شەپۆڕ، شیوەن

شیون

گریە و ڕۆ، شیوەن

گریه و زاری

گریان و دەردە دڵ کردن

آب گیر، تالاب، بارگین، ژی، ژیر، شمر، آوشال، آب چال. . . .

چاڵاو. [سەراو، گۆم]

برکة، غدیر.

شتێک کە زۆر گەرم بێ وەک ئاگر

آتشین، کنایه از آدم بسیارشجاع و پرکار

وەک ئاگر، لە ئاگر، بریەتیە لە مرۆی زۆر ئازا و بەکار یان زۆردڵگەرم

«ستـ.» هەرشتێ وەکوو ئاگر، لە بارێکەوە پیاو گەرم دابێنێ.: ڕەووشت و خووی ئاگرین «تووڕەیی و تۆسنی». فرمێسکی ئاگرین «فرمێسکی گریانی بە کوڵ». شیعری ئاگرین «شیعرێ کە پیاو هان بدا و بیهێنێنە جوش».

ئاورین، چتێکە وەک ئاگر. مرۆیەکە زۆر ئازاو بەکار بێت

مووی سەری ژن لە عاستی ڕوومەتی

خفچە، شفشە، کسمە((٢)). پنجە، پنچە، بشک((٣)).

[بسک، پەرچەم]

قصة، صدغة((٢)). کشة، ذوابة، ناصیة((٣)). وێنە(٢)، (٣)

زُلف

بسک، مووی بە سەرلاجانگدا هاتوو

(نت.) چەپکە مووی سەری ئافرەتانە کە بە لاجانگیاندا شۆڕ دەبێتەوە و لە حاستی کوڵمە هەوداکانی بە مقەست هەڵدەپاچن تا بە قەدەر یەکیان لێبێ. ((گوارە کەوتۆتە ژێر ئەگریجەی خاو)) ((هەڵاوەسراوە لە خوێندا گیراو)) (پیرەمێرد-١٥٦) تێبــ.- (ئیگری) ئامرازێکی مۆسیقایە کە (ژێ) ی زۆرە (تم: معین. فەرهەنگ، ج١-٣٣٤)، جا لەوانەیە (ئەگریجە) دەگەڵ ئەم وشەیە پێوەندێکی هەبێ، فارس (ئەگریجە) بەکارناهێنن و لە هیچ قامووسێکی فارسیدا نەنووسراوە و (ئیگری)ش بەکارناهێندرێ و تەنیا وشەی ناو قامووسە.

ئەو لزگە مووانە، کە دووای بڕانەوەی لەسەر ناوچاوان ڕادەوەستێ لە لای هێندێکانیش ئەو مووانەی سەری ئافرەتانە، کە لەسەر ڕوومەتەکانی ڕادەوەستن،(شا.، کە)جخ. تیتک

(مست. مت.) ١-بڕینی ئەگریجەی ئافرەتێک، وەکوو سزایەک بەرامبەر تاوانێکی کردبێتی. ٢- (کن.) شوورەیی بەسەرهێنان، ڕیسواکردن (هەر بۆ ژنان). هس.: سەرتاشین.

زُلف پیراستن

ئەگریجە قەیچی کردن بۆ جوانی: لە کوڵمت هەرچێ خاریج بێ سەری ئەگریجە قەیچی کە/بڵێن با سەر بڕینی خاریجی بۆ ڕەونەقی دین بوو «سالم»

(مست. لا.) جوداکردنەوەی هێندێک لە پرچی ئافرەت و کورت کردنەوەی و بەردانەوەی بە لاجانگدا (کردنی بە ئەگریجە).