تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاژنە(پیر)
دارێکی کێوییە
حکوومەتی پیران+ پیر مەزنایەتی
حکوومەتێک کە تێیدا کاروباری وەڵات بسپێردرێتە دەست بەساڵاچوانی دنیادیدەی زانا و بەئەزموون. ئەم تیۆرییە لە پێنجسەد ساڵ پێش زایینەوە کەمتاکورتێک لایەنگری خۆی هەبووە چونکە لایەنگرانی ئەم ڕێبازە، لاوان، بە کاڵفام و شەڕهەڵایسێن دەزانن هەربۆیە پیرانی زانا بۆ بەڕێوەبەرایەتی کۆمەڵگە بە شایستەتر دەزانن.
حکوومەتی پیران+ پیر مەزنایەتی
پیرسالاری+حکومت سالخوردگان
حکوومەتی پیران+ پیر مەزنایەتی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خادم پیر
[ا.مر ]
(خادیمی پیر - xadimi pîr)
ئەستێرەی زوحەل.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پیر
گیاندار و درەختی بەساڵاچوو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پیر
پیاوی باشی خواپەرست کە بەئامۆژگاری مەردووم بێنێتە سە ڕێی چاکە
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
پیر
[ص ]
(پیر - pîr)
گەوره، بەتەمەن، بەساڵاچوو، رێبەر، شێخ، پیری تەریقەت، عەمەل مەنده، ئیختیار.
پیر
پیر، کُهَن، کُهَن سال، بدساله، سال¬خورده، سال¬خورد، کَمپیر، زربان، زرفان، زرمان، فَرتوت.
پیر
پیر، استاد، راهنما.
پیر
پیر. (از نباتات.)
پیر
کوهەنساڵ. [بەساڵاچوو]
پیر
ئوسا. [فێرکەر، ڕێبەر]
پیر
نێر. [له ڕوەکدا) ئەو گیایەی که لەبەر پیری ڕەق بووه و گوڵی کردووه.]
پیر
شەخس. [مەرقەد (قەبری مرۆڤی پیرۆز.)]
پیر
هَرِم، شَیخ، طَلَ، هِمَ، ناکِس، مُسِنَ، مُعَمَّر، مُدرَهِمَ، شائِب، قَحوم، فاني، کونيَ.
پیر
مُرشِد، اُستاد.
پیر
ذَکَر.
به پیرەوه چوون
[[؟]]
مست. مت.» ١- بۆ بەخێرهاتن کردنی کەسێ لە ماڵ یا لە شار چوونەوە دەرەوە. ٢- (مج.) دەگەڵ کارێ. یا مەسەلەیێ بە خۆشی ڕووبەڕوو بوون و پەسند کردنی. خەڵکی شار تا تاسڵووجە بەپیریەوە چوون. خەڵک ئێستا بەپئر کتێبــ.ی کوردیەوە دەچن. * پێشواز کردن بەرەوپیرچوون. (جن.) پێشواز کردە.
