«نا.» ١- ا» گیایەکی دەسچێنی ساقەت ئەستووره، گەڵای پان و درێژۆکەیه گووڵی وورد و بنەوشه، ساڵه و ساڵ بۆ خاتری بەرەکەی د ەچێندرێ، تۆوێکی زەردی وردی هەیه. ب»، «کعر» بەری ئەم گیایه کە زیاتر درێژۆکەیه بە شکڵی خەیار، ڕەنگی پێستەکەی بنەوشی مە یلەو ڕەشه و بەشێوەی جۆر بە جۆر - چێشت، سوورکراوه، ترشیات، مرەبا- دەخورێ. *«مک.» بایینجانی ڕەش - «سن.» بامجان. ٢- «مک.» ١» گیایەکی دەسچێنی یەکساڵەیه گەڵای گرنج گرنج و بۆ نخۆشه. ب» میوەی ئەم گیایه، سوور و گۆشتن و خڕه «هەندێ جار بە ڕ نگی زەردی کارەبایی وبە شکڵی هەرمێ دەبیندرێ» تامی ترشە، دەکرێته چێشتەوه، بەکاڵی و به برژاوی دەگەڵ کەباب و هەروهەها به زەڵاتە ش دە خورێ. *«مک.» بایینجانی سوور. «بک.» باجانی سوور. «کعر.» تەماته. «سن.» بامجان فەرەنگی.

«نت.»، «مک.» تم: بایینجان /٢-ب.

«نت.»، «مک.» تم: بایینجان /١-ب.

«نا.»، «کعر.» ١- تم: ئیعتیبار، ٢. ٢- «مج.» ئەهەمیەتێکی ئینسانێک لەبەر چاوی خەڵکی هەیەتی. هس -5- با، «بک.» بەها». *«سن.» بایوق «تم: مردۆخ، ج١، ل-١١٥» .

«ست.» حاڵی هەر کەسێ یا شتێ ئەهەمیەت و ئیعتباری هەبێ.

«نا.» تم: کوندە بەبوو «بایە قووش بەرشی جەشین و زاریش» «بڵبڵ بێزار بێ جه بێ قەراریش» «خانا - ٦٦٧»

«مست.، لا.» تم: ئەهەمیەت پێدان.

«حمس.»، «مک.» تم: ئاواڵەتی.

ئاد میزادێکی نێرینه که دەگەل ئادەمیزادێکی دیکە لە دایک و بابێک بن.

«حمس.»، «مک.» تم:برسێتی.

بنت.» تم: ئەسپایی.

«حمس.» تم: باوە ڕی.

«حمس.»، «سن.» تم: بڵندایی.

«نت.»، « «سیم.» 1- ئەندازەی بەرزی شتێک به باری قیتی دا، لە زەوی ڕا تا دوایی شتەکه. «عا.» ارتفاع.: چیای هەڵگورد ڕەنگه بڵیندایی سێ ەزار متر ببێ. 2- جێگا و شوێنی بەرز.:: له بڵندایی ٥ میترکەوته خوارەوه و هیچیشی لێ نەهات. تێبــ.- مانای ئەم وشەیه مەحدووده و نیسبی، بەڵام ئی «بڵند» موتڵەق و نامەحدوود.* «کعر.» بڵندی، بڵیند «بڵ + ئیند» بڵ = بەرز = له پاش پ ەیدا بوونی دە نگی «لام» لە زمانی کوردیدا «ئاوێستایی» + ئیند؟، بەرزایی. «سن.» بڵنایی. «مک.» بڵیندایی، بڵیندی، «بک.» بڵندایی. «جن.» بولەنی.

«نت.»، «مک.» تم: بڵندایی.

1- پەلەی بۆر لەسەر هەر شتێکی بێ. 2- شتێکی له دوورەوه هەروا بۆر بچێتەوه و ن ەزانرێ چییه. 3- «مج.» قوون، «حیز باب چەندت ڕق له منه + بۆرایەکەت بەدوو گونه» «وردی بەرده شانی، ل-90».

«نت.» پێوەندی دووری بنەماڵەیی که دوو یا چەند کەس یا خێزانان پێکەوه دەبەستێ. خزمایەتی دوور.

(کن.) بە هەر بارێکدا بێ هەر زیان دەبینێ، کارێکی لە هەموو سەرێکەوە زەرەربێ.

«مست. مت.»، «مک.» تم: بە بارێکا خستن.

«بنتـ.» تمـ: بە ئاشکرا «ئاشکرا».