ناوە بۆ جۆرە هەنارێک

بینی پهن
نوعی انار

بێڤل فەتسی، کەپۆپان
جۆرێ هەنار

(هەر.): مەڕێکی بێ گووێیە سەروملی دیغ دیغ و لەشی سپییە

(هەر.): مەڕێکی بێ گووێیە و سری و هەموو لەشی سپییە

(هەر.): مەڕێکی بێ گووێیە سەرو گووێی شین و لەشی سپییە

77 گروه 77

G-77

15 گروه 15

G - 15

ئەم گرووپە لە کۆنفرانسی بازرگانی و گەشەکردنی نەتەوە یەکگرتووەکان (1964) ناسراو بە «ئانکتاد» بە بەشداری 77 وەڵاتی ڕووەو گەشەکردن پێکهات بۆ ئەوەی ببێتە گرووپێکی فشار و لە بەرژەوەندییەکانی وەڵاتانی بەرەو گەشەکردن داکۆکی بکات. یەکەم دانیشتنی ئەم گرووپە لە ساڵی 1967 لە ئەلجەزیرە گرێدرا و لەو کاتەوە تا ئێستا ژمارەی ئەندامانی هەر زیادی کردووە بە چەشنێک کە ئێستا ژمارەی ئەندامەکانی گەیشتۆتە 130 وەڵات بەڵام ناوەکەی هەر نەگۆڕاوە.
دانیشتنەکانی ئەم گرووپە بۆتە هۆی گەشەکردنی پێوەندی بازرگانی لە نێوان وەڵاتانی ئەندام بەڵام هەر نەیتوانیوە هەندێ لە ئامانجە سەرەکییەکانی وەک پاراستنی توانای کڕینی کەرەستەی خاو، بپێکێت.

ئەم گرووپە لە ساڵی 1989 لە لایەن هەندێ لە وەڵاتانی ڕووەو گەشەسەندن، بە مەبەستی چۆنیەتی دانوستان و هەڵسوکەوت لەگەڵ وەڵاتانی پیشەسازی جیهان و پێکهاتەگەلێکی وەک گرووپی 8 و ڕێکخراوەی بازرگانی جیهانی دامەزرا. ئەگەرچی ژمارەی ئەندامەکانی لە ساڵی 2000 گەیشتە 18 وەڵات، بەڵام ناوبانگەکەی هەر بە ناوی گرووپی 15 ماوەتەوە. ئەندامانی ئەم گرووپە بریتین لە: ئەرجەنتین، ئەلجەزایر، ئەندونیسیا، بەرازیل، پیرۆ، جاماییکا، زیمبابوا، سەنگال، مالیزیا، میسر، مەکزیک، نایجیریا، ڤینزۆئیلا، هیندستان، شیلی، ئێران، کێنیا و کۆلۆمبیا. لە بەیاننامەی حەوتەمین کۆبوونەوەی سەرۆکی وەڵاتانی ئەندام کە لە ساڵی 1997 لە کوالالامپوور دەرکرا، ئاماژە کراوە: ئەگەرچی ڕێکخراوەی بازرگانی جیهانی چوارچێوەیەکی گرینگە بۆ ئاسانکاری بازرگانی کردن لە جیهاندا بەڵام پێکهاتێکی نایەکسانە و هەموو وەڵاتان ناتوانن بە شێوەیەکی یەکسان لە بەرژەوەندی و مافەکانی خۆیان داکۆکی بکەن.

بریتییە لە پێنج ئەندامی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیەکگرتووەکان (وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، بریتانیا، فرەنسا، سۆڤیەت و چین) لەگەڵ ئەڵمانیا کە لە بابەت کێشەی ئەتۆمی ئێران لە ساڵی 2006 بەملاوە لەگەڵ ئەم وەڵاتە گفتوگۆیان دەکرد. وەڵاتانی ڕۆژاوا، ئێران بەوە تۆمەتبار دەکەن کە بە شێوەیەکی پەنامەکی و نهێنی لە لەفافەی بەرنامەی ئەتۆمی ئاشتیخوازانەدا خەریکی پیتاندنی ئۆرانیۆمە و دەیهەوێت چەکی ئەتۆمی دروست بکات. ئێران ئەم شتە ڕەت دەکاتەوە و دەڵێ لە پیتاندنی ئۆرانیۆم بۆ بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا کەڵک وەردەگرێ. لە ماوەی 3 ساڵدا ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیەکگرتووەکان چوار بڕیاری بە دژی ئێران دەرکردووە و هەندێ ئاستەنگی و گەمارۆی ئابووری بە سەر ئەم وەڵاتەدا سەپاندووە.

گروه 1+5

G 5+1

دوابەدوای ڕووداوە تیرۆریستییەکەی 11/9/2001 و هێرشی ئەمریکا بۆ سەر ئەفغانستان لە 7/11/2001 و جموجووڵە سەربازییەکەی هاوپەیمانی باکوور کە بووە هۆی ڕووخانی ڕژێمی تالیبان، گرووپی 2+6 دامەزرا. ئەم گرووپە پێکهاتووە لە نوێنەرانی 6 وەڵاتی دراوسێی ئەفغانستان، واتە: ئێران، پاکستان، ئوزبەکستان، تاجیکستان، تورکمانستان و چین و دوو وەڵاتی دوور لە هەرێمەکە، واتە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و ڕووسیا. ئەم گرووپە لە سەروبەندی قەیرانی ئەفغانستان، هەستا بە گفتوگۆ و ڕاوێژ لەمەڕ چارەسەرکردنی قەیرانەکە و دۆزینەوەی ڕێگەیەک بۆ سەقامگیرکردنی ئاشتی و دیاریکردنی پلانی سیاسی دوارۆژی ئەفغانستان.

گروه 2+6

G 6+2

گروه8

G - 8