مُعَطل، مُتَحَیِّر، عاجِز، مُحتَبي.

شَذَر، هَذَر، سُمَیها، صَحاصِح، مُزَخرَف، مُشَوَّش، غَیر مَربوط، غَیر مَضبوط.

دەستەپاچە

تەویلە. ئەنباری گەنم و ئیتر

پنگەڵان، جێگایەکی پنگی زۆر بێ

رُتَک، مَشک ترامُشیع، مُشک مُشیع.

جۆره پوونگەیەکی خۆڕسکه.

بَقَلَةُ الغَزل، مِسکُ الطرامُسیع، فودَنج جَبَليَ.

پنگە کێویلە

لە وشەی لاتینی propagare وەرگیراوە و بە واتای «بڵاوکردنەوە»یە. بەڵام لە زاراوەی سیاسیدا بە مانای ڕاگەیاندنی ئەو واقیع و ڕووداوانەیە کە زێدەتر سیاسی بن یان بە دەمهەڵبەستنی ڕاپۆرتێک بەمەبەستی کارتێکردن لەسەر زەینی بیسەر بۆ هاندان بەرەو ئەنجامی کردارێکی تایبەت. لە پڕوپاگەندەدا زیاتر گرنگایەتی بە ئامانج دەدرێ، تاکوو ناوەڕۆک. پڕوپاگەندە، هەمیشە بووە بەڵام لە سەدەی بیست بەملاوە بەهۆی پەرەسەندنی میدیا و کەرەستەی ڕاگەیاندن وەکوو (ڕادیۆ، تەلەفیزیۆن، ڕۆژنامە، سینەما و ئینتەرنێت) کارلێکی زیاتری پەیدا کردووە و دەوڵەتان و حیزب و گرووپی سیاسی، زیاتر لەسەر ئەم دیاردە لەنگەریان گرتووە و تەنانەت لە کۆمەڵناسیدا لقی ئەکادیمیشی لێ کەوتۆتەوە. حیزب و دەوڵەتانی فاشیستی و نازیستی و کۆمۆنیستی، بۆ بەدەسهێنانی دڵی ڕەشەگەل و ڕاکێشانی سەرنجی خەڵکانی جیهان بەرەو لای خۆیان توانایی زۆریان لەخۆ نیشان داوە.
کێشمەکێشی تەبلیغاتی لەنێوان دەوڵەت و حیزبە ڕاست و چەپیەکان، زاراوەی «شەڕی پڕوپاگەندەیی» و «شەڕی سایکۆیی» هێنایە ئاراوە. شەڕی پڕوپاگەندەیی لە قۆناخی شەڕی جیهانی دووهەم و سەردەمی شەڕی سارد*دا گەیشتە بەرزترین ئاستی خۆی.
پڕوپاگەندە، لەم سەردەمەدا لەسەر دوو دیاردە بە باشی کاریگەری بووە:
1) بەدەسهێنانی زۆرترین ڕای گشتی* بە قازانجی دەوڵەتەکانی کۆمەڵگەی پیشەسازی.
2) بەکارهێنانی کەرەستە و ئامرازی تەکنیکی بۆ بە قەناعەتگەیاندنی کۆمەڵ.
کەواتە پڕوپاگەندە لایەنی تایبەتی شارستانییەتی هاوچەرخ لە ئەژمار دێ چونکە وەیلانی خڕکردنەوەی تەواوی چین و توێژەکانی کۆمەڵگەیە بە دەوری فیکر و ڕێباز یا ئایدیۆلۆجیایەکی تایبەتەوە.
دریان کوور، لەنێوان پڕوپاگەندەکان چەند جیاوازی قاییل دەبێت:
1ــ هەڵگر: هەرشتێک کە بڵاو بکرێتەوە (واتە هەر شتێک کە هەڵگری باری تەبلیغاتی بێت) .
2ــ ئامرازی تەکنیکی: ڕادیۆ، تەلەفیزیۆن، ڕۆژنامە و…
3ــ ناوەڕۆک و ناواخن: ئایدیۆلۆجیا، ئەندێشە، دروشم، زانیاری درۆ و…
4ــ ئامانج و مەبەست: فەرمانبردنی کوێرکوێرانە، سەرسپوردەگی، دژەپڕوپاگەندە، وەتەنپەرستی، وەفاداری بە حکوومەت.

تبلیغات

Propaganda

پەنگڵەمێش

پەنگڵەمێش

پنگ کردن، مات کَردن، کُر کردن، ایست کَردن. (ایستادن آب یا جمعیت.)

مەنن کردن، ماش کردن. [پەنگ خواردنەوه (ڕاوەستانی ئاو یا ئاوپۆره.)]

قَوم، قِیام، رُکود، تَرابُط، تَرادُد، اِرتِداد.

پەنگ خوواردنەوە

ترینگەترینگ، دەنگی داسییە، کەوە قەرسیلی دەکەوێ، قاپ و قاچاخی مسیش، کە وێک دەکەون_ی لێوەدێ

ژولیده موی