«نا.»، «سیمـ.» خەڵاتێکی خاوەن مەڕان، دەیدەن بە شوان، کاتی کە یەکەم بێچووی کە لە دەشت بووبێ، بیهێنێتەوە بۆ ماڵ. «تمـ: هبێد_۴، خا_6۷، معر_۱۹».

ئەوەیە کە دەدرێ بە شووان بەرانبەر بە هێنانەوەی کارو بەرخی ساوا لە چیاوە بۆ خاوەنی

بڕوانە: ئاواڵکراس

مێردی خوشکی ژن

بڕوانە: ئاواڵزاوا

کاغەزێکی زۆر تەنکە لە هێندێ شتەوە دەپێچرێ

جۆرە کاغەزێکی فشەڵە، نووسراوی پێ وشک دەکرێتەوە

قاقەزی ووشک کەرەوە، کاغەزێکی تەنکیشە چتی تێوە دەپێچرێ

adverb

بریتییە لە دەرپێی ژن

بڕوانە: ئاواڵکراس

باز و گشاد

ئاواڵە، واز، گوشاد

«سـ.» تمـ: ئاواڵە.

کراوەوە، سەرئاوەڵە، بەتاک،(کە) سەربەتاک،(دەر) کراوە، بەش، واڵا، ڤالا، وەتاک، سەرنەپۆشراو، داچەقاو._ بوون: بەش بوونەوە(تەنها بۆ زارە)، داچەقاندن، کرانەوە._ کردنەوە: (بۆ زار) بەشکردنەوە، کردنەوە، داچەقاندن

«مستـ. لا.» تمـ: ئاواڵە بوون.

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاواڵە کردن.

open-class, پۆلی کراوە.

ڤەکردن، ڤەدان، گوشادکردنەوە، واکردنەوە

بیرۆکەی دروستبوونی ڕێکخراوێکی وەها بۆ سوودوەرگرتنی ئاشتیخوازانە لە وزەی ئەتۆمی، ئەگەڕێتەوە بۆ 1950 بە دواوە. لە ساڵی 1953 لەسەر پێشنیازی «ئایزێنهاوەر» سەرۆککۆماری ئەو کاتەی ئەمریکا، بە کۆمەڵی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان، بڕیار درا سەرچاوەیەک بۆ ئەم مەبەستە دابمەزرێت. لە ساڵی 1954، کۆمەڵی گشتی بڕیارنامەی "ئەتۆم بۆ ئاشتی" مۆر کرد و سەرەنجام لە 29ی ژووەنی 1956 ڕەشنووسی بڕیارنامەی ئاژانس لە کۆنگرەی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمیدا پەسند کرا. ئاژانس وەکوو ڕێکخراوەیەکی نێونەتەوەیی سەربەخۆ، بەرپرسیارییەتی سوودوەرگرتن لە وزەی ئەتۆمی بۆ خزمەت بە ئاسایشی زیاتر بەرعۆدە گرتووە.
بەگشتی ئامانجەکانی ئاژانس لە دوو تەوەردا کورت دەکرێتەوە: یەکەم، کەڵکوەرگرتنی ئاشتیخوازانە لە وزەی ئەتۆمی و ڕەونەقبەخشین و پەرەپێدانی بۆ خزمەت بە ئاشتی و تەندروستی و پێشکەوتن و بەهرەداری لە تەواوی جیهان. دووهەم، بێخەم بوون لەوەیکە ئەو هاریکاری و زانیارییانەی کە لە لایەن ئاژانسەوە ئاڕاستە دەکرێ، بۆ ئامانجی سەربازی و جەنگی بەکار نابرێت.
ئەرکێکی دیکە کە بە ئاژانس سپێردراوە، ئەوەیە کە ڕێ خۆش بکات بۆ پاراستن و پیادەکردنی پەیمانی بەربەستکردنی چەکی ناوەکی Non Proliferation Treaty (NPT) . تا ئێستە بنکەی ناوەکی زۆربەی وەڵاتان کەوتونەتە ژێر چاودێری ئاژانسەوە، ئەم چاودێرییە، 95% پێگە ناوەکییەکانی جیهان بێجگە لەو پێنج وەڵاتەی کە خاوەنی چەکی ئەتۆمین ئەگرێتەوە. ئاژانس پێکهاتووە لە 35 ئەندام و ناوەندەکەشی لە شاری «ڤیەنا»ی لە وەڵاتی «نەمسا»یە.