تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 50
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆ
«ئمـ.»، «بکـ.» ئامرازی
بانگ
کردنە
لە
لەهجەی باکووریدا و
بە
ئاخری
ناوانەوە دەلکێ.:
کوڕۆ
،
بابۆ
، یۆسفۆ، کوڕو حەسەنۆ
هەڕە
ئەڤی هەسپی
بگرە
. تێبــ.ینی:
ئەم
ئامرازە
لە
هەندێ
وشەی لەهجەی
ناوەندی
زمانی کوردیدا دەبیندرێ:
لالۆ
،
خاڵۆ
،
مامۆ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاخر و ئۆخر
دوایی
کارێک
یا
شتێک:
زستان
ئاخر
و ئۆخرێتی.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاین و ئۆین
[[ئاین=ئاین+تو: ئۆین=فێڵ]، [کو. تو.]]
«نتـ.»
فڕ
و
فێڵ
،
حیلە
و حەواڵە:
کەس
سەری
لە
ئاین
و ئۆینی
خدر
دەرناچێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆباڵ
[[=عا.: وبال]]
«نا.»
سزا
و مەسئوولییەتی ئەنجامی
خراپ
کە
لە
کردن
یا
نەکردنی کارێک دەوەشێتەوە. «ئۆباڵت
بە
ئەستۆم
ڕۆژ
بازاری
قیامەتێ» «
ڕۆژی
قیامەتی مەسئوولییەتی گوناحەکانت
ڕوو
بکاتە
من
». «
کوشتەی
فیراقی تۆیە عیلاجی
ئەگەر
نەکەی
» «ئۆباڵی
بەو
ملەت
کە
دەڵێی
نێرەکە کاردووە» «ڕەزا_۴۰» ٭وەباڵ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆبە
[[تو.]]
«نا.»
کۆمەڵە
ڕەشماڵی
کۆچەران
کە
لە
شوێنێک هەڵیان دابێ. تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیە ئەسڵی تورکییە و
دەق
مانای «
چادر
» ـە،
بەڵام
لە
کوردیدا
ئەم
مەعنایەی وەرگرتووە
کە
باسی
کرا
و زیاتر
بۆ
خێڵاتی
عەڕەب
بەکاردێت و دەگوترێ «ئۆبەی عەڕەبان» و
بۆ
خێڵی
کورد
دەبێژرێ «
ماڵە
کورد
». ٭هۆبە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆت
[[فڕەنسی: ئووت]]
«نا.»، «کئێر.»
هەشتەمین
مانگی
ساڵی
فەرەنگی
«میلادی»، سی و
یەک
ڕۆژە. ٭ئاب،
ئاغستۆس
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆتۆماتیک
[[فرەنسی]]
«سـ.»، «کئێر.» ۱-
ماکینە
یا
چەکی
ئاگر
کە
لە
خۆیەوە
ئیش
بکا: تەلەفۆنی ئوتۆماتیک «
ئەوەی
پێویست
ناکا
لە
شوێنێکی
تایبەتی
داوای
کەسێ
بکرێ
بۆ
قسە
کردن»، سەعاتی
ئۆتۆماتیک
«
ئەوەی
قورمیشی
ناوێ
». ۲-
هەر
کارێکی
لە
خۆیەوە ڕووبدا
یا
سەر
بگرێ.:
پاش
کوژرانی «کەنەدی» جۆنسۆن
بە
ئۆتۆماتیکی
جێی
گرتەوە، ئیشەکان ئۆتۆماتیکی دەڕۆن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆحە
«ند.»
لە
کاتی
جووت
کردن
و کێڵانی زەویدا گای پێ
دەنگ
دەدرێ «
بۆ
هان
دانە
» «
ئۆحە
وەرەوە
سەر
خەتی
خۆت
». //وەحە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆخ
«ند.» ۱-
بۆ
دەربڕینی
بێزاری
و ناڕازییەتی،
بە
هەناسەیێکەوە
کە
نیمچە
دەنگێکی «هـ»
لە
نێوان
«هەمزە» و «ۆ» یەکەدا دەبیسترێ، بەکاردێت.: ئۆخ!
