«مستـ. متـ.» خواستنەوەی شتێک لە کەسێ، کە پاش مەیسەر کردنی کار و جێ بە جێ بوونی مەبەست بیدرێتەوە. * ئەمانەت «بۆ هەمووی»

«نت.» نێرەی مەڕەسوور.

، «مست.، مت» خستنه خوارەوەی شتێ یا کەسێ له شوێنێکی بەرز ڕا: فڕۆکه بۆمبای بە ردایەوه پەرداغەکەی بە ردایەوە و شکاندی

«مست. لا.» 1- گرێ دارانی گیاندارێک بە شوێنێکەوه:: ئە سپەکه به کۆڵەکەی هەیوانەوه بەستراوەتەوه. 2- بۆڕ خواردن له مجادلەی زانستی و... و..... دا.

«مست.، لا.»، «مک.» زۆر گوتنەوەی قسەیێک یا باسێک:: ئەوه بۆچی باسی ئەو کابرایەت به سەر زمانەوه گرتووه و هەر دەیڵێی و دەیڵێیەوه.

عوزری نابەجێ نیشان دان. کردەو یێکی نابەجێ و ناڕاست به قسەی ناڕاست نیشان دان- «عا.» تبریرالموقف.

«کن،» بۆ بە پیاو نەزانین و بە هیچ و پووچ زانینی کەسێک.::یەکێکی وایه بی بینی بە ڵغەمی پێدانادەی.

«بنت.» تم: بەیانی/2.

«نتـ.» چاوگە ژوورێکە بۆ دەست بەئاو گەیاندن تەرخان دەکرێ* ئابدەست، ئابدەستخانە، ئاوخانە، ئاودەست، ئەدەبخانە. «بکـ..» ئاڤڕێژ. «فیـ..» ئاودەستخانە، پێشـــاو، سەراودەشت، کەنـــاراو.

«کئێر.»، «نتـ..» ١- چاوگە ژوورێکە لە کۆشکی پاتشایان و ماڵە دەوڵەمەند و دەرەبەگاندا، بۆ ساز کردنی چا و قاوە و شەربەت و ئەو جۆرە شتانە تەرخان دەکرێ. ٢- هەموو کەرەستە و نۆکەر و باربەری دەزگای خواردن و خواردنەوە کە پاتشا و ئەمیر و گەورەپیاوان دەگەڵ خۆیان دەیان بردە سەفەران.

«کعر.»، «نتـ.» تمـ: ئابخانە.

«نتـ..» ١- تمـ: ئاتەشگەدە □ «جە یاقوت و لاڵ، جە گەوهەر دانە» «کەردن گەنج وەقت، پەی ئاتەشخانە» «خانا - ١٥٧» ٢- «مکـ.» چێگەی ئاگری سەماوەر * ئاگرخانە / ٣، ئاوورخانە/ ١. تێبــ. - لە ناوەڕاستی کووپی سەماوەردا کە ئاوی تێدەکرێ، لوولەیەک هەیە بنی بە پارچە ئاسنێکی کون کون گیراوە، ئاگر و خەڵووزی تێدەکرێ و ئاوی ناو کووپی سەماوەرەکە وەکوڵ دێنێت.

«نتـ.»، «مکـ.» وشترێکی «چ نێر چ مێ» چوار بەهاری دیتبێ.

١- «ستـ.» هەر کار و کردەوە و شتێکی پێوەندی بە ئازادیخوازییەوە هەبێ: خەباتی ئازادیخوازانەی میللەتان، مەقالەی ئازادیخوازانەکانی ڕۆژنامەی «نوور» بزووتنەوەی ئازادیخوازانەی نەتەوەی کورد. ٢-[ ئازادیخواز + ئانە]، «بنتـ.» وەکوو ئازادیخوازان، بە شێوەی ئەو کەسانەی ئازادییان دەوێ: ئازادیخوازانە بیر لە مەسەلەکە بکەوە. تێبــ.: ئەم وشەیە ئەگەر «سفەت» بێ لە وشەی «ئازادیخوازی» وەردەگیرێ و لە جوملەدا پاش ناو دێت و لە ئەسڵا دەبێتە «ئازادیخوازیانە» بەڵام دەنگی «ی» ەکە لەبەر قورسی دەکەوێ. بەڵام ئەگەر «بەند = قید» بێ لە وشەی «ئازادیخواز» دادەتاشرێ و هەمیشە پێش ناو دەکەوێ.

١- «ستـ.» کار و کردەوەیەکی ئازایەتی تێدابێ: هەڵمەتێکی ئازایانەیان بردە سەر سەنگەری دوژمن. ٢- «بنتـ.» بە شێوەیێکی ئازایەتی، وەکوو یەکێکی ئازا: ئازایانە هەڵیان کوتا سەر تانکە بۆر، کوڕینە ئازایانە ئەم ئیشە ڕاپەڕێنن. تێبــ.: ئەم وشەیە ئەگەر سفەت بێ لە پاش «ناو» دێت و ئەگەر «بەند» یش بێ دەکەوێتە پێش فیعل.

