(معت. مت.) ١- کۆکردنەوەی ماڵیات، وەرگرتنی باج * باج سەندن. باج وەرگرتن. ٢- (مج.) بە زۆری و بە ناحەق شتێ لە کەسێ ئەستاندن. باجە و لێت دەستێنم چت لەدەست دێ لێی ڕامەوەستە.

(نت.) تم: باجگر.

(مست. مت.)، (سیم.) تم: باج ئەستاندن.

(ست. مت.) باج لە کاڵایەک ئەستاندن.

(ست. مت.) باج ئەستاندن.

(نت.) ئەو کەسەی بە فەرمانی دەوڵەت دەسەڵاتی وەرگرتنی باجی هەبێ. ((ڕێی نەوتەکە ڕۆژ باجگری گەر زۆرە دەفەرمووی + ڕێی خاسە بە شەو خاڵییە با بێ بە بڵاغا (ڕەزا- ٣). *باج ئەستێن. (سن.) باجەوان.

(نا.)،(کعر. کئێر.). ١- لەقەبێکە ژنێکی لە خۆ گەورەتری پێ بانگ دەکرێ. باجی گوڵێ. باجی وەنەوش. ٢- لەقەبیکە خوشک و برای بچووک بۆ ڕێز لێگرتن، خوشکی لە خۆیان گەورەتری پێ گاز دەکەن. باجیم چۆتە ماڵی پوورم *(مک.) داد. دێد.

(نت.)، (سن.) تم: باجگر.

(نا.)، (کعر.)، (سن.) ١- تم: باغ. ٢- تم: باخچە.

(نت.) ١- (کئێر.) پارچە ئەرزێکە لەناو حەوشەی ماڵ، بۆ چاندنی گوڵ و شیناوەرد تەرخان دەکرێ. ٢- (کعر.) پارچەیەک زەوییە کە سەوزە و گیاوگۆڵی خواردەمەنی لێ دەچێنرێ. *(کئێر.) سەوزیخانە. تێبــ.- دەنگی (غ) لە جیرانەتی دەنگی (چ) بۆتە (خ).

(نت.)،(سن.) ١- دووکانی کشتووکاڵ کە بۆ شەتڵی هەندێ شیناوەرد و گیاوگۆڵ وەکوو (باینجان، تەماتە، ڕەیحانە، تووتن و...) تەرخان دەکرێت و پاشان دەگوێزریتەوە بۆ جێگای تایبەتی. (عا.) مەشتەل. ٢- قووڵکەیەکە لە دەوری نەمامی دار یا بڕکەی شیناوەردێک دەکرێ تا ئاوی تێدا ڕابوەستێ و دار یا گیایەکە ئاو باش بخواتەوە. ٣- توورەکەیەکە جووتێران تۆوی تێدەکەن و دەیوەشێنن * (مک.) تۆمەدان. تێبــ.- تەنیا مردۆخ ئەم وشەیەی نووسیوە و من بۆ ئەوە دەچم کە بەم جورە [باخ + ئەڵە] پێکهاتبێ و کەم کەمە (ئە)ی (ئەڵە/٢) سوابێ و (باخڵە)ی لێ کەوتبێتەوە.

(مک.) گەورەتر لەچاو شتێکی دیکە. ئەو کەوشە تۆزێ بە پێم بچووکە ئەگەر هەوایەک با خۆشتر بێ باشترە. شیروان تۆزێ لە نەریمان باخۆشترە.

(نت.)، (کعر. سن.) تم: باغەوان.

(حمس.)، (کعر.) تم: باغەوان.

(نا.)، (مک.) تم: باغەڵ.

(نا.)، (مک.) تم: ٤- با. ((دەسماڵەکەی دوو بادە + ماڵی بابم سەیزادە)) (فۆلکلۆر). تێبــ.- وا دێتە بەرچاو کە ئەسڵی ئەم وشەیە (بادراو) بێ و کورت بووبێتەوە.

(ست.) حاڵی کەسێکی تووشی نەخۆشی ڕۆماتیزم بێ، ئەو کەسەی لەشی (با)ی تێدایە.

(نت.) نەخۆشی ڕۆماتیزم. تێبــ.- نەخۆشیەکە تووشی ئادەمیزاد دەبێ و لە جمگە و ماسوولکە و ئەندامەکانی دەروون (جەرگ، دڵ،...) دەدات، چونکوو ژانی ئەم نەخۆشییە لە جێیەک ڕاناوەستێ و هەڵدەکشێ و دادەکشێ، پێشونیانی کورد وایان زانیوە (با)یە و لە لەشی ئینساندا دەگەڕێ و ناویان ناوە (باداری).

(نا.) میوەیەکە دەخورێ، دارەکەی دەسچێنە (کێویشی هەیە)، لە کوردستان زۆرە، هەر دەنکێکی دەناو قاپێلکێکی سەختدایە (هەڵدەکەوێ دوویان دە قاپێلکێکدا بن)، پڕە لە ماددەی چەوری و شەکری میوە، بە فەریکی قاپێلکەکە شین و نەرم و تووکنە و ناوکەکەشی سپی و نەمەیوە و بە خۆیەوە دەخورێ، بەڵام کە وشک بوو قاپێلکەکە سەخت و زەرد و کون کون و ناوەکوەشی ڕەق دەبێ، لەو دەمەدا ناوکەکەی توێکلڵێکی زەردی پێوە نووساوە و دوو (لەپە)ی بادامەکەی توند پێکەوە نووساندووە، لە کوردستان بۆ خواردن و داوودەرمان بەکاریدێنن و بۆ کاروباری پزییشکی رۆنی لێدەگرن. *(سیم. کک.) بائام ( بەو جۆرەی دەنگی (د) لە سلەیمانی بە دەما دێت)، (هل.، کی.) باوی. ٠بک.) باییف، بەهیف. (لو.) بایم.

(ست.) ١- هەر شتێکی لە دروست کردنیدا (بادام)ی تێکەڵ بکرێ. باقلاوەی بادامی. ٢- هەر شتێکی شکڵی وەکوو بادام وابێ.