سالَ لعابَهُ أثناء النوم / کەف و لیک بەدەمیا هاتە خوارێ. دەمی ئاوی لێهات. لە کاتی نوستندا.

أكثر ماءهُ حَتَّی رَقَّ / ئاوی (کردە هەویرەکەوە. تێوەدا). شلی کردەوە.

مَرَّغ عِرضَهُ. دَنَّسَهُ / نامووسی شکان. ئابڕووی برد.

(ئامەرغ - amerx)

میقدار، بڕ، بایەخ، سوود، بێترس، ئەمن و ئەمان.

(بوزمورغ - buzmurx)

جۆره مالێکه وەکو وشترمل، له ئوسترالیادا هەیه.

تَلَوَّی من وَجَع / بە ئێشەوە ئەتلایەوە. سرەوتی نەبوو. گینگڵەی ئەدا.

تَرَدَّدَ / دوودڵ بوو. ڕاڕا بوو.

تەپاوتلی بوو. تلی ئەدا.

تقلب فیه / لەخۆشیانا زەڕی. کەوتە خۆشیەوە.

تقلب فیه / لە قوڕ و خۆڵدا گەوزا. گەڤزا. تلایەوە.

جۆرە باڵندەیەکی زۆر گەورەیە کە هەر ناوی هەیە

(سیمورغ - sîmurx)

سیمورغ، عه نقا، باڵنده یه کی ئه فسانه ییه ده ڵێن زۆر گه وره بوه و له کێوی قاف هێلانه ی هه بووه، هه روه ها ده ڵێن ناوی حه کمێک بووه که له کێوی ئه لبورزدا خه ریکی عیباده ت و خواناسی بووه. له داستانی شانامه دا ناوی باڵنده یه ک بووه که زاڵی کوڕی سامی له کێوی ئه لبورز هه ڵگرتووه و په روه رده ی کردووه و پاش ماوه یه ک که سام چۆته سۆراغی کوڕه که ی، سیمورغ زاڵی داوه ته وه سام و په ڕێکی خۆی داوه تێ تا هه ر کاتێ پێویستی به کۆمه ک بێ، ئه و په ڕه بخاته ئاگره وه، سیمورغ له شه ڕی رۆسته م و ئه سفه ندیاردا له سه ر داوای زاڵ چووه ته یارمه تی رۆسته م و به ته گبیری ئه و ئه سفه ندیار به ده ستی رۆسته م کوژرا.

سیمرغ

سیمر

سووخورمە٬ نقوورچک._ لێدان: نقورچکلێدان.

(شوتور مورغ - şutur murx)

وشترمر.

(شیری مورغ ـ ri murx șî)

شیری مر ، کینایه یه له شت مایاب ، شتێ که نه بێ چونکه مر شیری نییه.

(باک.): باڵندەی چکۆڵە

حوشترمرغ

(كەل مورغ - kel murx)

سەرگەڕ، سیسارکه کەچەڵه، داڵەكەرخۆره.