«ستـ.» حاڵەتی وەشیر هاتنەوەی مەڕ یا بزنێ... کە بێچووی مردبێ یان شیری ئیشکی کردبێ.

«کنـ.» تووک و نەفرینە لە کەسێک دەکرێ ● «ڕەببی ئاو ـ و ــ ئاوچێ» تووشی بەڵایەک بێ ڕزگاری لە دوا نەبێ. تێبــ. ــ بەو مانایە: ئا وێک «ڕووبارێک» لە پێشدا بیبا کە خۆی هاته بڕانەوە فڕێی داتە ئاوێکی دیکەوە بۆ ئاوێک.

«نفا.» کەسێکی لە ناو بازاڕ و کووچە و خیابان و... دا ئاو بە خەڵک دەفرۆشێ. «پیاوێکی ئاوفرۆش لە شاری «غەزنە» یدا ئاوفرۆشی دەکرد.» «تحفە: جـ۱_۱۸۵»

«حمسـ.» کاری کەسێکی ئاو دەفرۆشێ.

«کنـ.» دەست نەگێڕانەوە و خۆ نەپاراستن لە کردنی کارێک: تۆ بڵەی دەست بەسەر پووڵەکانیدا بگر ێ؟ ئەرێ وەڵڵا ئاوی لێ ناخواتەوە.

«مستـ. لا.» بەند نەبوونی ئاو بە دەفرانەوە.: ئافتاوەکە ئاوی لێدەچێ بیبەن لەحیمی کەن. گۆزەکە ئاوی لێدەچوو پنجمان کرد.

«کنـ.» ١- ئیشک بوون و لە جاری بوون کەوتنی ئاو. ٢- کوێر بوونەوەی سەرچاوەی قازانج و سوودی کارێک، بڕانی خێروبێر.

«کنـ.» کردنی کارێ کە کەڵکی نەبێ.

١- دڵ دەخێڵەکەوە هاتن و لە حاڵی ڕشانەوەدا بوون. ٢- «کنـ.» برسێتی زۆر، زۆر برسی بوون.

«مکـ.» میز دەبنەخۆکردنی منداڵ: ئەم مناڵە ئاوی لەبەر هەڵ نیشتووە.

«کنـ.» ١- وێران کردنی ماڵی کەسێ «تەخت کردنی جێ ماڵەکەی، کە بکرێتە کێڵگە و ئاوی لێ بندرێ تا ئامادە بێ بۆ کێڵان. ٢- تووشی بەڵاکردنی کەسێک بە جوورێ وەکوو ماڵ وێرانی وابێ.

«کنـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاو لە دینگا کوتان.

«کنـ.» تمـ: ئاو لەدەم گەڕان.

«مستـ. لا.» ١- ئاو کەوتنە زار، لەبەر خواردنی شتێکی ترش یا چاو پێکەوتنی کەسێ کە شتی ترش دەخوا یا باسکردنی شتی ترش. ٢- ئیشتیا چوونە خواردنێک، حەز لەشتێ کردن.

«مستـ. لا.»، «کنـ.» هاتنە دەری «مەنی» لە ئامرازی نێرینەیی ئادەمیزاد و هەندێ گیاندارانی تر، لە کاتی جووت بوونی نێرینە و مێیینەیان یا بە هەر شێوەیەکی دیکە. ٭ڕەحەت بوون. «ئەسپە ڕەش هەر ئاوی هاتەوە گیانی دەرچوو»

«مستـ. متـ.»، «کنـ.» بە دەست یا هەر جۆرێکی تر ڕەحەت کردن.

«مستـ.، متـ.»، «سنـ.» تمـ: ۲-ئاو هەڵگرتن.

«مستـ. متـ.» جاری کردنی ئاو بۆ هەر لایەکی مەبەست بێ و خۆش کردنی ڕێگای ئەم جاری بۆنە.: کوێخا مارف خەریک بوو ئاوی هەڵدەگرت.

«مستـ. متـ.» ۱-بە دۆڵچە ئاو لە کارێز و چاڵاو هەڵکێشان: چاڵاو کە مشکی تێکەوت دەبێ حەوت ستڵ ئاوی لێ هەڵێنجن «هەڵ هێنجن» ئینجا پاک دەبێتەوە. ۲- بە قاپ یا ئاوگەردان ئاو لە دەفرێک بەتاڵ کردن.: ئاوی سەر مەنجەڵی گوڵاو، کە گەرم بوو، بە ئاوگەردان هەڵی دێنجن.

«نتـ.» هەموو ئەو کارەساتە تەبیعییانەی «گەرما، سەرما، ئەوشاری ئاتمۆسفۆڕ، باووبژ و گەردەلوول، بەفر و باران و تەرزە» کە زانستی هەواناسی «علم الانوإ الجویه» دەیانگرێتەوە و خۆشی و ناخۆشی وڵاتێک یان شوێنێکیان پێ دیاری دەکرێ.: ئاووهەوای عەڕەبستان گەرمە. ئاووهەوای کوردستان خۆشە. «یاخۆ پەڵە بەفرێکی کە ئەسڵا نەشکابێ» «قەندیلی مونیری گوزەری ئاووهەوا بێ» «نالی: گمـ_۸۹»