ئەنجومەنی پیران
وشەی senate کە بە لاتینی دەبێتە senatus بە واتای پیر و بەساڵاچوو هاتووە. مەبەست لەم زاراوە ئەنجومەنی پیرانی ئەمریکایە کە لە کۆنگرێسی ئەو وەڵاتەدایە و لە ئەنجومەنی نوێنەران بچووکترە. بۆ هەڵبژاردنی سیناتۆرە ئەمریکییەکان، ڕێژەی دانیشتووانی ویلایەتەکان لە بەرچاو ناگیردرێ و هەر ویلایەتێک 2 سیناتۆری هەیە و ئەنجومەنی پیران، سەرجەم 100 ئەندامی هەیە و نابێ تەمەنی هیچ سیناتۆڕێک لە 30 ساڵ کەمتر بێت و ماوەی نیشتەجێ بوونی هەر سیناتۆڕێک لەو ویلایەتەی کە خۆی بۆ دەپاڵێوێت، نابێ لە 9 ساڵ کەمتر بێت. هەر خولێکی ئەنجومەنی پیران، چوار ساڵە و هەر دوو ساڵ جارێک 3/1 ئەندامەکان دەمێننەوە و لە جیاتی ئەوانی دیکە بە شێوەیەکی کاتی کەسانێک لە لایەن فەرمانداری ویلایەتەکان دادەنرێت. ئەندامانی سینات، لە لایەن خەڵکی ویلایەتەکانەوە هەڵدەبژێردرێن. هەر پەیمانێک کە دەوڵەتی ئەمریکا لەگەڵ وەڵاتانی دیکەدا دەیبەستێ، دەبێ لانیکەم لە لایەن 3/2 سیناتۆرەکانەوە پەسند بکرێت. دەسەڵاتی ئەنجومەنی پیران بە هەندێک جیاوازی هەروەک ئەنجومەنی نوێنەرانە و ڕۆڵێکی بەرچاوی لە دانانی یاساکاندا هەیە. ئەنجومەنی پیران چونکە هاوکارییەکی زۆری لەگەڵ سەرۆککۆماردا هەیە، لەچاو ئەنجومەنی نوێنەران لە بواری سیاسەتی دەرەکیدا دەسەڵاتێکی زیاتری هەیە.
ئەنجومەنی پیران
سینات مجلس سنا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
برجی پیرێژن
حەوت ڕۆژی زۆر ساردە لە دواییی زستاندا، چواری بەر شوبات و سێی بەر ئادار دەکەوێ
برجی پیرێژن
بردالعجوز، سرمای پیرزن
برجی پیرێژن
دوومین حەوتەی ڕەشەمە کە زۆر ساردە
برجی پیرێژن
حەوتووی پیرێژنێیە، کە دەکەویتە دووایی زستانێ، چوواری وەبەر زستان و سێی وەبەر ئادارێ دەکەوی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بستان پیرا
[ا.فا ]
(بوستان پیرا - bustan pîra)
باخەوان، بێستانچی، بێستانەوان.
به پیرەوەهاتن
مست.لا.» تم: به پیرەوە چوون.::خەڵکی سلەیمانی تا دووز خورماتوو بەپیر مەیتی شێخ لەتیفەوه هاتبون. تێبــ.ینی: آ» جیاوازی ئەمەیان دەگەڵ «به پیرەوەچوون» هەر ئەوەندەیه که ئەمەیان یەکێک دەیڵێ خۆی دەگەڵ ئەو کەسه بێ که پێشوازی لێ کرابێ، بەڵام ئەویتر کەسێک دەیڵێ خەبەرە که بگێڕێتەوه. ب» له هەر دووکیاندا، پاش «بە پیر» یا ناوی کەسێ یا زەمیرێک دێت.
بەربەڕوو(پیرا)
بەریەخە، بەرئێخە._یی: بەرئێخەیی
بەرەو پیرهاتن
«مست. لا.» تم: به پیرەوه هاتن.
بەفری پیرێژن
«نت.» بەفرێکه له کاتی سەرمای پیرێژنێدا «حەوتووی دوایی مانگی ڕەشەمه» دەبارێ.
تاقی پیرۆزی
تاقێکە لە دارو ئاڵاو تەنراوی جووان لە ناو شەقاماندا دروست دەکرێ بە بۆنەی سەرکەوتنی لەشکرو جێژن و شادمانییانەوە
تێرووێ(پیرا)
دارێکی کێوییە، لەکاتی هەنگووین کردنی هەنگاندا بەرێکی کەمێک سوورو درێژووکە دێنێ و ناخورێ
تەڤن پیرک(باک)
تەونی جاڵجاڵووکه یە. جاڵجاڵووکە
تەڤنی پیرپیرۆشک(باد)
جێژنە پیرۆزی
جێژنە پیرۆزە، جەژن ممبارەکی
جێژنە پیرۆزێ