(بنت.) ١- بە شێوەیەکی نامەحدوود میقدارێک پێشان دەدا (جاروبارە بە ئیشاڕەی دەست یان بەراوردکردن دەگەڵ شتێکی تر تەحدید دەکرێ). ماریکمان کوشت ئەمەندە دریژ بوو نەبێتەوە، ئەمەندەی بەرچیغێکیش ئەستوور بوو. قەت وڵاغم نەدیوە ئەمەندە بەرز و شۆخ. ئافرەتی ئەمەندە خوان هەر نابێتەوە. ٢- وەڵامی پرسیاری (چەند) و (چەندە)ی پێ دەدرێتەوە. مارەکەی کوشتتان چەندە درێژ بوو؟ -ئەمەندەی پشتێندێک. *ئەمەند، ئەمەنە، ئەوەند، ئەوەندە، ئەوەنە، هێندە.

ووشەیێکە بەش و ئەندازەیێکی نزیکی پێنیشان بدرێ

پریشان، وامانده

پەرێشان و داماو: جە واتەی شێرۆ سەرەفکەندە بین/جە سەودای گەردوون ئەڕامەندە بین «خانا»

ژی درێژ

ژی درێژی

خێرکارانە

خێرکاری

زەبەندی

پەتێکە سەرێکی دەخرێتە ملی سەگ یا تانجی و سەرەکەی تری دەبەسترێ بە دارێکەوە بۆ ئەوەی ئەو کەسەی کەسەری دارەکە دەگرێ سەگەکە نەیگەزێ . ( سەمەندۆک کردن ) پەتکردنی سەگ بە سەمەندۆک .

ساجور

ساجوڕ

قاییش یا سیرمە یا قەیتان و پەتی جڵەوی جەنجەڕییە. ئەشکێل، کۆکان،بەستنەوەی دەست وپێیەکی ووڵاخی بەرزەیە،تاجی یا سەگێکی بەتەنهایی،کەببەنە جێگایەکی دی پەتی دەکن پەتەکهشی لەسەری دارێکی دەبەستن وسەرەکەی تری دارەکەشی پیاوێک دەیگری بەوجوورە بۆ شووێنی دڵخووازی دەبن،بەدارو گوریسەکەشی دەڵێن جەڵە، سنک(هەو،س) جەڵە،سنک(شێخ) ڕفک،چەند سەگ یا ووڵآخێک لەداری درێژ دەخرێن هەریەکەی شەقاوێک لێک دوور بن بەو جوورە دەبرێنە جێگای دڵخوواز- کردن: جەڵەکردن.

سَمَندر، سام اندر، سُمَندر، سَمَندور، سالامندر، سَمَندَل، سامَندَل، سمندول، سمندون، سمندوک، آذرشین، آذرشب، آذرگون (جانوری است در آتش زیست می کند)

[گیاندارێکە لەناو ئاگردا دەژی]

سَرفوت، عِظایه، سَمَندر، سَمَیدَر

گیانلەبەرێکی ئەفسانەییە ئەڵێن هەر لەناو ئاگرا ئەژی و هێلکە ئەکا و هەڵی دێنی و، ئەگەر بێته دەرەوە ئەمرێ!

دنیا بووە بە تاوەوو، صەحرا بە ژیڵەمۆ
دنیا دەڵێن کە ئاگرە، ناری سەمەندەرە

جانەوەرێکەگویا لەئاورێدا دەژی.

شەرمەزار

شرمنده