کەمایەتی
هیچ نەبێ، بەشی کەم

کەمایەسی

اقلیت

شتێکی کەم لەناو شتێکی زۆردا

بەرانبەری زۆرینە، کۆمەڵی کەم بەرانبەر بە کۆمەڵێکیتر

کەمێتی٬ کەمایەسی٬ کەماسی٬ کەم و کووڕی٬ ناتەواوی٬ دەستکورتی٬ کێماتی٬ کێماهی٬ کێماسی٬ چتێکی کەمە لە نێو چتێکی زۆردا

احتیاج
کم و کاستی

کەمبوونەوەی شت و نزیکبوونەوەی لە بڕانەوە

دەست کورتی، ئاتاجی
کەم کووڕی و ناتەواوی

ئاوسەرکەمی٬ کەمایەتی٬ کەم بوونەوەی چت و نزیک بوونەوەی لەبڕانەوە

minority

اقلیت

گرووپێک، بە کۆمەڵێ تایبەتمەندی هاوبەشی نەتەوەیی، زمانی، کەلتووری و ئایینی کە بەو پێیە خۆیان لە زۆرینە*ی خەڵکی وەڵاتێک کە تێیدا دەژین، بە جیاواز دەزانن. ئەم هۆشیارییە هاوبەشییەی کەمایەتی لە ئاست ئەم جیاوازییانەدا دەبێتە بنەمایەک بۆ ئامانج گەلێکی سیاسی تایبەت و لەم بەستێنەوە دەکەونە ژێر ئازار و بێعەدالەتی و تاراندن: بۆ وێنە یەکسانبوون لەگەڵ زۆرینە (لە بەرانبەر بێعەدالەتی ئیش و کار) یان ڕەفتارێکی تایبەت (وەک پەروەردە بە زمانی زگماکی) یان داوای خۆدموختاری کردن (بۆ وێنە ئەرمەنییەکان لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانی، کوردەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوین لە دەوڵەتانی ناوچەکە و کاتولیکەکانی ئایرلەندی باکوور). بە دەگمەنیش هەڵدەکەوێ کەمایەتییەک بە پێچەوانەوە، دەستی بە دەسەڵاتی سیاسی بگا و ئینجا زۆرینە نەکەونە ژێر زەخت و فشارەوە (بۆ وینە ڕژێمی ئەفریقای باشوور لە قۆناغی ڕەگەزپەرستیدا). کەواتە «کەمایەتی» و«زۆرینە» بە پلەی یەکەم، چەمکی سیاسی لە قەڵەم دەدرێن بەر لەوەی کە چەمکێکی عەدەدی بن.
لە پێش سەدەی 19 تەنیا کەمایەتییە ئایینیەکان بوون کە لە گۆڕەپانی نەتەوەیی و نێونەتەوەییدا چالاکییان ئەنوێند. لە سەدەی نۆزدە بەملاوە هۆشیاری نەتەوەیی پەرەی سەند، ئینجا کەمایەتییە نەتەوەییەکانیش گرنگایەتی زۆریان پێدرا. کەواتە لە ڕوانگەی ناوخۆییەوە کەمایەتییە نەتەوەییەکان بەزۆری بۆ چاککردنی وەزعی خۆیان دەنگیان هەڵبڕی (بۆ وێنە چیکەکان لە ئیمپراتۆرییەتی بنەماڵی هاپسبۆرگ). کەچی لە ڕوانگەی نێونەتەوەییەوە کەمایەتییەکان بوونە هۆی ئەوەی کە نەتەوەیەک نەتوانێ لە کاروباری نەتەوەکەی دیکەدا دەستێوەردان بکات (وەک ئەوەی کە هیتلەر کەمایەتییە ئەڵمانی زمانەکانی، کردە دەسپێچکێک بۆ گوشارهێنان بۆ سەر دەوڵەتەکانی چێک و پۆڵەندا).
لە ڕوانگەی زانستی سیاسیەوە هەبوونی کەمایەتی لە کۆمەڵگەدا یەکێکە لە مەرجەکانی دیموکراسیەت. بە واتایەکی دیکە، هیچ وەڵاتێک دیموکرات نییە مەگەر ئەوەی کە کەمینەی لە خۆ گرتبێ. بایەخی دیموکراسیەتیش پابەندە بە دەور و ڕۆڵی کەمینە لە کۆمەڵگەدا. کەواتە زامنکردن و بە ڕەسمییەت ناسینی دەوری کەمایەتی لە کۆمەڵگە دەبێتە هۆی مانەوە و بەقای ڕژێمێکی دیموکراتی. بە هەمان شێوە کە هەڕەشە و گوڕەشە لە کەمایەتیش دەبێتە هۆی لەکەدار بوونی دیموکراسی.
ئێستا کە لە 94 وەڵاتی جیهاندا شەڕ و ئاژاوە بەرپایە کە سەرچاوەی زۆریان دەگەڕێتەوە بۆ پشتگوێخستنی خواست و مافەکانی کەمینەکان کە لە لایەن دەوڵەتانی پێوەندیدار بەم مەسەلەوە وەلا دەنرێت.

برینێکە لە مەڵاشوودا پەیدا دەبێ

مارتوله، بچەمار.

مارتووڵه. [توولەمار]

حِربِش عُثمان.

شتێکە وەک چیکەنەکەمەی دەف و بێژنگ و هێندێ شتی تری پێ دەچەمێنرێتەوە

وسیلهٔ خم کردن چنبر دف و غربال

ئامرازی چەماندنەوەی کەللە بێژنگ و کەمەی دەف

چتێکە وەکو چیکەنە کەوەی دەفە وبێژنگ و چتی تری پێ دەچەمێنرێتەوە،خەرکەوان

خەسکانان

شینشینک٬دایکەمارانە

شینشینک٬ دایکەمارانە

(ڕۆژ.):مارمێلکەی گەوره٬ دایکە مارانە

نوعی مارمولک

زەردە قۆڕە، جۆرێ مارمیکلە

دەعبایەکە لە ڕەنگا وەک مارمێلکە و لە شێوە و گەورەییدا وەک قومقمۆکە وایە

نوعی مارمولک

جۆرێ مارمیلکە

داکەمار٬ داڵکەمارانه٬ داعبایەکە لە شێوە و گەورەییدا وەک قومقومۆکەی وایە و لە مارمێلکەی گەورەترە زۆر بە توندی دەڕوا و لە پڕڕا ڕادەوەستێ٬ ڕەنگیشی وەهی مارمێلکەی دەچێ

ئاوبەند

ئاوبەند

خشکامار، شکم دردآب.