راضی کردن

هێنانەسەربار، ڕازی کردن، تاوکردن

(مست. لا.) ١- قبووڵ کردنی بیروڕایەک دەربارەی مەسەلەیەک، پاش ئەوەی لە لایەن کەسێکی ترەوە شی دەکرێتەوە، یان ئینسان خۆی بە بیری خۆیدا دەچێتەوە. ٢- ڕازی بوون بە کردن یا نەکردنی کارێک. ئەوەندەی کردی و کراندی هەر ئیقناع نەبوو. من چۆن بەو قسانە ئیقناع دەبم. بەڵکوو تۆش هەوڵێکی دەگەڵ بدەی بە من ئیقناع نابێ.

(مست. مت.) ١- ڕازی کردنی کەسێ بە قسە و بیروڕای خۆ. ٢- پێ قبووڵ کردن. توانستێکی سەیری هەیە لە ئیقناع کردنا. ئیقناعم کردەوە واز لە سەفەرەکەی بێنێ. بۆی ئیقناع نەکرا.

(مست. لا.) ١- پەیدا کردنی باوەڕی بە ڕێ و شوێنی دینی یا بیروباوەڕێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی (بەگشتی). ٢- موسوڵمان بوونی یەکێکی غەیرە موسوڵمان (بەتایبەتی).

بدرفتاری

لاساری

آوردن
باور

هاوردن، هێنان، ئانین
باوەڕ، متمانە: ئینان بکەمن ماڵی تۆم نادزیوە

هێنان. (باک)_دن: هێناندن

ئەم زاراوە لە ڕەوتێکی میژووییدا بە چوار هاوپەیمانییەتی دەگوترێ کە لەنێوان حیزب و ڕێکخراوە سوسیالیستییە کرێکارییەکاندا بەمەبەستی گەیشتن بە یەکدەنگییەکی جیهانی و پێشخستنی بزاڤی کرێکاری بەستراوە. ئەم چوار هاوپەیمانییە بریتیە لە:
ئینتەرناسیۆنالی یەکەم، یان یەکیەتی نێونەتەوەیی کرێکاران کە لە ساڵی 1864 بە هەوڵ و تێکۆشانی «کاڕۆل مارکس» لە لەندەن دامەزرا. لە 1872 دوو لقی لێ جیا بۆوە کە بە لایەنگرانی«مارکس» و گرووپی سەر بە ئانارشیزمی «میکاییل باکۆنین»، ناویان دەرکرد کەچی لە ساڵی 1876، لە بەر ململانێی ئایدیۆلۆژیک کۆتاییی پێ هات.
ئینتەرناسیۆنالی دووهەم: لە ساڵی 1889 لە پاریس دامەزرا، بەڵام نەیتوانی خۆی لە قەیرانی حیزبی سۆسیالیست و نەتەوەخواز بۆ بەرگریکردن لە هەڵگیرسانی شەڕی جیهانی، دەرباز بکات. ئەم هاوپەیمانییەتییە لە 1923 لە نەبوونی کۆمۆنیستەکان (کە ئەودەم ئینتەرناسیۆناڵی سێهەمیان دامەزراندبوو) دیسانەوە پێکهاتەوە و دواتر ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست*یان پێکهانی.
ئینتەرناسیۆنالی سێهەم: لە ساڵی 1919 لە مۆسکۆ دامەزرا، بەڵام هەر خێرا ئاشکرابوو کە دەرگەکانی تەنیا بەرەو ڕووی حیزبە کۆمۆنیستەکانی سۆڤیەت ئاوەڵایە. ئینجا ناوی کۆمینتێرن* و پاشان کۆمینفۆرم*ی بەخۆوە گرت.
ئینتەرناسیۆنالی چوارەم: لە ساڵی 1938 لە لایەن دارودەستەی ترۆتسکی دامەزرا کە ئێستەش چالاکی هەیە.

بین الملل- انترناسیونال

International

لە ساڵی 1923 لە پاشماوەی حیزبە سوسیال دیموکراتەکانی ئەندامی ئینتەرناسیۆنالی دووهەم، سەر لە نوێ دامەزرایەوە کەچی پاش گەیشتن بە دەسەڵات لە ئەورووپادا ئەمانیش دەستیان لە کار کێشایەوە. ئینجا ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست لە ساڵی 1951 لە فرانکفۆرت دامەزرا، بەڵام ناوەندەکەی لەندەن بوو کە نزیکەی پەنجا حیزبی سۆشیالیستی نەرمڕەو و لایەنگری پەرلەمان و ڕیفۆرمخواز و دیموکراسیخواز تێیدا بوون بە ئەندام.

بین الملل سوسیالیست

International socialist

ئەم زاراوە مانایەکی مژاوی هەیە و لە زۆر شوێندا بەکار هاتووە. بەڵام مانا گشتییەکەی ئەو بڕوا و سیاسەتانە لەخۆئەگرێ کە جەخت ئەکا لەسەر بەرژەوەندی هاوبەشی نەتەوەکان و لەگەڵ ناسیۆنالیزمی شەڕەنگێزدا دژایەتی دەکات. ئینتەرناسیۆناڵیستەکان دەخوازن ئەگەر نێوان دەوڵەتەکان هاوکاری ئاشتیخوازانە لە ئارادا نەبێت، لانیکەم لەنێوان نەتەوەکاندا ببێت.
بەم پێیە ئینتەرناسیۆنالیزم، بریتییە لەوەیکە هەر تاکێک گرێدراوی کۆمەڵگەیەکی جیهانییە و ئەو نەتەوەش کە ئاخێزگەی لە ئەژمار دێت، دەبێ بە ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی جیهانییەوە پەیوەست بێت… ئەم ڕێبازە لەگەڵ «جیهان نیشتمانی»دا یەک ناگرێتەوە چونکە ئینتەرناسیۆنالیزم ناخوازێ تاک لە نەتەوە یان دەوڵەتەکەی خۆی دابڕێ بەڵکوو دەخوازێ پێوەندییەکی زۆرتر لەنێوان تاک و نەتەوەکانی دیکەی جیهاندا بکرێتەوە.
ناسیۆنالیزمی نەرمڕەو لەگەڵ ئینتەرناسیۆنالیزمدا وانییە هەڵنەکەن بەڵام ناسیۆنالیزمی توندڕەو دژییەتی. بۆ وێنە نازیسم و فاشیزم بە ڕێبازی نەژادپەرستی و خۆبەزلزانی بە سەر نەتەوەکانی دیکەدا بوونە دوژمنانی سەرسەختی ئینتەرناسیۆنالیزم.
مارکسیزم بۆچوونێکی تایبەتی لە ئینتەرناسیۆنالیزم بڵاو کردۆتەوە. بەڕای «مارکس»، بۆرژوازی بە یارمەتی مەکینە و دانوستانی جیهانی ئازاد، سنوورە نەتەوەییەکانی بەزاندووە و سیستەمێکی ئابووری جیهانی پێکهێناوە کە لەنێو چینی هەژاران بە تایبەت پرۆلتاریای وەڵاتان، یەکگرتووییەکی جیهانی ساز کردووە کە لە زاراوەدا پێی دەگوترێ «ئینتەرناسیۆنالیزمی پڕۆلتاری». ئەم ڕەوتە شۆڕشێکی سەرانسەری لە جیهاندا بەدژی بورژوازی پێک دێنێت کە سەرەنجام کۆمەڵگەیەکی سوسیاڵیستی جیهانی دائەمەزرێنێ. بۆیە مارکسییەکان بڕوایان هەیە بە یەکگرتنی هەژارانی جیهان و دروشمە بەناوبانگەکەشیان ئەمەیە: «زەحمەتکێشانی جیهان، یەک بگرن! یەک بگرن!»
دوای پێکهاتنی یەکیەتی سۆڤییەت، بە تایبەت لەسەردەمی «ستالین»دا ئەم وەڵاتە بانگەشەی ئەوەی دەکرد کە ناوەندی ئینتەرناسیۆنالیزمی پڕۆلتارییە. «ستالین»، لە شرۆڤەیەکی ئینتەرناسیۆنالیزمی پڕۆلتارییدا ئەم ڕێبازە بە هەڵقوڵاوی یەکیەتی سۆڤیەت دەزانی (بڕوانە ستالینخوازی) .
ئینتەرناسیۆنالیزمی پرۆلتاریی: بڕوانە ئینتەرناسیۆنالیزم.

انترناسیونالیسم

Internationalism

ئێمەو ئەوکەسانەی کە وەک ئێمە وان