وشەدان

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

ئاوی ها بە بێڵەو.

[بەڕێز و قسەڕەوایە. (ئیدیۆمە لە فەرمانڕەوایی و دەسەڵات.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

ئەمر بە مەعروف [و] نەهی لە مونکەر

خاس بکە و خراو مەکە، بکە و مەکە، ئەمر و نە. [فەرماندان بە چاکە و بەرگریکردن لە خراپە]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بە¬¬رنوێژی

پێشنوێژی، ئیمامەت

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

داگیە بە ژێر تلەیا

کەلەی بای پەیدا کردگە.[بادیهەوایی بووە، لە خۆی دەرچووە.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دای بە چاویەو

... وتی پێ نشانی دا.[پێی گوت. خستیە بەر چاوی (سەرزەنشی کرد.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دای بە ژێر چناکەیا

بە مشت کوتای بە ناو دەمیدا

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دڵ بە یەکاهێنان

دڵ هەڵشێویان.[شێوانی دڵ، هێڵنجدان]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دیانی گرت بە خوەیا

تاوی هاورد، تاوشتی هاورد.[خۆی گرت، دەری برد.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دەس بە دەسادان

چەپڵە لێدان، دەست بە یەکدا کوتان.

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دەس بە سینە

لە خزمەتدا بوون، ڕێزنواندن.

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دەم بوونە تەڵەی تەقیاگ –›دەم بوونە تاق چرادان دەم بە ئاو کوڵاتگا کردن

دەم سووتانن.[ (بە توتکەیی دەمی سەگ دەکەن بە ئاوی گەرمدا، ئیتر بە گەورەییش توخنی چێشت و تیانە ناکەوێت.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دەم بە یەکاهاتن

ژاوەژاو کردن.[قسە جوونەوە، باش قسە بۆ نەهاتن.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دەم هاتن بە یەکا

دەم بە یەکا هاتن، ژاوەژاو.[قسە جاوین، قسە باش بۆ نەهاتن.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

دەنگ بە دەنگ یەک دان

جفتی،هاودەنگبوون لە گۆرانی گوتندا.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

سین بە «ث» کردن

[زمان پسک کردن وەک (وەک شێوە ئاخاوتنی موساییەکان)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

نمەک بە حەرام

نمەک نەناس. [بێ نمەگ، سپڵە]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

هەڵم بە دەسا کردن

گەرم کردنەوەی دەست بە هەڵمی دەم(لەبەر سەرما)

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

واسڵ بە حەق

پیاگ خوە، خواناس، بەخواگەیگ. [ پیاوی خودا، بە خودا گەیشتوو، فەناتیللا]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

کوتانن بە زەوینا

بەزەویادان [بەئارزدا کوتان (لە زۆرانبازیدا)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

گوم بە!

گوم! ، بڕۆ! ، لاچۆ!، دوورەو کەفە! [ون بە!]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بازگ بەڵەک

بازگ، بەڵەک.

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

برس بەس چوون

ورەخستن. (ورەخستگیه، برسی چووگەسە بەس ) [دڵ نەبردن، تەوابوونی برسێتی.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بزەن بەهادور

بلەربەزێن. [چاونەترس، ئازا]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بگرەو بەرده

[فەرماندان بەگرتن و بەردان.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بۆ بەرەودان

بۆ دانەوه. [بڵاوبوونەوەی بۆن.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بێخ بەستن

بنج بەستن. [ڕیشه داکوتان]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەئاگرا گرتن

[لە سەر ئاگر ڕاگرتن (بۆ نموونه: دار، هەتا نەرم ببێت.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەئەم جۆره

بەم جۆره. [بەو شێوە]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەئەو جۆره

بەو جۆره. [بەو شێوە]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەبان

بەبەگەل، مناڵگەل. [منداڵان]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەبر

بەور. [(دڕەندەیەکەلەنێوان شێرو پڵنگدایه.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەبله

بەچکه، بەبه. [ساوا (بچووک کراوی «بەبه»یه.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەبلی بەبان

بەبلەبەبان

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەبلەبەبان

مناڵ، بەچکه. [ساوا (منداڵی شیرەخۆره.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەبه

مناڵ، بەبله. [ساوا (منداڵی شیرەخۆره.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەبه

[(گێڕانەوەی دەنگی ساوایه.)]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەبەر

[لەبەر: خوێندنەوە بە بێ سەیر کردن.]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەت

سۆنه، مراوی. [مراڤی]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەت

مراوی، سۆنه. [مراڤی، ئۆردەک]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

بەتاره

فڵچه، گزکچه، لیفه، پژنچه. (لیف ئاهار ماڵی جۆڵایی ) [فرچه: ئامرازێکە جۆڵا نیشاستەی پێ دەساوێت بە پارچەدا.]

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان