تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



نەمە
پست، کم ارتفاع
نەمە
(دا.): لباد٬ نمەد
بەخت نەمەنە(هەورا)
نەمەد
لبادی ژێر ڕایەخ٬ کە لە خوریی پەستراو دروست دەکرێ
نەمەس
کرێژی سەر
نەمەشی
نرفت
نەمەشی
نەڕۆیشت، نەچوو
سەرچاوە: نالی
نەمەط
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
نەمەغار
نەمەک
نامه
نەمەک
نامە، قاقەزی نوسراو کە ڕەوانە دەکرێ
بانەمەڕ
[[١-بان/٣+٣-ئه/٢+مه‌ڕ]]
«نت.» «مک.» _ ١- کاتێکه مەڕداران لەکوردستان بۆ لەوەڕاندنی حەیوانەکانیان سەردەکەون بۆ کوێستانان، فەسڵی چوونه هەواران. ٢- مانگی دووهەمی بەهار «لە٢١ ی» نیسانەوه تا ٢١ی مایس» ٣١ ڕۆژه *«کئێر.» ئوردیبەهشت «فر.» .
ئاوی عەینەمەل
«نتـ.»، «ستمـ.» ئاوێکە گۆیا باڵندەی عەینەمەل «خەزایی» حەزی لێدەکا و بە دوایدا دێت. تێبــ. ــ ١» نازانم ئەم تەرکیبە «عین الامل» ی عارەبییە یا تەرکیبێکی کوردی و عارەبییە بە مانای ئاوی «کانی = عەین + مەل = باڵندە» یا خۆ هەر هیچیان نیە و وشەیێکی کوردییە و جەڕاوە. ب» لە هەندێ شوێنی کوردستان کاتێ کوللە زۆر دەبێ و ترسی ئەوە دەکرێ کە زیان بە دەغڵان بگەیێنێ، یەکێک ـ دەنێرن لە کانییەکی کە هیچ کەس نازانێ لە کەنگێوە دەست نیشان کراوە ئاو بێنێ، باوەڕیان وایە کە باڵندەی خەزایی بە دوای ئەم ئاوەدا دێن و کوللەکان دەخۆن.
ئاینەمەل(هەورا)
ئاهر مەلۆچ
بانەمەڕ
بەختەباران، شەستەباران، گوڵان، مانگی دووەمی بەهارێیە
بزنەمەرەز
بزنێکە تووکی درێژو نەرم و ڕەنگی جووراوجووری هەیە، (باک) چوور
بەدنەمەک
«ست.» کەسێکی چاکه و پیاوەتی خەڵکی لەبەر چاو نەبێ. تێبــ.ینی: له کوردەواریدا هەر وەکوو لە نێو زۆر میللەتانی دیکەشدا باوه، ئەگەر دوو یاچەندکەس پێکەوه نانیان خوارد یا یەکێک له ماڵی کەسێکا نانی خوارد «نمەکی یەکتریان کرد» دەبێ مافی ئەم نان و نمە که بپارێزرێ و خەیانەت بە یەکتری نەکەن. * سپڵه. بێ وەفا. پێ نەزان.
بەدنەمەکی
«حمس.» کاری لەبەر چاوڕانەگرتنی هەقی نان و نمەک. * بێ وەفایی سپڵەیی.
جانەمەرگ
گلی است نوروزی
جانەمەرگ
گوڵەنەورۆزە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
جوانەمەرگ
کەسێکە کە بەگەنجی بمرێ
جوانەمەرگی
مردن بە لاوەتی، مەرگی بێ وەخت
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
جوانەمەرگە
جووانەمەرگ
کەسێکە بەگەنجی بمری. (باد) گوڵێکە لەنێو گۆڕستانێدا شین دەبێ بەیانیان دەبووژێتەوەو بە ڕۆژ دەپووچێتەوە، (زنبق)
زووانەمەلیچک
(ئەردە.): تۆوی درەختی بناو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
سینەمەکی
گیایەکی گەرمیانی گەڵا وردی درێژکۆلەیە بۆ ڕەوانی دەخورێ