تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



کۆئەندامی هەرس
کەرەستەی چیکڵدانە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
جەوهەردار
شتی بەجەوهەر
جەوهەردار
تیخی بە خاڵ و میل
جۆرێ چنار
هێژا
سەرچاوە: نالی
جەوهەری فەرد
ئەو ماددە بچکۆلەیەی بەشکردن هەڵناگرێ. بەرابەرەکەی جەوهەری مورەککەبە.

لەکن ئەو جەوهەرە فەردە لە هەیولا نییە باس
لە حیکەم پەروەرییی بوو عەلی سینا نییە باس
سەرچاوە: نالی
جەوهەریی
جەوهەردار، دەبان.

ڕاستیی جەوهەرییە تیغی زوبانی « نالیی »
نەرم و توند، ئاوی گەلووگیرە، قصەی پێ دەبڕێ..
دارەهەرمێ
دارەهەرمێکێویلە
داراشکۆکێ،قارچ
داهەراندن
(باک.):پەزو هەموو جوورە ئاژاڵێک ناردنە سەر خووێ و ئاوێ
دەرهەرحاڵ
هرآینه. بااینکه. (درهر حال، درهر صورت)
دەرهەرحاڵ
... بائەمە.[لەگەڵ ئەوەشدا، عەلایحاڵ (بە هەر حاڵ، بە هەر جۆرێک بێت.)]
دەرهەرحاڵ
عَلی اَيَّ حالٍ، عَلي کُلَّ حالٍ، فِي کُلَّ حالٍ، مَعَ هذا.
زمهەریر
سرمای سخت، زمهریر. (<<زم>> بەمعنی سرما، <<هریر>> یعنی کننده، بەمعنی سرما کنندەاست.)
زمهەریر
زەمەن، جەوەره. [سەرمای زۆر (<<زەم>> واتە سەرما و <<هەریر>> واتەبکەر و پێکەوەمانای <<سەرماکەر>> دەدات.)]
زمهەریر
زَمهَرِیر.
سەرچاوە: نالی
زەمهەریر
شوێنێکی ئێجگار ساردە له جەهەننەمدا، پله ی سەرمای له ئاستی گەرمای ئاگرە کەیدایه.

فەصلی هاوینی جەهەننەم، فەصڵی ئیستای زەمهەریر
زەمهەریر کەی وا به تەئثیرە و، جەهەننەم وا به تاو؟!
سوورەهەراڵە
گیاهی است خوشبو
سوورەهەراڵە
گیایەکی بۆن خۆشە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
سێ بنهەرد
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
سێوهەرمێ
جۆرە هەرمێیەکە وەک سێو وایە
سێوهەرمێ
نوعی گلابی