دە
وازی
لێبێنە با
بڕوا
. ۲-
بۆ
پێشاندانی
سەرسوڕمان
.
لەم
حاڵەتەدا
گووپی
بۆ
هەڵدەدرێ،
ئینجا
وشەکە
لە
دەم
دێتە
دەر
. دەنگی «ۆ»
یەکە
وەکوو
دەنگێ
لە
نێوان
«ۆ» و «
ئوو
»
دا
دێتە
بەر
گوێ: ئۆخ! لەوهێ عاجباتێ،
وەرە
عیسان
بچێتە
سەر
مانگێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆخژن
[[=ئۆخیشن]]
«نمسـ.»، «مکـ.» ۱-
ئاسوودەیی
، سۆکنایی،
حەسانەوە
،
ڕەحەتی
. ۲-
ڕەزامەندی
، دڵنیایی:
هەتا
هەرچی
دەگیرفانی
دایە
نەیدۆڕێنی ئۆخژنی ناکەوێتێ. تێبــ.ینی: آ»
وەکوو
لە
سەرەوە
دیاری
کرا
، ئەسڵی
ئەم
وشەیە «ئۆخیشن» ە
کە
سیغەی «نمسـ» ی زمانی «
پەهلەوی
»
یە
و
دەبوو
ئێستا
شکڵی «ئۆخشت»
یا
«ئۆخست» وەرگرێ،
هەر
وەکوو
لە
زۆر
وشەی کوردیدا دەبیندرێ «تمـ:
ئشت
». ب» دەنگی «ش»
لەم
وشەیەدا
لەبەر
جیرانەتیی دەنگەکەی
دوایی
بۆتە
«ژ» و
ئەمە
کارێک
نییە
لە
وشەکانی کوردیدا
کەم
ڕوو
بدا. ج»
چەند
وشەیەکی
تریش
هەر
وەکوو
ئەم
وشەیە
بە
شێوەی
کۆنی
دەوری
زمانی
پەهلەوی
ماون: بۆڵژن «
بۆڵە
»
زیڕژن
«
زیڕە
». شەققژن «
شەقە
».
بەڵام
سەیر
ئەوەیە
کە
هەموو
ئەوانە
لە
دەنگەناو «
اسم
الصوت» وەرگیراون. د»
بە
پێی
قاعیدە
ئەم
وشەیە ئیسمی مەسدەرە
بەڵام
ێیمڕۆ
لە
زمانی کوردیدا مەسدەری «
ئۆخین
و ئۆخاندن» نابیندرێن_ئەوەش نازانن ڕۆژێک
هەبوون
یان
نا_جا
هەر
بۆیەشە
ئەم
وشە
کاری
«
ناو
»
دەکا
. ٭ئۆخژە،
ئۆخە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆخژە
[[ئۆخش+ ئە/١]]
«نتـ.»، «مکـ.» تمـ:
ئۆخژن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆخە
[[ئۆخ+ ئە/١]]
«نتـ.»، «مکـ.» تمـ:
ئۆخژن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆخەی
«نتـ.»
بۆ
دەربڕینی
خۆشەویستی
بەرامبەر
کەسێک بەکاردێت، هاندانی تێدایە
بۆ
کردن
یا
نەکردنی کارێک.: ئۆخەی!
