وشەدان

(نت.) ئەو کەسەی مل کەچی فەرمانی خوایە، ئەوەی لە کار و کردەوەی پێچەوانەی ئامۆژگاری دین جۆی دەپارێزێ. ((لە سایەی تۆ گەلێ کەس بوون بە عارف ڕێی خودایان گرت)) ((دریغا عارفی ڕێگەی خودا و ئەهلی تەقواکەم)) (وەفایی: گم-٣٨)

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئەهلی حاڵ

(نت.) ئەو کەسەی لەبەر خواناسی، جاروبارە دەبوورێتەوە و گۆیا لەو حاڵەدا لەو شتانە ئاگادار دەبێ کە لە بارێکی ئاساییدا نازاندرێن، شێخ، پیر. ((گەر ببینێ لێوی ئاڵ و چاوی کاڵی مەستی تۆ)) (( مەست و بێ پەروایە بیللا پیری کامڵ ئەهلی حاڵ)) (سەلام-٧٥)

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئەهلی خێر

(نت.) ئەو کەسەی لەبەر موسڵمانەتی و پیاوچاکی، پاش مردنی خوا بیبەخشێ و پاداشتی چاکی بداتەوە. ئیشاڵڵا ئەهلی خیرە.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئەهلی دڵ

(نت.) تم: ئەهلی حاڵ. ((قوللابی موژەت گرتمی ڕووی کردمە ئەبرۆت)) ((یەعنی کە ئەوە قیبلەنومای ئەهلی دڵانە)) (وەفایی: گم-٧٨).

سەرچاوە: نالی

ئەهلی سونەن

ئەهلی سوننەت و جەماعەت، بەرابەرەکەی (شیعە) و (ئەهلی بیدەعەت) ە.

قەز، برێشم، کە حەرامە لە ڕەجول، نەک نیسوان
سوننەتی شەرعە، ئەگەر تابیعی ئەهلی سونەنی

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئەهلی شەڕ

ئەوەی لەم دنیایە گوێ نەداتە فەرمانەکانی دین و لە بەزەیی خوا بێ بەری بێ// ئەهلی خێر.

سەرچاوە: نالی

ئەهلی طەریق

ئەهلی طەریقەت. ئەوەی ڕێگەی ڕاستی گرتبێتەبەر.

دائیم لە حەضەردا سەفەری بە.. لە وەطەندا
غوربەتکەش و عاجز بە، ئەگەر ئەهلی طەریقیی

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئەهلی عەمامە

(نت.) ئەوانەی مێزەر لەسەر دەبەستن، زانای دینی، مەلا و قازی و... ((ساقی وەرە تێکە سوڕاحی بدە ساغەر)) ((بێ موویی دەماغێ لە سەفی ئەهلی عەمامە)) (ئەدەب: گم-٩٦).

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئەهلی قەناعەت

(نت.) ئەو کەسەی ڕازی بێ بەوەی دەستی کەوێ. ((شاهی کە نەبێ ڕادەبوێرین بە فەقیری)) ((بۆ ئەهلی قەناعەت لە پڵاو خۆشترە داندۆک)) (ڕەزا-٢٩)

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئەهلی وەفا

(نت.) ئەو کەسانەی چاکەی خەڵکیان لەبەر چاوە و لە بیریان ناچیتەوە. (( قیبلەی ئەمەلی ئەهلی وەفا تاقی برۆتە)) ((هەر چەندە لە خوێنڕێژیی عاشق نیەتی جووت)) (ئەدەب: گم-٢٧) تێبــ. آ) ئەم جۆرە تەرکیبە دە شیعری شاعیرانی کلاسیکی کوردیدا زۆرن. تەنیا ئەوانە باس کراون کە بەسەر زمانی خەڵکیشەوە هەن. ب) هەموو (ئەهل)ەکان لە بن لەهجەی (سنەیی)دا دەبنە (ئال) ئالی کەیف (ئەهلی کەیف).

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئەهلی کەیف

(نت.) ئەوەی هەمیشە حەزی لە بەزم و خواردنەوە و ڕابواردنی دیکە بێ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اهلی

[ع - ص ]

(ئەهلی - ehlî)

گیانلەبەرانی ماڵی.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

تەهلی(باک)

گیایەکە

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

جاهلی

[ص.ن.ع ]

(جاهیلی - cahilî)

ئه وه ی له سه ر ده می جاهیلیه تدا بووه.

سەرچاوە: نالی

جەهلی مورەککەب

نەزانینی دووباد، نەزانین و نەزانین بە نەزانینەکەش.

عاشق هەوەسی مەیکەدەوو عیلمی بەسیطە
عاقڵ طەلەبی مەدرەسەوو جەهلی مورەککەب

سەرچاوە: نالی

جەهلی مورەککەب

ئەوەیە بنیادەم نەزان بێ و نەشزانێ کە نەزانە. بەرابەرەکەی (جەهلی بەسیط) ە کە ئەوەتە بنیادەم نەزان بێ و بزانێ کە نەزانە.

بە میعراجی سولووکی سالیکداندا تا نەچیی ڕۆژێ،
لەناو جەهلی مورەککەبدا دەمێنیی هەروەکوو ماوی

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

مەهلی

شخم صاف کن
سوراخگیر آبراه

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

مەهلی

خێشک
کون ئاخنی گۆنجە لە پەڕۆ

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان