وشەدان

دوای ڕووخانی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی لە ساڵی 1918، ویلسۆن، سەرکۆماری ئەمریکا لە پلانەکەی خۆیدا بە ناوی ئاشتی ڕایگەیاند کە ئەبێ بە کەمایەتیە غەیرەتورکەکانی عوسمانی، مافی سەربەخۆیی بدرێت. بەم بۆنەوە لە 10ی ئاگۆستی ساڵی 1920 کۆنفرانسێک بە بەشداربوونی بەریتانیا، فەرەنسە، ئیتالیا، ژاپۆن، ئەرمەنستان، بەلجیکا، یۆنان، حیجاز، پۆڵەندا، پورتوگال، ڕۆمانی، چێک و تورکیا سەرەنجام ئەمریکا و شاندێکی کورد وەک ئەندامی چاودێر لە گفتوگۆکانی پەیوەست بە کوردستان و ئەرمەنستان ڕێکخرا. لەم کۆنفرانسەدا پەیماننامەیەکی 432 مادەیی مۆر کرا کە ئەم 3 مادەی خوارەوە پێوەندی بە کێشەی کوردەوە بوو بەڵام هیچ کات نەگەیشتە ئاستی جێبەجێکردن .
مادەی 62
کۆمیتەیەک کە لە ئەستەنبوڵ دانیشتن دەکات و بریتیە لە سێ ئەندامی دانراوی دەوڵەتانی بەریتانیا و فەرەنسە و ئیتالیا، لە ماوەی 6مانگ (لە بەرواری پیادەکردنی ئەم پەیماننامەوە) نەخشە و گەڵاڵەیەک دائەڕێژێ بۆ خودموختاری ناوچە کوردنشینەکانی ڕۆژهەڵاتی فوڕات، باشووری سنووری ئەرمەنستان، کە دواتر دیاری دەکرێ و هەروەها باکووری سنووری تورکیە و سووریە و مێزۆپۆتامیا (بە جۆرێک کە لە مادەکانی 2و3و27 ئاماژەی پێکراوە) . لەسەر هەر خاڵێک کە پێک نەهاتن، ئەم بابەتە لە لایەن ئەندامانی کۆمیتەکە، بە دەوڵەتە پێوەندیدارەکان ڕابگەیەندرێ.
ئەم گەڵالە هەڵگری هەموو پێشنیازێکی پێویست بێت بۆ داکۆکیکردن لە کەمینەی ئاشووری و کلد و کەمینە ئایینی و نەژادییەکانی ناوچەکە. هەر بەم بۆنەوە کۆمیتەیەک بە بەشداری نوێنەرانی بەریتانیا و فەرەنسە و ئیتالیا و ئێران و کوردەکان دابمەزرێ بۆ لێکدانەوە و بڕیاردان لە کاتی پێویستدا و لە سنووری تورکیە ــ ئەو شوێنەی کە بەپێی ئەم پەیمانە، لەگەڵ سنووری ئێران یەک دەگرێتەوە ــ دیتن بکات.
مادەی 63
بەپێی ئەم پەیماننامە دەوڵەتی تورکیا، ڕازی دەبێت کە بڕیارەکانی هەر دوو کۆمیتەی ناوبراو لە مادەی 62 تاکوو سێ مانگ لە بەرواری ڕاگەیاندن بە دەوڵەتی ناوبراو، پیادە بکات.
مادەی 64
دوای یەک ساڵ لە پیادەکردنی ئەم پەیماننامە، هەر کاتێک خەڵکی کوردی دانیشتووی ئەو ناوچانەی کە لە لە مادەی 62 باسکراون، هانابەرن بۆ کۆمەڵی نەتەوەکان و بتوانن بیسەلمێنن کە زۆرینەی حەشیمەتی ئەم ناوچانە حەز بە جیابوونەوە لە وەڵاتی تورکیا دەکەن و کۆمەڵی نەتەوەکانیش، بەو قەناعەتە بگات کە ئەم خەڵکە شیاوی سەربەخۆیین و دان بەم شتەدا بنێ، ئەوا دەبێ تورکیا بەپێی ئەم پەیماننامە، ڕەفتار بکا و لە هەموو ماف و خواستەکانی خۆی لەم ناوچانە چاوپۆشی بکات.
چۆنییەتی شیکردنەوەی ئەم چاوپۆشییە، ئەبێتە بابەتی پەیماننامەیەکی دیکە کە لەنێوان دەوڵەتە بەناوبانگەکانی ناوچەکە و دەوڵەتی تورکیا، مۆر ئەکرێ.
مادامێکی تورکیا لە مافی خۆی چاوپۆشی کرد، دەسەڵاتدارانی ناوچەکە نابێ لەگەڵ پەیوەستبوونی ئارەزوومەندانەی کوردانی دانیشتووی ئەو ناوچە لە کوردستان کە تا ئێستە بەشێک بوون لە ویلایەتی موسڵ بۆ دامەزرنی دەوڵەتێکی سەربەخۆی کوردی دژایەتی بکەن…

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

چەڤەر(باک)

جوورە دارێکی چەمانە

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

ڕاڤەر

التماس عاجزانه کردن، لابه

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

ڕاڤەر

پاڕانەوە، لاڵانەوە

سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ

ڤەراڤەر

بەرانبەر