(کن.) جێگا و شوێنی نامەعلووم. ڕەحەت دانیشە هێندە ئیرە و ئەوێ مەچۆ. بەس ئیرە و ئەوێ بکە.

(شر.) تم: ئەوەتا. ((.. کەوشەکانیشم ئەوا بە حاڵ بە پێمەوە گیر دەبن..)) (قزڵجی: پێکەنین-٣٦٩. ((ئەوا تۆ دەڕۆی بە ناڕەزای دڵ، خودات دەگەڵ بێ مەنزڵ بە مەنزڵ.)) (فۆلکلۆر).

(پبت.) ١- بە دوای ڕیشەی مەسدەرەوە دەنووسێ و دەیکا بە حاسڵ مەسدەر. خوێندەواری. ٢- بە دوای ناو یا سفەتەوە دەلکێ و دەیکا بە ناوی مەسدەر. کۆڵەواری، کوردەواری، کوێرەواری ٠کوێرەوەری).

(ز.٠ زەمیری ئیشارەیە بۆ جەمع. ئەوانە کێ بوون لە ماڵی ئێوە، ئەوانە بۆ کوێ دەبەی.

(بنت.) ١- جۆرێک، چەشنێکی وا، شێوەیەک. ٢- (مج.) (ست.) شایانی باس. ((...وەکوو هەوری بەهار بە گوڕ ئەهاتن بە خترایی تێ ئەپەڕین و یادێکی ئەوتۆی پاش خۆیان بەجێ نەئەهێشت.)) (قەفتان: چیرۆک-٤). * وەتۆ.

(نا.) بەرزی، بڵیندی. ٢- بەرزترین شوێنی جێگا یا شتێک، باڵاترین پایە. ((لە عەرسەی ئەوجی عەشقت بازی دڵ هەڵسا لە دەورانا)) ((بە بەرقی پەرتەوی حوسنت پەڕی سووتا لە تەیرانا)) (سالم: گم-٣٥) ((سیابازێک بووم سیابازێک بووم)) ((لە ئەوجی گەردوون تیژ پەڕوازێک بووم)) (پیرەمێرد-٢٣١) تێبــ.- ئەم وشە لە سانسکرێتیدا (ئوچچە)یە تم: (معین: فەرهەنگ، ج١-٣٩٩) و لە پەهلەویدا بۆتە (ئۆج) و ئەوجار عەرەبی وەریگرتووە و کردوویەتە (ئەوج) و سەرلەنوێ هاتۆتە ناو کوردی و فارسی. هس.: (تو.) ئوجا.

(بنت.)، (کی.) ١- کەوابوو، کەوابێ، لەو حاڵەتەدا، لە حاڵێکی وادا. ٢- پاشان، لە پاشان. ((... دەوجا (دەئەوجا) یا دەبێ ڕەخنە نەگرێ و بە تەواوی خامۆش بێ...)) (مەسعوود: حاجی، ب١-٧) *ئەوجار، ئەوجارەکە، ئیمجا، ئیمجار.

(بنت.) تم: ئەوجا. ئەوجار نۆرەی ئەو بەزم و ڕەزمەیە.

(بنت.) تم: ئەوجا. ئەوجار نۆرەی ئەو بەزم و ڕەزمەیە.

(نت.)، (سەردەشت) نیسبەت و پێوەندی دوو ژنان دەگەڵ یەکتری، کە شوویان بە دوو برایان کردبێ. *هەوگیان، هێوەرژن. تێبــ.- من بۆ ئەوە دەچم کە (جاڕ) عەرەبی بێ کە بە مانای هاوسێیە.

(نا.)، (کعر.) تم: ئۆرۆپا.

(نا.) ١- چلۆنایەتی، حاڵ و ئەحواڵ. ٢- (مج.) چلۆنایەتی ژیان و دارایی کەسێک. لە سایەی خواوە ئەوزاعی باشە.

(بنت.) ١- ئەو کاتە، ئەو دەمە. ((...ئەوڕەحمان تۆ ئەوسا گوتت ماستم هێناوە بیفرۆشم...)) (قزڵجی: پێکەنین-١٢٠). ٢- پاش ئەوە، پاشان، پاش حاڵێ کە لە پیشدا باسی لێ کرابێ. ((...مناڵەش ئەیدا زریکە و ژیر نەئەبۆوە هەتا دایکە ئەیگرتە باوەش، ئەوسا خێرا فرمێسکی وشک ئەبوو.)) (قەفتان: چیرۆک-٣).

(نا.) چلۆنایەتی شتێ، ئەو نیشانانەی شتێک یا کەسیکیان پێ دەناسرێتەوە. تۆزێ ئەوسافی باس بکە، بەو ئەوسافانەی تۆ دەڵەی هەردەبێ (سەعە) بێ.

(نمس.) ڕێک گوشین. تێبــ.- ئەم وشەیە دەگەڵ مەسدەری (وشین، کوشین، گوشین) ڕیشەیان یەکە، وەک وشەیەکی سەربەخۆ لە کوردی ئێستادا دەکار ناکرێ لە تەرکیبی: تەڵای دەستەوشار، گۆڕەوشاردا دەبیندرێ. ڕەنگە لەباتی (ضغط)ی عەرەبی خراپ نەبێ.

(مک.) تم: ئیمشەو.

(نا.) هەموو مڵک و زەوی و زار و شتی تر کە بەپێی ڕێ و شوێنی ئیسلامەتی بۆ مزگەوت و تەکیە و خانەقایان یا بۆ خێر و خێراتی تر تەرخان کرابێ. مزگەوتی سوور، لە دەوری بۆکان ئەوقافێکی زۆری هەبوو، ئەوقافی غەوس دە حیساب نایە. * مەوقووفە، وەقف. ٢- دایەرێێکی دەوڵەتییە لا وڵاتانی موسوڵمان بە ئیش و کاری مەوقوفە ڕادەگا. ((وەزیری ئەوقاف شێخ ئەحمەد داوود)) ((چاخانەی داخست، چایەچی نابوود)) (پیرەمێرد-٢٧٠)

(نت.)، (سن.) تم: ئاوقە.

(نا.٩ ١- ڕۆڵە، منداڵ دەگەڵ دایک و بابی خۆی ((دێم ڕژا خوێنی ئەولادەکەی خۆم)) ((بە سورما، وتی جگەرگۆشەی تۆم)) (سەلام-١١٨) ((لە پاش ئەو، ئەڕشەدی ئەولاد شێخ ئەحمەد لە جێی دانیشت)) ((بعەینە وەک سلەیمان جێنشینی حەزرەتی داوود)) (ڕەزا-١٥) *عەولاد.

(نا.) ١- پیاوچاک، پیاوی خوا، شێخی دین، شێخی بەرماڵ. ((ئەی لە شەوقی جەننەتی ڕووت، ئەولیا و ئەنبیا)) (( ڕووح لەسەر لێون وەکوو پەروانە بۆ دیداری شەم)) (وەفایی: گم-١٥) ٢- (مج.) هەموو پیاوێکی ڕەوشت چاکی بێ ئازار. جێی لێ نەبێ هەر دەڵەی ئەولیایە.