وشەدان

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

دم بریده

[ص.مف ]

(دوم بوریده - dum buride)

کلک بریاگ، بی کلک، بەخەلکی زرینگ و حیله باز دەگوتری.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

دم درکشیدن

[مص. ل ]

(دەم دەرکەشیدەن dem derksiden)

بیدەنگ بوون.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

دنیدن

[مص.ل ]

(دەنیدەن - deniden)

ڕاکردن به خوشی و شادییەوه.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

دویدن

[مص. ]

(دەفیددن - deviden)

ڕاکردن، غاردان، خیرا روییشتن.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

دیدان

[ا. ع ]

(دەیدان - deydan)

خوو، عادەت، رەوش.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

شخولیدن

[مص.ل ]

(شەخوولیدەن - șexûlîden)

ژاکان، سیس بوون ، هاوار کردن، فیکه کێشان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

کاندیدا

[ا. فر ]

(کاندیدا - kandîda)

کەسێک بۆ نوێنەرایەتی خەڵکی له پەرلەماندا یان کارو پۆستێکی دی بپاڵێورێ.

سەرچاوە: نالی

* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە

نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

آب دیدە

[ا ]

(ئابی دیدە abi dîde)

ئاوی چاو، ئەشک، ئەسرین، روندک، فرمێسک، عەسرین، هەڵس.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

آبدیدە

[ص ]

(ئاب دیدە - ab dîde)

ئاو هەڵمژتە، شتێک ئاوەوەو ئاوی هەڵمژی بێ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

آبیدە انیز

[ا ]

(ئابیدە ئانیز - abîde, anîz)

شەرارە، پزیسک.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ئابیدە

بینای گەورە، قەڵافەتی کەسێکی بەڕێزو ناودارە، کە لە زێڕ یا زێوو یا مس و چتی تر دروست کرابێ، کۆتەڵ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ئارەزووی دیدار

تاسووخ، بێری

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

ئاسیدە

حلوا

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

ئاسیدە

هەڵوایەکە لە ئارد و ڕۆن و دۆشاو، هەڵوای بەدۆشاوی

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاسیدە

[ = عا.: عسیدە ]

«نا.»، «مکـ.» خواردەمەنییەکی شیرنە لە ئارد و ڕۆن و دۆشاو دروست ئەکرێ. تێبــ. ــ ١- ئاردەکە لە ڕۆنا سوورئەکەنەوە و دۆشاوی دەکەن بە سەرا، لە سەر ئاگر دەمێنێتەوە تا باش تێکەڵاو دەبێ و پەیت دەبێتەوە. ٢- ئەم وشەیە لە موکوریان زیاتر لە ناو مەنگوڕان باوە.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ئاسیدە(سۆر)

کووکی

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاشنا پەیدا کردن

«مستـ. ـتـ. » تمـ: ئاشناگرتن١ و ٢.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئافریدە

[[ پهـ: ئافریه‌تک ]]

«نمفـ.» خەلق کراو، دروست کراو، مەخلووق: هەموویان ئافەریدەی خودایەکین، هیچ ئافریدەی خوڵای بە حاڵی جوامێر نەبێ. تێبــ. ـ ئەم وشەیە لە قاڵبی ئیسمی مەفعوولدا لە «موکوریان» و «سلەیمانی» و و «سنە» بە کاردێت، بەڵام مەسدەرەکەی لە بیر چۆتەوە و بە هۆی فێعلی موساعیدی «کردن» مەسدەرێکی تێکەڵی لێ دروست کراوه، بەڵام لە لەهجەی باکووریدا «ئافراندن» «تمـ: ــ» هەیە.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئافریدە کردن

«مس. متـ.» لە نەبوومنەوە دروست کردنی شتێک. داهێنان. خەلق کردن. □ «بەو خودایەی هەموومانی ئافریدە کردووە.»

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان