تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



دیکتاتۆری پرۆلتاریا
یەکێک لە چەمکەکانی مارکسیزم*ــە کە چۆنییەنی بەکارهێنانی هێزی دەوڵەت لە نیۆان شۆڕشی سۆشیالیستی و پیادەکردنی کۆمەڵگەی سۆشیالیستی دیاری دەکات. مارکس لە ڕێبازەکەی خۆیدا بۆ تێپەڕبوون لە قۆناخی سەرمایەداری بەرەو سۆشیالیزم، باسی قۆناخێکی دیکە دەکات کە بە «دیکتاتۆری پڕۆلتاریا» ناوبردەی دەکات. بە باوەڕی مارکس، دوای ئەوەی پرۆلتاریا لەڕێی شۆڕشەوە دەسەڵاتی سیاسی بەدەست هێنا، حکوومەتی چینەکەی خۆی (کرێکاران) دادەمەزرێنێ. وەها حکوومەتێک مووچە و حەقدەست بە ڕێژەی ئیشوکار دەدات و خاوەندارییەتی کەرەستەی بەرهەمهێنان و دابەشکردن و مەزاختن بەدەستەوە دەگرێ و هەوساری چینەکانی دیکە مەهار دەکات. ئەم حکوومەتە، بە لەناوبردنی کاری دەستی و فیکری و جیاوازیی چینایەتی، ڕێگە بۆ لە دایکبوونی کۆمۆنیزم واتە کۆمەڵگەی بەدەر لە چینایەتی، خۆش دەکات. لەم کاتەدا پرۆلتاریاش وەکوو چینێک، لەناو ئەچێت و جێی خۆی دەدات بە ئەنجومەنەکانی هاریکاری بۆ بەدەستەوەگرتنی کەرەستەکانی بەرهەمهێنان.
بەڕای مارکس و لایەنگرەکانی، دیکتاتۆری پرۆلتاریا قۆناخی گواستنەوەیە لە کۆمەڵگەی سەرمایەدارییەوە بۆ کۆمەڵگەی سۆشیالیستی. مارکسییەکان گرنگییەکی زۆر بەم تیۆرییە دەدەن و بە ئامانجی کۆتایی هاتنی«سەردەمی ڕەنجدەران»ی دەزانن کە بەو پێیە گۆڕانکارییەکی بەرچاو لە هەموو بوارە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکاندا دێتەدی.
یەکێک لەو گرفتانەی کە بۆ مارکسییەکان بۆ بەکار هێنانی ئەم مۆدێلە لە وەڵاتانێکی وەک سۆڤیەت و چین بەدیهات، ئەمە بوو کە لەم وەڵاتانە بەهۆی دواکەوتوویی ئابووری، پرۆلتاریا زۆر بێتوانا و بێحەشیمەت بوو بەڵام لینین و مائۆ، بە دامەزرانی حیزب، لەبری چینێک کە حیزب خۆی بە نوێنەری دەزانێ، لەم مۆدێلە بۆ فەرمانڕەوایی ڕەهای حیزبی کۆمۆنیست کەڵکیان وەرگرت.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دەریا
ئاوێکی ئێجگار زۆری بێ پەیە کە ئەم پەڕ و ئەو پەڕی دیار نەبێ و لەوانە بێ کە کەشتی و پاپۆڕی بەسەرەوە بگەڕێ
دەریا
دریا، دریاب، زَو، زَراه.
دەریا
دەلیا.[زەریا]
دەریا
بَحر، یَمّ، لُجَّة، دَماء، قَمقام، قاموس، قَمِیس، طِمّ، غِطَمّ، طَغَم، هَیقَم، عَیلَم، لافِظَة.
سەرچاوە: نالی
دەریا
بەحر، مەبەست لە ڕاستییە.

صۆفییان هاتنە مەجلیس وەرەقی دیدە بشۆن
لەکن ئەو دێمییە وشکانە لە دەریا نییە باس
دەریا
ئاوێکی زۆری قووڵی وایەکە کەشتی بەسەردابڕوات،زەرێ زەریا،زریە،دەلیا،(هەورا.)زەری،قەلزەم.
دەقۆریا
ئێلێکی کوردە پایتەختی وان شاری (ئاموودی) یە، تاکۆرا، تاکۆریا : ئێلێکی مەزنی کوردە لە ژوورووی کوردستانی بندەستی ترکاندایە دەڵێن هەردووک ئێل ئامۆزای یەکترین
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دەلیا
دەریا ، بریتییە لە شتی زۆر
دەلیا
زۆر، دارا- یەک دەخووا. دەریا
دەڕیا
لە سۆنگە، لەبەر
گووی دەکرد
دەڤدریا
(باک.): زۆریڵێ، زاردڕاو، چەنەدرێژ، ڕاز ڕانەگر.- یی (باک.): زۆرربڵێ یی، زاردڕاوی، چەنەدرێژی، ڕازڕانەگرتن
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ذوسنطاریا
[ا ]
(زوسینتارییا - zusintariya)
زه حیزی، دیزه نتری، سکچوون به خوێنه وه.