(نت. ست.) ١- ئەو کەسەی بە کارێکەوە خەریک بێ. ٢- کەسێکی کاری لە دەست بێ، بتوانێ لە دەزگایەکی دەوڵەتیدا کاران ڕاپەڕێنێ.

(مست. مت.) ١- خەریک بوون بە سازکردن و دروست کردنی شتێک. ئەوە شەش مانگە ئیشی تێدا دەکەن هێشتا هێشتا دوو چاوە خانوویان پێ تەواو نەکراوە. چاکوتە تەواوبووە و پانتۆڵەکەش ئیشی تێدا دەکەن. ٢- خەریک بوون بە چاک کردنەوەی شتێکی لە کارکەوتوو. دیواری حەوشەکەیان ڕووخاوە ئیشی تێدا دەکەن. ئەوە خۆ هێشتا ئوتۆمبیلەکە هەر لەوێ کەوتووە هیچ ئیشتان تێدا نەکردووە.

١- تین و توانی کار کردن لە کەسێکدا هەبوون. هەموو ئیشێکی لە دەست دێ و قەت دانامێنێ. ٢- (مج.) دەسەڵاتدار بوون. زۆر ئیشی لە دەست دێ ئەم ئیشە هەر بەوی دەکرێ. تێبــ.- تورکیش ئەم وشەیە بەکاردێنن و بۆیە هەندێ کەس واتێدەگەن کە لە تورکی وەرگیراوە، بەڵام ئەمە ڕاست نییە و دەگەڵ (ئێش) لە یەک ڕیشەن.

(مست. لا.) ١- کار کردن، بە کارێکەوە خەریک بوون، بێکار نەبوون. ٢- بەجێ گەیاندنی ئەو پێویستەی بۆ ئەندامێکی لەش یا مەکینە یا دەزگایەکی کۆمەڵایەتی ڕەچاو کراوە. مێشکی ئیش ناکا (ناتوانێ بیر بکاتەوە). سەعاتەکەی شێرکۆ باش ئیش دەکا. بزانە ئوتۆمبیلەکە ئیش دەکا یان نا؟ تەلەویزیۆن بە رۆژ ئیش ناکات. داییرەکانی دەوڵەتی ڕۆژی هەینی ئیش ناکەن.

(نا.)،(کعر. سن.) ١- کۆششێکی سەرف دەکرێ (بە هێزی مێشک، دەست و بازووی ئینسان یا هەر سەرچاوەیەکی دیکەی هێز) بۆ بەرهەم هێنان، دروست کردن، ساز کردن، ڕێکخستن و...ی ماددەیەک، شتێک یا مەسەلەیەک و.... ٢- هەر کۆششێکی ئینسان بۆ وەدەست هێنانی بژیوی خێزانی خۆی دەیکا. ئەم کابرایە لەوەتی هەیە ئیشی دارتاشییە، خدر گوێ ناداتێ هەر ئیشێکی دەست کەوێ دەیکا. ((هەموو بێ ئیشن و بێ کار و تەوەززەل)) (( ورگ پان و مل ئەستوور و سەلک زل)) (مەلا: گم-١٣). ٣- هەر مەسەلەیەکی جێبەجێ کردنی پێبوێ. ((... کاوە بە ئیشێک چووە دەری ژوورەکە...)) (بلە: ژان-١١١). ((بە ڕیشی گرژ و پرچی پڕ لە ئەسپێ)) (( بناغەی ئیشی کوردان چۆن ئەچەسپێ)) (مەلا: گم-١٣). ٤- کردەوە. (( بە ئیشی تۆش ناشێ بەڵام چار نییە))، (( بەقوربانی ئیشی خوا بم کەسی تێ ناگا)). * کار، (بک.) خەبات، (با) شۆل.

(نا.)، (مک.) زللەیە، کە لە پشت مل دەدرێ *(کعر.) تەوقات. (کی.) دۆق. تێبــ.- ئەم ئیشە نیشانەی بە سووک زانینی ئەو کەسەیە کە لە پشت ملی دەدرێ، جاروبارەش بۆ گاڵتە و گەپ دەکرێ و بەستراوە بە کەسەکانەوە.

(ئم.) بەدوای وشەیەکەوە دەلکێ و ئەو مانایە دەخاتە ناو ڕستەکەوە: ١- هەروەها. ئێوە بڕۆن منیش دێم. ٢- وەک یەکی لەلانی حاڵ و میقدارەوە لەنێوان دوو شتانا یا دوو کەساندا. کوڕەکەی خاڵندیش لەوێ بوو. ٣- تەنانەت. ((... ئێساکە لە قەندیلیش بەفر نەکەوتووە، قامووسیش تەماڵ ناگرێ...)) (قزڵجی: پێکەنین-٥٤). ٤- ئەگەرچی، هەرچەندکە. نانەکە ڕەشیش بوو بەڵام برسی بووین هەر خواردمان. سێ گوللەشی بەرکەوت بەڵام هیچی لێنەهات. ٥- با. دەبا. بڵا. ((بشفڕی هەر بزنە)). چاویشی دەرێ بەڵام ئەم قسەیە وا نییە. *(هو.) ئیچ. (بک.) ژی. تێبــ.- آ) ئەم وشەیە دەگەڵ فیعلدا بە شێوەی خوارەوە بەکاردەهێندرێ: آ) لە فیعلی (ماضی)دا دەخرێتە نێوان ڕەگی فیعل و زەمیرەکەیەوە. کوشتیشم، خواردووشمە. ب) لە (ماضی نقلی) و (مضارع)دا بەدوای نیشانەی (مضارع)ەوە دێت. دەشیکوشتم. دەشیکوژم و هیچیش نابێ. ج) لەو فیعلانەدا کە مەسدەرەکەیان (مرکب)ە یا پێشبەندی فیعلیان هەیە دەخرێتە دوای کەرتی یەکەمی مەسدەرەکەوە. لێشمدا، هەڵیشی گرت، بەیشی دایەوە کەچی نەشکا. لێشی دەدەم، هەڵیشی دەگرێ. بەریشی دەداتەوە. د) دا دەکەوێتە دوای نیشانەی )ئەمر)ەوە. ئالێک بکە بەر ئەسپەکە و بشی بەستەوە. ئەگەر بشمکوژن. بشی بردبا کەس نەبوو دەستی بگرێ. ٢) لە کاتێکا بەدوای وشەیەکدا بێت کە بەیەکی لە دەنگ بزوێنەکان دوایی هاتبێ تەنیا (ش)ەکەی دەمێنێتەوە. میتزاش قسەی کرد. حەمەش هات. ئاڵووباڵووش میوەیەکی کوردستانە. نان و دۆشمان چەنگ نەکەوت. گەنمە شامیش دەکرێ بە نان. پێرێش چووم هەر لەوی نەبوو. جاروبارە بەم حاڵەشەوە تەنیا دەنگی (هەمزە)کە دەسوێ. میرزایش، ئاڵووباڵووش، دۆیش. ٣- ئەم وشەیە، بە قسەی ژابا لە زمانی ئاوێستاییدا (زی)یە کە هەر (ژی) ئێستای لەهجەی باکووری خۆمانە (تم: ژابا-٢٣١) و لە زمانی پەهلەویدا وەک ئێستای هەورامی (ئیچ) بووە کە لە (ئی= ئامرازی تێک بەستن) و دەنگی (چ) پێکهاتووە. (تم: فرە، پفا-٨٧).