تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 3441
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
وزەنگی لێدان
ئاوزەنگی
لێدان
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ویزەنگی
(هەورا.):
ئاوزەنگی
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
وێزەنگی
رکاب
زین
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
وێزەنگی
زەنگو
،
ئاوزەنگی
،
ڕکێف
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
وەنەوشە فەرەنگی
کاکوش، بَنَفشەفرنگی.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
وەنەوشە فەرەنگی
جۆرە وەنەوشەیەکە.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
وەنەوشە فەرەنگی
بَنَفشَج الاَفرَنج.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
وەگی
(ژە.): بڵێ٬
بێژە
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١-ئاوزەنگی
[[؟]]
«نتـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاویلکە:
لە
ئاوزەنگییان
دایە
. ٭ئاوزینگ.
ئاوەزینگ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئاوزەنگی
[[ئاو+زەنگ+- ئی]]
«نتـ.» ئاڵقەیێکی مەعدەنە
بە
هۆی
«
لوقمە
»
وە
بەو
لاولای
زینی
ئەسپدا
شۆڕ
دەبێتەوە و
تا
نێزیکی
بەرگی
وڵاغ
دێت
،
لە
کاتی
سوار
بوونا،
قاچی
دەخەنە
سەر
و
خۆ
هەڵداوێنە
سەر
خانەی
زین
،
پاش
سوار
بوونیش
سوار
لاقی تێدەکا و
بۆ
لێخوڕینی وڵاغیش
بە
کاری
دێنێ
. ٭ڕکێف.
زەنگوو
«بکـ.». ووزەنگی. تێبــ.ینی: «
زەنگ
»
کە
لە
تەرکیبی
ئەم
وشەیەدا دەبینین،
لە
وشەی «
زەنگاڵ
» یشدا
هەیە
،
هەر
«
زەنگ
» ی پەهلەوییە
کە
مانای
پووز
و بەلەکە «تمـ: د. فرەوشی:
فەرهەنگی
پەهلەوی_۵۰۹»
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
پایندگی
[ا. مص ]
(پایەندەگی - payendegî)
هەمیشەیی
، ئەبەدییەت، جاویدانی،
نەمری
، بەرده-وامی،
هەرمان
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
پراکندگی
[ا. مص ]
(پەراگەندەگی - peragendegî)
پەراگەندەیی،
ئاوەکی
بوون
،
پەرت
بوون
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
پردگی
[ص. ن ]
(پەردەگی - perdegî)
هەر
شتێ پەردهی
پێدا
درابێ، له
پشت
پەردەوه، پەرده-دار، ئافرەتی حیجابدار.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
پرچانگی
[ا. مص ]
(پورچانەگی - purçanegî)
چەنەبازی
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
پریشیدگی
[ا. مص ]
(پەری شەندەگی - perîşendegî)
پەریشانی.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
پلۆرالیزم - فرەدەنگی
Pluralism
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
پلۆرالیزم - فرەدەنگی
ئەم
زاراوە
،
ئەو
تیۆریانە لەخۆ دەگرێ
کە
باوەڕیان
هەیە
بە
فرەدەنگی
لە
کۆمەڵگەدا. فرەدەنگی
لە
سیاسەتدا
بە
مانای زیادبوونی چەندایەتی و چۆنایەتی حیزب،
ئەنجومەن
، ڕێکخراوە و
گرووپی
سیاسی
و
ئابووری
و
کۆمەڵایەتی
و کەلتوورییە
لە
یەک
سیستەمدا. پلۆرالیستەکان پێیان
وایە
کە
دەبێ
مافی
هەندێ
دەزگە
وەکوو
خێزان
و
ئایین
و
ئەنجومەن
و حکوومەتە خۆجێییەکان
بە
ڕێژەی
دەوڵەت
، زیاتر
ڕەچاو
بکرێ و دووپاتی دەکەنەوە
کە
دەوڵەت
نابێ
دەسەڵات
مۆنۆپۆل بکات
بەڵکوو
ئەبێ چاودێرییەکی
گشتی
هەبێ و
دەزگە
کۆمەڵایەتییەکانی
دیکە
سەربەخۆیی
خۆیان
بپارێزن.
فرەدەنگی کارێکی
وا
دەکات
خەڵک
بەرەو
حیزبایەتی
و دامەزرانی ڕێکخراوەی
سیاسی
و
ئابووری
و کومەڵایەتی و کەلتووری بچن
تاکوو
لە
ڕێگەی
ئەم
جۆرە هاوبەشیەوە
بەرژەوەندی
گشتی
کۆمەڵگە
دابین
بکرێ و ئیدارەی کۆمەڵگەش
باشتر
بەڕێوە
بچێت.
لە
زاراوەی سیاسیدا
بە
زۆری
بە
واتای هەلومەرجێک
پێناسە
دەکرێت
کە
تێیدا
هیچ
گرووپێکی
سیاسی
و
ئایینی
و ئەتنیکی و کەلتووری
تایبەت
، حکوومەت نەکات.
ئەم
پانتایە ئەبێتە
هۆی
کێبەڕکێ و ململانێی نوخبەکان
یا
گرووپی
بەشدار
لە
کۆمەڵگەدا.
لە
وەها
دۆخێکدایە
کە
کۆمەڵگەی فرەدەنگ
یان
پلۆرال
لە
دایک
دەبێت.
مۆنتسکیو (1755-1689) پێی
وایە
پلۆرالیزم کاتێک سەمەربەخشە
کە
لەنێوان ئەندامانی حیزب و
ئەنجومەن
و
یەکیەتی
و
تەنانەت
کەمینە
ئایینییەکان،
کە
بە
لێبووردن
و
عەداڵەت
ڕەفتار
بکرێ و
بۆ
بیر
و
بۆچوون
و دەنگی
جیاواز
ڕێز
دابندرێ.
ئەو
لەگەڵ
چەقبەستن
و کۆجێبوونی
دەسەڵات
نەیار
بووە
و داوای
لە
دامودەزگە ناحکوومییەکان دەکرد
کە
لە
ئیدارەی حکوومەتدا بەشێوەیەکی ئارەزوومەندانە
بەشداری
بکەن.
پلۆرالیستەکان
بە
پێچەوانەی ئانارشییەکان، خوازیاری سڕینەوەی
دەوڵەت
لە
کۆمەڵگەدا
نین
بەڵکوو
پێیان
وایە
کە
کارکردەکانی
دەوڵەت
،
بە
قازانجی کۆمەڵگەیە
بۆ
وێنە
، ڕێکخستنی
ئابووری
و پاڕاستنی ئازادییە مەدەنییەکان و پاڕاستنی ئاسایشی نەتەوەیی و ئیدارەی سیاسەتی
دەرەکی
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
پلۆرالیزم - فرەدەنگی
پلورالیسم -
کثرت
باوری
سەرچاوە:
نالی
پوختەگی
کوڵان
.
لە
ئاب
و
تاب
و
ئەشک
و
ئاهی
خۆمدا
بووم
بە
بوریانیی
لەباتیی پوختەگیی سووتام و ئیستەش
پێم
دەڵێ:
خامە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
پڵنگی
پڵپڵی
،
پەڵەپەڵە
161
162
163
164
165
166
167