تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاگر خانە
«نتـ.»، «سیمـ.» ١- کوورەی ئاسنگەران کە ئاسنی تێدا سوور دەکەنەوە. ٢- تمـ: ئاتەشخان. ٣- تمـ: ئاتەشخانە * ئاوورخانە، توونخانە، تونگخانە.
ئاگر خۆرە
[[ئاگر + خۆر «خواردن» + ە ــ ئە/١]]
«نتـ.»، «سنـ.» تمـ ؛ قەقنەس. «تمـ: مخـ: جـ ١- ١٧».
ئاگر خۆشکەر
[[ئاگر + خۆش + کەر «کردن» ]]
«سفا.»، «مکـ.» کەسێکی فیتنەیی دەکا، یەکێکی دەبێتە هۆی نێوان ناخۆشی و بەشەڕهاتنی خەڵک: ئاگرخۆشکەری وا هەر نابێتەوە، ئەوەندەی مست لە چاوان دەی شارێکی بەشەڕ دەدا. پیاوی ئاگر خۆشکەر هەمیشە ڕوو زەردە.
ئاگر خۆشکەرە
«نفا.»، «مکـ.» ئەوەی «کەسێ، شتێ، یا کردەوەیێک» کە ببێتە مایەی بەرپابوونی شەڕوشۆڕ و فیتنە لەناو خەڵکا، یا لە شوینێک: ئاگر خۆشکەرەی ئەم دێیە، ئەم هەتیوەیە، ئاگرخۆشکەرەی ناو میللەتان ئیمپریالیزمە.
ئاگر لێبارین
[[ئاگر + لێ «لە + ی = ز» + بارین]]
«مستـ. لا.»، «کنـ.» بەڵا بەسەر هاتن، تووشی ناڕەحەتی بوون. ● «ئاگری لێبارێ» تووک و نزایە.
ئاگر نانەوە
«مستـ. متـ.» تمـ: ئاگر کردنەوە / ١و٢.
ئاگر و دوو بڕان
«مستـ. لا.» ماڵ ویران بوون، ئاسەوار نەمان ● «ئاگر و دووی بڕێ» ماڵی ئاگری تێدا نەکرێتەوە و دووکەڵی هەڵنەستێ «بەو مانایەی کە کەسی تێدا نەمێنێ کە پێویستی بە ئاگر هەبێ.».
ئاگر چوونەگیان
«مستـ. لا.»، «کنـ.» ١- تمـ: ئاگرتێبــ.ەربوون /٢. ٢- تمـ: ئاگر گرتن / ٢.
ئاگر کردن
«مستـ. متـ.» لە شوێنێکی تایبەتی ئاگر کردنەوە و ناوبەناو سووتەمەنی هاویشتنە سەری بۆ گەرم کردن یا هەر مەبەستێکی تر.: توونچی توونخانەی حەمام ئاگر دەکا. دیزە و گۆزە دەخەنە کڵەوە و چەند شەو و ڕۆژ هەر ئاگری دەکەن تا سووردەبنەوە.
ئاگر کردنەوە
«مستـ. متـ.» ١- هەڵکردنی ئاگر بۆهەر مەبەستێک بێ: خێرا ئاگرێکمان کردەوە خۆمان ئیشک کردەوە. دەی کچی چاک زوو ئاگری بکەوە و هێلکە و ڕونێکمان بۆ بکە. ئەمە لای خۆتان ئاگرتان کردۆتەوە، دووکەڵ کوێری کردین. ٢- «کنـ.» ا» بەرپاکردنی فیتنە و شەڕ و شۆڕ: هیتلەر ئاگرێکی کردەوە دنیای سووتاند. ب» هار و هاجی کردنی مناڵان و دابین نەبوونیان: مندال! ئەو ئاگرە چییە کردۆتانەوە، ڕۆکەون بۆ خۆتان. * ئاگرنانەوە.
ئاگر کەوتنە گیان
«مستـ. لا.» ١- ئاگر دە لەشی کەسێک بەربوون. ٢- «کنـ.» ا» ئاگر گرتن/ ٢. ب» کەوتنە تاڵووکە و جێگە بەخۆ نەگرتن. ئارام لێ هەڵگیران.
ئاگر کەوتنەوە
«مستـ. لا.» تمـ: ئاگر بەربوونەوە.
ئاگر گرتن
«مستـ. لا.» ١- ئاگر تێ بەر بوون/ ١. ٢- «کنـ.» تووڕە بوون و هەڵچوون، ڕق هەڵسان و سووربوونەوە: هەر کوتت ئەم ئیشە وانابێ ئاگر دەگرێ. * ئاگر تێ بەربوون / ٢ ج.
ئاگر گیرە
[[ئاگر + گیر «گرتن» + ٣ ــ ئە/٢]]
«نتـ.»، «سنـ.» سووتەمەنێکی کەم کەگورج ئاگر بگرێ، بۆ ئەوەی ئاگرێکی گەورەتری پێ بکەنەوە * دەس ئاگر «دەساگر»، دەستەچیلە، چاوگە.
ئاگر گەش کردنەوە
«مستـ. متـ.» تمـ: ئاگر گەشاندنەوە.
ئاگر گەشاندنەوە
«مستـ. متـ.» ١- باوەشێن کردنی مقەڵی یا ئاگردانی ــ کە خەڵووزی تێکرابێ و چەند پۆلووی خرابێتە سەر ــ تا سکڵەکان هەموو ڕەژییەکە بگرنەوە و بیکەنە یەکپارچە ئاگر. ٢- هەڵسووڕاندنی ئاتەشگەردان هەر بۆ ئەم مەبەستە. * ئاگر گەش کردنەوە.
ئاگر گەشکەرە
[[ئاگر + گەش + کەر «کردن» + ە ــ ئە/١]]
«نتـ.» تمـ: ئاتەشگەردان.
ئاگر گەشکەرەوە
[[ئاگر + گەش + کەرەوە «کردنەوە» ]]
١- «نتـ.» تمـ: ئاتەشگەردان. ٢- «نفا.» تمـ: ئاگرگەشەوکەر/٢.
ئاگر گەشەو کەر
١- «نتـ.» تمـ: ئاتەشگەردان. ٢- «نفا.» ئەو کەسەی ئاگر دەگەشێنێتەوە.
باگر
[[٣- با/ ١+ گر (گرتن)]]
(نت)، (مک) جێگایەکی لە هەر لایەکەوە (با) بیگرێتەوە.