تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 9
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵوو
[[پهـ: ئالووک، ئالووگ]]
«نا.» ١-
دوو
لووی
بچووکن
بە
شکڵی
بادام
، لەولاولای گەرووی
ئادەمیزاد
، ئیشیان
ئەوەیە
گرموولەی
سپی
«کریات البیزاء»
بۆ
خوێن
ساز
دەکەن. * «عا.» لەوزەتەین. تێبــ. ــ جاروبارە
هەندێ
میکڕۆب پەلاماری «
ئاڵوو
» دەدەن و
پەکی
ئەوەیان
دەخەن
ئیشی
خۆیان
بە
چاکی
بکەن و
کێم
و چڵکیان تێدا
کۆ
دەبێتەوە،
ئەگەر
چارەی نەکرێ
ئەو
چڵک
و کێمە دەچێتە
ناو
خوێنەوە و گورچیلەکان دەئاوسێن،
پیاو
بێ
هێز
و
لاواز
دەبێ
.
کە
کار
گەییشتە
ئەم
ڕادەیە
دەبێ
«عەمەلیات» بکرێن و دەربهێندرێن. ٢-
دوو
لووی
پچکۆلەی
ترن
لە
ژێر
چەناگەوە،
لە
کاتی
ددان
ئێشە و
گوێ
ڕەپە
و ئەوجۆرە نەخۆشییانەدا دەئاوسێن. ٣-
هەموو
ئاوساوێک
لە
لەشدا،
کە
ئەنجامی ئەوەبێ شوێنێکی
تری
لەش
کوانی
لێهاتبێ
یا
تووشی
نەخۆشییەک بووبی و
ژان
بکا.:
سوورە
کوانێکی
لە
شانی
هاتووە، ئاڵووی داوەتە بنەنگڵی. تێبــ. ــ
ئەم
وشەیە
بە
گشتی
مەعنای
شتی
خڕ
و
گرموولە
«
کروی
»
یە
و
ئێستا
بەم
مەعنایە
لە
بیر
چۆتەوە و
لە
شێوەی جۆربەجۆری تەرکیبیدا دەبیندرێ. هس.:
ئاڵوو
باڵوو، زەردەڵوو، هڵوو،
هەڵووژە
...
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵوو هەڵدانەوە
«مستـ. متـ.»
دەست
پیدا
هێنان
و داماڵینی «
ئاڵوو
»
لە
دیوی دەرەوەڕا،
بۆ
نیشاندنەوەی ئاوساوییەکەی و چاککردنەوەی. تێبــ. ــ
لە
کوردەواریدا،
کە
ئاڵووکەوت
بەم
جۆرە چارەی دەکەن. ا»
چەند
بەیانییەک
لە
خورێنی
،
بە
قامکی
گەورە
لە
دیوی
دەرەوە
و
لە
ژێرڕا
بۆ
سەرەوە
دەستی
پێدا
دێنن و جاروبارەش پەنجەیان
چەور
دەکەن
تا
چاتر
گەرمی
دابێنێ و
پاشتر
دابماڵدرێ. ب»
چەند
بەیانیان
لە
خوڕێنی پەنجەی گەورەی
دەست
دەنوشتێننەوە و قەفی ناوەڕاستی
بە
بەرزایی
دەخەنە نێوانی
دوو
ڕیزی ددانەوە و ماوەیێک
بەم
جۆرە دەیهێڵنەوە. ئەمەیان
تەنیا
بۆ
ئاڵووی قوڕگە. *
ئاڵوو
هەڵدانەوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵووبخارە
[[ئاڵوو + بخارە= بوخارا «شارێکە لە ئوزبەکستانی سوڤێت]]
«نتـ.»، «مکـ.» جۆرێک هەڵووچەیە، تامی
ترشە
،
ڕەش
و
زەردی
هەیە
، ڕەشەکەیان
ئیشکە
و
دەنک
دەنک
، زەردەکە شیرەدارە و
جاران
لە
ناو
خیگەدا هەڵدەگیرا.
هەردوو
جوورەکەی
لە
باتی
ترش
دەکرێتە
ناو
چێشتەوە. *
هەڵووچە
پاوەیی،
هەڵووچە
ڕەشە
«سنـ.».
هەڵووژە
ڕەشە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵوودار
[[ئاڵوو ؟ + دار «درەخت» ]]
«نتـ.» دارێکی
ڕاست
و
درێژە
،
نە
زۆر
ئەستوور
نە
زۆر
باریک
،
بۆ
دارەڕای
خانوو
بە
کار
دێت
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵووناڵوو
[[ئاڵوو + باڵوو «؟» ]]
«نتـ.» ١-
بەری
دارێکی دەسچێنە
هەر
بەم
ناوە
، شکڵی
خڕە
، ڕەنگی سوورێکی
مەیلەو
ڕەشە
، تامی شیرنە و تۆزی
مزرە
.
لە
کوردستانی
ئێران
زۆرە
و
لە
هەندێ
شوێنی
کوردستانی
عێراقیش
هەیە
.
وەکوو
میوەیێکی
هاوینی
دەخورێ و
لە
باتی
ترش
دەکرێتە
هەندێ
چێشتان
،
ڕیچاڵ
و ڕووب و شەربەتیشی لێدەکرێ و دەخورێتەوە.
وا
مەشهوورە «
سەفرا
» دەشکێنێ و «
دەغەز
» دەپەڕێنێ،
زۆر
خواردنیشی
کاری
دەرمانی
ڕەوانی
دەکا
. □ «
سەفرا
شکێنە، دەغەزپەڕێنە
ئاڵووباڵوو
!». ٢-
داری
ئەم
میوەیە
بە
وشکی
و
بە
تەڕی
. * ئاڵووبەڵالووک،
بەڵاڵووک
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵووهاتن
«مستـ. +
هاتن
» ١- ئاوسانی
لووی
ناو
قوڕک
یا
ژێر
چەناگە
. *
ئاڵوو
کەوتن
٢- ئاوسانی
هەندێ
شوێنی
لەش
لە
ئەنجامی
ئێشان
و
نەخۆشی
شوێنێکی
تر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵووکەتن
[[ ئاڵوو + کەوتن]]
«مستـ. لا.»، «سیمـ.» تمـ: ئاڵووهاتن/١.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵووگرتنەوە
«مستـ. متـ.» تمـ: ئاڵووهەڵدانەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢- -ئاڵوو
«پبـ.»
بە
دوای «
ناو
» ێکەوە دەلکێ و دەیکا
بە
«
سفەت
» .:
هێشتا
خەواڵوو
بوو
چاوی هەڵدەگڵۆفی. تێبــ. ــ ا»
ئەم
پاشبەندە
تەنیا
«
ناوی
مەعنا
» ی دەچێتە
سەر
و
بۆ
ناوی
زات
«ــ
ئاوی
»
مان
هەیە
. ب»
ئەوەندەی
پێم
شک
بێ
هەر
لە
وشەی «
خەواڵوو
»
دا
ماوەتەوە،
ئەگەر
دەگەڵ
ناوی
تریش
بە
کار
هاتبێ
لە
بیر
چۆتەوە. هس.:
ئالوودە
.