وەرە
لای
مامی
خۆت
دانیشە
. ٭ئۆخەیچ،
ئۆخەیش
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆخەیش
[[ئۆخەیچ]]
«نتـ.»، تمـ: ئۆخەی:
ئۆخەیش
کچی
من
عاقڵە !هەر
ئێستا
هەڵدەستێ
دەم
و چاوی دەشوا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆخەیچ
[[ئۆخەی+چ «ئمـ: پچووکی» ]]
«نتـ.»، «سنـ.» تم:
ئۆخەی
. تێبــ.ینی: دەنگی «چ»
بۆ
پچووک
کردنەوەیێکی ئامێتەی خۆشەویستییە
بۆ
ئەو
کەسەی قسەی
دەگەڵ
دەکرێ
و دەنگیشی
لە
نێوان
«چ» و «ش»
دایە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆدکڵۆن
[[=فەڕەنسی: ئۆ، دوێ، کۆلۆنی]]
«نا.»، «کئێر.» ئاوێکی بۆندارە،
پاش
ڕیش
تاشین
دە
دەم
و چاوی دەدەن. ٭قوڵۆنیا، کۆڵونیا. تێبــ.ینی: مەعنای
ئەم
وشەیە
لە
فرەنسیدا «
ئاوی
کۆلونی»
یە
، کۆلۆن
یا
کوێلن شارێکی
کۆنە
لە
ئەڵمانیا
دەگەڵ
«
بۆن
» ئەوەندەیان
بەین
نییە
.
لە
چەرخی
هەژدەهەما «فارینا» ناوێکی
خەڵکی
ئەو
شارە
،
ئەم
ئاوە بۆندارەی داهێنا،
پاشان
لە
وڵاتانی
تر
لاسایان
کردەوە
. «تنـ:
معین
.
فەرهەنگ
، جـ۱_۱۸۱».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆرتە
[[تو: اورطه=وسط]]
«نا.» مافوورەی
گەورە
کە
لە
ژوورا
ڕای
دەخەن و دەورەی
بە
ڕایەخی
دیکە
یا
قەنەفە
پڕ
دەکەنەوە.: ئۆرتەیێکی ۳بە۴ی کاشانیان
کڕیوە
. //کەنارە،
لاکێش
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆردوو
[[تو. مەغوولی]]
«نا.» ۱-
هەموو
ئەو
شەڕکەرانە
یا
چەکدار
و سەربازانەی
سەر
بە
دەوڵەتێک
یا
فەرماندەیەکن.: ئوردووی نادرشا، ئوردووی
سمکۆ
، ئوردووی
سوور
. ۲- «مجـ.» کۆمەڵێکی
زۆری
خەڵک
کە
پێکەوە
جۆرە پەیوەندێکیان هەبی.: ئۆردووی پێشەنگی «کەشفی» ٭هوردوو،
لەشکر
،
قۆشەن
. «کئێر.»
ئەڕتەش
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆردوو بازاڕ
[[تو. کو.]]
«نتـ.» ۱- بازاڕێکی
لە
زەمانی کۆندا
دەگەڵ
ئۆردوو
لە
شوێنێکەوە
بۆ
شوێنێکی
تر
دەچوو. ۲- «کنـ.» شوێنی
بە
ئاژاوە
و
هەرچی
و
پەرچی
کە
کەس
ئاگای
لە
کەس
نەبێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆردوو بەز
[[تو. کو.]]
«مسقـ.» دابەزینی
ئۆردوو
لە
شوێنێک
بۆ
حەسانەوە
یا
ماوەیێکی کەم.: نادرشا
کە
دەچوو
بۆ
گرتنی هیندستان
لە
کرمان
ئۆردووبەزی
کرد
. ٭لەشکربەز.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆردووگا
[[ئۆرردوو+گا «جێگە» ]، [تو. کو.]]
«نتـ.» ۱- جێگای کۆبوونەوەی
لەشکر
، شوێنێکی
چەکدار
ئۆردووبەزیی لێدەکەن. ۲- شوێنی کۆمەڵێ
خەڵکی
هاوپیشە
،
بۆ
مەبەستێک
لێی
کۆ
بووبنەوە.: ئوردووگای
هاوینی
قوتابییان ٭لەشکەرگا. (عا.)معسکر.
1
2
3