تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 2
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
جیاکردنەوەی هێزەکان
ئەم
زاراوە
دەلالەت
دەکا
بە
سەر
دابەشکردنی
دەسەڵات
لە
بەینی
دەزگە
جۆراوجۆرەکانی حکوومەت
کە
لە
ئەنجامدا
هەر
دەزگەیەک
خۆی
بە
ئەرک
و تەوزیمێکی جیاوازەوە
سەرقاڵ
دەکا
و
لەم
بەستێنەشدا کەمتاکورتێک بەشێوەیەکی
سەربەخۆ
لە
دەزگەکانی
دیکە
ئیش
دەکات.
لە
ڕاستیدا
ئەم
بیرۆکە
بۆ
بەرگریکردن
لە
دەسەڵاتی
زۆرداری
و ملهوڕیی
ئاڕاستە
کراوە
،
بۆ
ئەوەی
دەسەڵاتی حکوومەت
لە
شوێنێکدا
چەق
نەبەستێ و
کۆ
نەبێتەوە. سەرچاوەی
ئەم
بیرۆکە ئەگاتەوە
بۆ
ئەرەستوو
بەڵام
بە
شێوەی
نوێ
و ئەمێستایی ئەگەڕێتەوە
بۆ
فەیلەسوفانی
سیاسی
سەدەکانی 17و18ی ئەورووپا،
بە
تایبەت
«
جۆن
لاک
»
لە
بەریتانیا و مۆنتسکیڤ
لە
فەرەنسە. نەریتی هەڵوەشاندنی هێزەکان
لە
حکوومەتدا
بە
سێ
هێزی
ڕاپەڕاندن
، یاسادانان و
دادوەری
بووە
.
لەم
بارەوە شرۆڤە و پرسی جیاوز
لە
ئارادایە
کە
بریتین
لە
:
ئەو
ئەرک
و تەوزیمانەی
کە
ئەبێ
بە
وردی
لێک
جیا
بکرێنەوە کامانەن؟ ڕادەی
سەربەخۆیی
پێویست
چەندەیە؟
تا
چ ڕادەیەک
چاودێری
دەزگەکان
بە
سەر
کاری
یەکتردا ئەگونجێت؟ و
ئەم
بابەتەش
کە
ئایا
دەرەئەنجامی جیاکردنەوەی هێزەکان، هاوتەرازیی
دەزگە
جیاوازەکان
دابین
دەکات؟
بنەمای جیاکردنەوەی هێزەکان،
بۆ
یەکەم
جار
بە
لەبەر
چاوگرتنی بیرۆکەی مۆنتسکیڤ
لە
دەستووری
بنچینەیی ئەمریکادا
هاتە
ئاراوە.
ئەم
دەستوورە هێزی ڕاپەڕاندنی
سپاردە
سەرکۆمار
و هێزی یاسادانانیشی
بە
کۆنگرێس بەخشی. دوای شۆڕشی فەرەنسە و
بە
لەبەرچاوگرتنی
دەستووری
بنچینەیی
ئەمریکا
،
ئەم
بنەڕەتە
لە
دەستووری
فەرەنسەشدا پەسندکرا و
ئینجا
ئەم
فیکرە زۆربەی وەڵاتانی دیکەی جیهانی گرتەوە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
هاوسەنگی هێزەکان
تیۆری هاوسەنگی هێزەکان
لە
سەر
ئەم
بنەمایە داڕێژراوە
کە
دەسەڵاتی
هەر
گرووپێک
لە
وەڵاتانی ئەورووپا
دەبێ
لەگەڵ
هێز
و دەسەڵاتی گرووپەکانی
دیکە
هاوسەنگ
بێت
تاکوو
هیچکامیان نەتوانن بەسەر
ئەویدی
دا
زاڵ
بن
و بەمجۆرە
ئاشتی
و
ئاسایش
مسۆگەر بکرێت. پاراستنی
ئەم
سیاسەتە بابەتی
سەرەکی
سیاسەتی دەرەوەی بریتانیا
بوو
لە
میانەی
ئاشتی
درێژخایەن
لە
1871
تا
1914
لە
نێوان
گرووپی
وەڵاتانی ئەڵمانیا، نەمسا و ئیتالیا و وەڵاتانی بریتانیا، فرەنسی و سۆڤیەت.
پاش
جەنگی
جیهانی
یەکەم
تیۆری هاوسەنگی هێزەکان
هاتە
ناو
مێژووی
دیپلۆماسی
و بریتانیا
تا
ساڵی 1939
لە
بەرانبەر
بەهێزترین
وەڵاتی
ئەورووپا
واتە
ئەڵمانیا، سیاسەتێکی نەرمڕەوانەی گرتەبەر.
لە
ساڵی 1945 بەملاوە
هیچ
هەوڵێک
لە
لایەن
ئەم
وەڵاتە
بۆ
پاراستنی هاوسەنگی هێزەکان
بە
ئەنجام
نەگەیشتووە
بەڵام
دەسەڵاتی
ڕۆژاوا
لە
بەرانبەر
ڕۆژهەڵات
ڕووی
لە
زیادبوون
کردووە.
ئێستا
زاراوەی هاوسەنگی هێزەکان
لە
پێوەندیی نێودەوڵەتیدا
پتر
بۆ
دەسەڵاتی چەکداری و
ئابووری
زلهێزەکان
لە
ئاستی جیهانی
یا
ناوچەییدا دێتە ئاراوە.
بۆ
نموونە
وەڵاتی
هێندستان
لە
نیمچەکیشوەر و
میسر
لە
ڕۆژهەڵاتی ناویندا.
لەم
ڕووەوە مەبەستی لایەنگرانی
چەکداماڵین
گشتاندنی
ئەم
سیاسەتەیە
لە
هەموو
جیهاندا
بە
چەشنێک
کە
هیچ
دەوڵەتێک نەبێتە
هەڕەشە
بۆ
وەڵاتێکی
دیکە
.