المذهب الانساني

Humanism

زن مُرده.

[بێوەپیاو: پیاوی ژن مردوو.]

اَیِّم.

نوزادی که از کم شیری مادر لاغر و بیجان است

نگا: جەم مردوو

جەم مردوو

(کەلانتەری مەرز - kelanteri merz)

کۆمیسەری مەرز.

کووخ٬ کۆلیت٬ کۆریب٬ پین٬ (باک.) قر٬ پینک٬ کۆلت٬ قنک.

کمیسیون حقوق بشر ملل متحد

United Nations Commission on Human Rights

یەکێک لە لقەکانی ئەنجومەنی ئابووری و کۆمەڵایەتی نەتەوە یەکگرتووەکانە کە لە ساڵی 1946 بەپێی بەندی 68 جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان دامەزرا و لە یەکەمین هەنگاوی خۆیدا بەیاننامەی جیهانی مافی مرۆڤی دەرکرد. بە هۆی ئەوەی بڕیارەکانی ئەم کۆمیسیۆنە لە ئاست مەسەلەکانی هاوپێوەند لەگەڵ مافەکانی مرۆڤ زەمانەتی جێبەجێ کردنیان نەبوو، لە ساڵی 2006 هاوکات لەگەڵ پیادەکردنی هەندێ ڕیفۆرم لە ڕێکخراوەی نەتەوە یەکگرتووەکان، ئەم کۆمیسیۆنە پەرەی پێدرا و بە «ئەنجومەنی مافەکانی مرۆڤی نەتەوە یەکگرتووەکان» ناوی گۆڕا کە تێیدا وەڵاتانێکی زیاتر بوونە ئەندام.

کنوێنسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی

European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms

پەیماننامەیەک کە لە ساڵی 1950 لە نێوان پانزە وەڵاتی ئەورووپای ڕۆژاوا مۆرکرا بە مەبەستی پاراستن و مسۆگەر کردنی ئازادی و مافەکانی هاووەڵاتیانی خۆیان. ئەم ماف و ئازادییانە بریتییە لە : مافی ژیان و ئازادی، قەدەغەکردنی کۆیلایەتی و دیلیەتی، دڵنیایی و بێخەمی لە دەسگیرکردن، زیندانی کردن و دوورخستنەوەی پڕوپووچ، مافی داکۆکی کردن لە دادگەیەکی بێلایەن، ئازادی ئەندێشە و بیروڕا و ئایین و ئازادی کۆبوونەوە. (بۆ نموونە ڕێکخستنی یەکیەتی و …)
لە ساڵی 1959 «دادگەی ئەورووپایی مافەکانی مرۆڤ» بە مەبەستی جێبەجێکردنی ئەم گرێبەستە دامەزرا و هاووەڵاتیان مافی ئەوەیان هەیە داواکاری و شکاتەکانیان لە دەوڵەتی خۆیان ڕادەستی کۆمیسیۆنی مافەکانی مرۆڤ بکەن. ئێستا 21 وەڵاتی ئەورووپی لەم کۆنڤانسیۆنە ئەندامن و چەند پرۆتۆکۆلیشی پێ زیاد بووە.

(گولی میریەم - guli miryem)

گوڵێکی سپی بۆن خۆشە.

(دیل مورده - dil murde)

دل مردوو، دلتەنگ، دلتەنگ، بی¬زەوق، مەلول، بیزار.

(ئاتەشی نیمرود - ateşinîmrud)

ئەو ئاگرەیە کە بە فەرمانی نەمرودی فەرمانڕەوای بابل هەڵیانگیرساند تا حەزرەتی ئیبراهیمی تێدا بسوتێنێت، ئاگرەکە بە فەرمانی خودا حەزرەتی نە سوتاند، بوو بە ساردی و سەلامەتی.

ابزار

ئەسپاب، کەرستە، ئاڵات

«نا.» ١- دەزگا، یان مەکینە و شتێکی کە بۆ جێ بە جێ کردنی کارێک کەڵکی لێ وەربگێرێ «چەقۆ، مشار، ڕەندە، قەڵەم...» : قەڵەم و کاغەز و مەرکەب ئامرازی نووسینن، ئوتۆمبێل و فڕۆکە ئامرازی باشن بۆ سەفەر، تفەنگ ئامرازی شەڕە. ٢- ئەدات «لە زمانەوانی و رێزماندا» : پاشبەند و پێشبەند ئامرازی داتاشینی وشەی تازەن لە زمانی کوردیدا. ئەلف و نون ئامرازی جەمعە. ٣- «مجـ.» هۆ. وەسیلە: ئیسڕائیل ئامرازی دەستی ئیمپڕیالیزمە. تێبــ. ـ بە لای منەوە، وشەی «هەوجاڕ» شکڵێکی تری ئەم وشەیە. * ئەمراز.

مراز، کەرەستە، یەکێکە لە پارچەکانی کەرەستەی جووتی و دارتاشی و ئیتر

الوسائل الفکریة

Tools / ideational

determiner, وەک: «کە» ی درەختەکە، «کان»ی درەختەکان، «ئەو»ی ئەو درەختە...

coordinating conjunction, وەک «و»ی شیرین و فەرهاد.

preposition

سردخوی، سردخو. (عرق سرد)

چیامانی، چایمانی، مەردەئارەق. [ئارەقەی ساردی لەش].

نسیع، العرق البارد.

ئارەقەی مردوو، چیامانی، چایمانی، ئاوی پەسیوی

تمر، آب مروارید، آب سیە، آب نزلە.

[ئاومرواری: نەخۆشێکی چاوە].

ماء النزلة.

آب مروارید

ئاوسپی، جوورە ئاوێکە، کە هاتە ناو چاو کووێری دەکات، بەڵام بە میل لێدانی رووناک دەبێتەوە