(ماژیک - majîk)

سیحر، ئامێز، جادوویی، عەجیب و غەریب.

گفته من

قسە من، گفتی من

من می گویم که

من ئێژم کە

ماده
مادر
افق
زنبورعسل مادر
لانه و کنام درنده و کوهی
ورم جای آبلەکوبی
جوش آبله در چشم
زمین حاصلخیز
دکمه
مهرهٔ زینتی براق

ئەتەری هێندێ نەخۆشییە ، کە بداتە شوێنێک لە ئەم

جێگای لێککەوتنی کەناری ئاسمان بەکەناری زەوی پێشی دەڵێن ئاسۆ

کان

ڕیشە و بناغەی شت

(با) هەنگێکە کە پوورە دەدا

هەر ڕەگەز و بنچینەیێ کە شتی لێ پێک هاتووە، هۆی دروس بوون
دایک: زار و ماک تێکەڵن
ئاسۆ، ئاسۆگ
شاهەنگ
گون و لانەی دڕندە و کێوی
ئاستوور بوونی جێگەی ئاوڵە کوتان
زیپکەی ناو چاو بە هۆی ئاوڵەوە
زەوی بە بڕشت
قۆبچە، بشکوژ، دوکمە
جۆرێ موروی بریقەدار

(کە.): هێلکەی گونییە. (فە.): تفنک٬ کونە لووت. گڵێکە (هەورا.): وێنی دۆشاوییە. مەستی و سەرخۆشی. بنچینە. میکرۆب. بنچینەی برینان. –ی خەویرکە: (باک.): پارزا. کوتان. پارزادان. –ی لێ پیس کردن: تەشەنە کردن. (باک.): دایک٬ دایکی بێچووە بەرخ و کارییە. مێ. مێیینە. (هەورا.): خاڵی گەورە و پەڵەی گەورە. پارچە خاکێک و ئیدی. (باد.): دایک. زمانی دایک. لە زاراوەی کۆنیشدا بە کار براوە وەکوو دوژمنێک گازی دوژمنی خۆی کرد گوتی: هەی ئەسپێ من ئد ماکێ تە گای: وای هەسپێ من ژن و دایکی تۆی گابێ

(ماکاروونی - makarûnî)

هەڕشتەی فەرەنگی، ماکەروونی.

(باک.): خێڵ

غالها، سوراخها، لانه ها. (جمع «ما» است به انصمام کاف عهد به معنی جای بز و گوسفند کوهی است.)

کوناکان، لانەکان. [(کۆی «ما»یە و «ک»ی نیشانەی ناسراوی خراوەتە سەر، واتە: جێگەگەلی بزنەکێوی و مەڕەکێوی)]

غیران، زَریبات.

جوی اصلی در آبیاری، چند دسته جوی کوچک در کشتزار

چەند کەلەبەرێکە لە جۆگەی تووتن و مەرەزدا دەبڕدرێ بەم بەر و بەو بەریا بۆ ئەوەی کە بە باشی ئاو بخواتەوە