«مست. مت.» تم: بناغه دانان.

«نت.»، «سن.» تم: 1- بناوان.

قەزوانە کە دەوری فەریکی به سەر چووبێ و تەواویش ناسکی ڕەق هەڵنەهاتبێ و هێشتا شنکایی و ناسکی تێدامابێ...لەو وەختەدا توێکڵەکەی دووڕەنگ دەبێ هێندێکی بنە وشی مەیلەو شین و توزێکیشی سووری باره زەرد.

«مست. لا.»، «مک.» ماوەدان به کەسێک بۆ ئەوەی لەسەر کارێکی دەستی پێکردووه بڕوا. *لەدوودان. تێبــ.- ئەم مەسدەرە زیاتر بۆ ماوەی قسەکردن بەکاردێت و هاوتاکەی مانایەکی گشتی تری هەیه.

مست. مت.»، «مک.» باش دەبڕینەوه نەهاتنی خوری، ئەوەش لەبەر نەخۆشی یەکه، مەڕ لەوەختی بڕینەوەدا تووشی دێت. * بە برنگ ئەنگووتن، به برینگ کەوتن.

مست. مت.»، «مک.» 1- ماوەی قسه کردن لێ بڕینەوه و بێدەنگ کردنی کەسێک. 2- «کن.» کافی بوونی خواردەمەنی بۆ ئەو خەڵکانەی لە ماڵێک یا هەر جێگایەکی تر بن.:: جا ئەوەندەی ترێیه به دەمی کێ دادەدەی «بەشی ئەو هەموانه ناکا.

«مست.، لا.» تەنک بوونی هێندێ جێگەی چۆم و ڕووبارانه که ماوەی لێدانی بۆ ئینسان هەبێ.:: «جەغەتوو» قەت بوار نادا. «خاسه» و «ئاوەسپی» بەهاران بوار نادن.

«مست. مت.» » ڕێگا پێدان، ماوەدان بەکەسێ بۆ کردنی کارێ:: ده بوارەی ئێمەش بد ەن با دوو قسە بکەین. *«سن.» بگارەدان.

«نا.» کردەوه یا قسەی ناڕاست که وەپاڵ کەسێکی بدرێ. * «بک.» بوختان. «جن.» بۆخت.، بۆختۆم.

«مست. مت.» بە ناڕاست قسەیەک یا کارێک دانه پاڵ کەسێ.:؛بوختانی پێدەکەن. بۆختانی پێ کرد گوتی هەزار تمەنم قەرزداره.

«مست. لا.» قسەی ناڕاست وەپاڵ خەڵکی دان، کردەوەی وەها وەپاڵ خەڵکی دان که نەیان کردبێ.* «بک.» بوختان کردن. «جن.» بۆخت ڕخته.

«مست. مت.» پێچانەوەی کەلوپەل لەناو «بوخچه» یێکدا، بۆ هەر مەبەستێ بێ.

«مست. لا.» 1- تەواو بوون. پەک کەوتن:: ڕادیۆکه قسەی دەکرد لەخۆڕا د ەنگی بڕا. کە وای پێگوت کابرا قسەی بڕا. 2-پەیدا بوونی برین/1 بە چەقۆ و...لەشوێنێکی لەش. لەت بوون، دووکەرت بوونی هەندێ شت:: تەلی تەلەفۆنەکەمان بڕابوو. ئەوه دەستت بەچی بڕاوه ؟

«مست.، مت.» تم: بڕین /4.

«مست. لا.» وەکوڵ هاتنی ئاو یا هەر تراو و چێشتێکی شل به جۆرێ له هەموو لایەکەوه «بڵق» ی لەسەر پەیدا ببێ.:: کچێ خێراکه ئەو مەنجەڵه داگره، هەروا بڵقان دە دا.

«مست. مت.» شێوەیێکی برژاندنی هێندێ خواردەمەنییه، وەکوو: نۆک، گەنم، قاوه و ئەو جۆره شتانه له سەر ساج.

نت.»، «مک.» گیایەکی دەشتەکییه گوڵی زەرد و سپی دەگرێ، گەڵای ورده، بۆنی زۆر تونده و نیزیکەی میترێک بەرز دەبێتەوه، له کوردستان ڕەگ و گوڵەکەی بۆ داوودەرمانی کوردەواری بەکاردێت و بەگشتی له لادێ قاپ و قاچاغی پێ دە شۆن. * «سیم.»، سن.» بۆ مارانه. «جن.» برنجداس. «سن.» تم: بۆ مادەران.

«نا.»، «مک.، سیه.، سن.، بک.» بای توند و به تەووژمی زستان کە بارانیی دەگەڵ بەفر لەشوێنی خۆی هەڵگرێ و گێژی بدا و بیباته جێگایەکی دیکه.:: ئەسپی با و بۆران.

«نا.»،، «سیه.» تم: بۆمباران. تێبــ.- ئەم وشەیه «بووردمان» ی فرەنسییه و جەڕاوه، وای بۆ دەچم که له ڕێگای تورکی عوسمانیڕا هاتبێته ناو زمانی کوردی له کوردستانی عێڕاق.

«مست. لا.»، «هل.» خەوتنێکی سووکه که پیاو به تەواوی ئاگای له دنیا نابڕێ، چاوی دەچێته خەو بەڵام تا ڕادەیەک هەر وشیار دەبێ.:: هەندێ بۆرژام د ەنگەدەنگ نەیهێشت خەوم لێ بکەوێ.* بیر و هۆش، بیرە خەو.