«نتـ.»، «سنـ.، هو.» تمـ: ئاستانە. □ «من شەوێ ناڵەم، جۆش ئاوەردە بۆ» «سەگی ئاسانەت بێدار کەردە بۆ» «ماولەوی: مکبـ ــ ٦»

«نتـ.»، «سنـ.» ١- پێشخانە، کەوشکەن. ٢- «مجـ.» قاپی گەورەماڵان، دەرگای شێخ و مشایەخ و پیاوانی بەدین. * ئاسانە.

«نتـ.»، «سنـ.» میچی خانوو.

«نتـ.» باجێکە، ئاغا و دەرەبەگەکان لەو ناوچە و مەڵبەندانەی، خوردە مالیکییان تێداباوە، لەو کەسانەی دەستێنن کە بۆ خۆیان ئاش دەنێنەوە و بە پێی زۆر و کەمی مزەی ئاشەکە دیاری دەکرێ.

«نتـ.»، «کعر.» دووکان یا هەر شوێنێکی دی کە چێشتی بۆ فڕۆتن لێ حازر دەکەن * چێشتخانە، ڕەستۆڕان، لۆقەنتە، مەتعەم «عا.».

«ستـ.، بنتـ.» وەکوو ناسیاو. بە شێوەی ناسیاوان.: ئەم کارەتان لە ئاشنایانە نەدەچوو. ئاشنایانە قسەیان دەگەڵ بکەن.

«نتـ.» «مکـ.» ئەو ژوورەیە لە ماڵان بۆ چێشت لێنان تەرخان دەکرێ و کەل و پەلی چێشت لێنان و قاپ و قاچاغیشی تێدا دادەنرێ. * «سیمـ.» مووبەق.

١- «نتــ» باجێکه، دەرەبەگ و خاوەن مڵک لە ناوچەیەکدا کە خۆیان مڵکیان تێدا نەبێ بەڵام دەستیان بەسەر مەڵبەندەکەدا بڕوا، لە جووتێرەکان و خەڵکی لا دێی دەستێنین. ٢- «ستــ» ئەوەی لە ئاغا دەوەشێتەوه، کارێکی بۆ ئەوە ببێ بۆ ئاغا بکرێ یا هەر یاغا بیکەن.: ئەم فێز و ئیفادەی ئاغایانە بۆ تۆ نەهاتووە. ڕاوێکی ئاغایانەمان کرد. ٣- «بنتـ» بە شێوەی ئاغایان، وەکوو گەورە پیاوان، وێنەی جوامێران.: ئاغایانە وازمان لێ بێنە. ئاغایانە دانیشە.

«عا. کو.»، «بنتـ.» بە شێوەی یەکێکی عاقڵ، وەکوو کەسێکی تێگەییشتوو: هەرچی پێی بسپێرن ئاقڵانە ڕایدەپەڕێنێ، ئەم کارە ئاقڵانەیە لە دەست هەموو کەس نایێ، خۆ دنیا خرا نابێ جارێک ئاقڵانە بجوڵێتەوە.

«نتـ.» هەوایەکی کلاسیکی گۆرانی کوردییە.

«پبـ.» ١- بە دوای «ناو» و «سفەت» ەوە دەنووسێ و دەیانکا بە «قەید» و مانای «جۆری، بە شێوەی، وەکوو، وێنه، لە کاتی و لە وەختی» یان لێ زیاد دەکا.: ئازایانه، پاڵەوانانه، پیاوانه، مەردانه، مەستانە. ٢- بە دوای ناوەوە دەنووسێ و ناوێکی تازەی لێ دروست دەکا، بۆ «کرێ» و هەقی ئیش و... کە بدرێ بە کەسێ.: جێژنانه، ڕۆژانە «هەقی کاری ڕۆژێکی کرێکار»، سەرقەڵەمانە، مانگانە «مەعاشی مانگێکی کەسێ»، کاڵەدڕانە. ٣- بە دوای «ناو» ەوە دەلکێ و دەیکا بە ناوێکی تازە بۆ کۆمەڵێ لەو باج و پیتاکانەی دەربەگەکانی کوردستان لە جووت بەندە و مسکێنانی دەستێنن.: پووشانه، ڕۆنانه، سوورانه، فڕووجانه، مڵکانە. ٤- بە دوای «ناو» ەوە دەلکێ و دەیکا بە «سفەت» .: ئازایەنه، پیاوانە. تێبــ. ــ فەرقی «قەید» و «سفەت» کە بەم پاشبەندە دروست دەبن بەندە بە جێگا ی دە کارکردنی وشە تازەکەوە.

«نتـ.» تمـ: ئابخانە.

«نتـ.»، تمـ: ئابخانە.