تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
یەکڕەنگی
بریتییە لە ڕاستی و دروستی لەگەڵ مەدروومدا
ئارەقی شاتەڕە
[[ عا.: کو.] ]
«نتـ.» ئارەقێکە لە گیای شاتەڕە «تمـ : ــ» ئەگیرێ و بۆ هێندێ نەخۆشی پێست بەکاردێت. ئەو شوێنەی مەبەست بێ یا بە لۆکە ئارەقی لێ دەدەن یا خەنەی پێ دەگرنەوە و دە شوێنە نەخۆشەکەی دەدەن.
ئاورە گڕە
[[ئاور+ئە+گڕ+ئە]]
«نتـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاگرە گڕە.
ئاورەگڕە
آتش زبانەکش
ئاوپەڕە
حەیوانی ئاوەکی
ئاوەچۆڕە
[[ئاو+ئە+چۆڕ+ئە]]
«نتـ.» ۱-تکانەوەی ئاو لە شتێک کە دە ئاو هەڵکێشرابێ یا کەوتبێتەوە ئاوەوە. ۲- «کنـ.» جاری بوونی ئارەقە بە لەشی ئینساندا.: بەڕەکەمان هەڵخستووە لە دوێنێوە هەر ئاوە چۆڕەیەتی.
ئاوەڕە(هەورا)
ئاوەڕ، ئاخوڕ
ئاگرەگڕە
[[ئاگر + ە ــ ئە/١ + گڕ + ە ــ ئە/ ١]]
«نتـ.» ئاگرێکە بە سووتەمەنێکی وەکوو «گوێنی» کرابێتەوە، کە هەر گڕی هەبێ و سکڵ نەخاتەوە. تێبــ. ــ مناڵان کاتێ ئاگرێکی وا دەکەنەوە بە دەوریدا هەڵدەسووڕێن و چەپڵە لێدەدەن و ئەم گۆرانییە دەڵێن: «... ئاگرە گڕەی خۆمانە...» * ئاورەگڕە.
ئیشاڕە(ت) کردن
[[عا. کو.]]
ئەڕڕە
«نا.» «جنو.» ئامرازێێکی دارتاشییە، لە ئاسن دروست دەکرێ، دەمێکی ددان ددانی هەیە، بۆ بڕینەوەی دار و تەختە و شتی تر بە کەڵک دێت، گەورە و پچووک و جۆر بە جۆرە. ٭مشار، هەڕە «بک.» بڕەک «تمـ: ژابا- ۴۵، کفـ- ۱۲۰»
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بازڕە
گەڕانەوەی گوللە لەپاش ئەوەی کە لە نیشان بدا
بازڕە
(ئەردە) گەڕانەوەی گوللەیە لە پاش ئەوەی، کە لە نیشانەی بدات. (ئەردە) کەوانە: کەوتنی تیرو بەرزبوونەوەی. (بابا) فیچقە، خووێنی بازرەقەی بەست: خووێنی فیچقەی بەست. بەرەو خووارەوە بە پەڕێشانی و ئاڵۆزی غاردان، (کە) تەکاندانە خۆ بۆ بازدان
باسڕە
شوێنێ با زۆری بگرێتەوە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باسەڕە
ناوە بۆ دەربەندێک لە ناوچەی ناوبراو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باسەڕە
ناوە بۆ ڕووبارێک لە ناوچەی بازیان