دار تاشیدا بەکاردێت و بۆ جوانیش له کەناری چۆگه و خیابانیش دەنێژرێ.

چوونه خواری شتێک به ئاوی چۆم و ڕووبار و....دا و لەبەر چاوم گوم بوونی «گرینگ نییه چەنده بەئاوا دەچێته خوار، هەر ئەوەنده بەسە ئاوی بەسەر بکشێ و ون ببێ.

«مست. مت.»، «مک.» دروست کردنی دیوارۆکەیێک «به هەر جووره کەرەستەیەک بێ» لەبەردەمی ئاوێکی ڕەوان بۆ کۆ بوونەوه و بەرزبوونەوەی ئاستی تا لابدرێ به جێگایەکی ترا بڕوا، لەکوردستانی خۆمان ئەمه هەر بۆ کشتوکاڵ دەکرێ.

«نت.» تم: بنەچەکه.

«مست. لا.»، «کعر.» 1- گۆڕانی شە تڵی هیندێ گیا و گژ و شین بوون و لق و پۆپ دەرکردنیان:: فریزەکه بنجی داکوتاوه. 2- «کن.» سەر گرتن و چەسپانی کارێک. جێ قایم بوونی کەسێک لەکارێک یا و ەزیفە یەکدا:: ئەم شەریکەیه بنجی داکوتاوه. 3-«کن.» زۆر دانیشتنی کەسێ یا کۆمەڵێ خەڵک لە شوێنێک.:: هەر هەڵناستن د ەڵێی بنجیان داکوتاوه.*«مک.» بنج داکوتان.، ڕیشه داکوتان.

«کعر.»، «نت.»، «ست.» حاڵی کەسێکی بنەچەکەی جوولەکە بن و خۆی مسوڵمان بووبێ. * «مک.» بنەجوو.

«نت.»، «هل.» هەفتەی شەشەمی زستانه به حیسابی کوردەوار لە مەڵبەندی هەولێر، دەکەوێته نێوان «بەند» و «مەیرەم» .

«ست.» 1-شێوەیەکی دروونی زارکی جەواڵ و تێڕ و ئەو جوورە دەفرانەیە، کە ڕاست لەسەر ئەو شوێنەی شتی ناو دەفرەکە دەبڕێتەوە (ئەگەر بلوێ) دەیدروون تا بارەکە قایمتر بێ. 2- جۆرێک دروێنەی دەغڵ و دانە کە بەشی زۆری ساقەتی گەنم و جۆی دەگەڵ دەدوونەوە بۆ ئەوەی (کا)ی زۆر بێ.

«نت.» ماڵی ئەسڵی ئەو کەسانەی لەماڵێک زیاتر یان هەیه. ماڵی ناو ئاوایی ئەوانەی هاوینان بۆ خاتری مەڕ و ماڵاتیان دەچنه هەواری.:: بنەی تیرەی «ڕۆغزایی» جافان له «گامه خەڵ» ه. 2- کەلوپەلی ژیانی تایبەتی ئەوانەی به کاروان له وڵاتێکەوه بۆ وڵاتێک یا شارەو شار بۆ سەودا و کڕین و فرۆتن دە ڕۆییشتن. 3- نوختەی ناو ڕاستی خەرمانێک که به «گا» گێره دەکرێ. 4- یەک دوو گوندن. لە دەوری چەمچەماڵ له کوردستانی عێڕاق:: بنەو بنەکان. تێبــ.- گایەکی بەتین و توان دەخرێته ناوەند و «گاکانی دی بەسەر «کلۆش» دا بڵاو دەکرێنەوه و دەست دەکەن بە سووڕان لەسەر خەرمانەکه، بەلام «گا» یەکەی نێوەڕاستێ هەر بە دەوری خۆیا د سوڕێنێتەوه و جێگۆڕکێی زۆر کەمه «هەروەک نە بێ وایه»، جا بۆیه وتراوه «دەڵەی گای بنەیه هەر نابزوێ». 1-4» کۆختەیەکه، ڕاوەکەر به پۆش و پە ڵاش و چڕوچیلکه دەیکەن و لەوێ ڕا تفە نگ دەتەقێننه نێچیر. ب» هەر بن پنچک و دەوەنێک که بۆ مەبەستی خۆشاردنەوه له نێچیر، ڕاوچی کە ڵکی لێ و ەربگرن.* * «مک.» سیپه /1. حەشارگه..

«نت.» ئاخرین شوێن له جێگەیێکی مەحدوودا.:: تابنەبانی ئەشکەوتەکه چووین. ئەو کتێبــ.ەی بن بانێم بۆ بێنه.

«مست. مت.»، «سیه.، سن.» تم: بن بڕ کردن.

«نت.»، «جف.» تم: بنار.

«جن.» تم: بنە تۆو.