(تەراغا ته راغ - teraxa terax)

تراق تاق،تاق تراق، (ده نگ).

ئەو تاریکاییەی سەرچاوەی ژیان و مانەوەی بەرەی ئادەمیزادە. منداڵدانی ئافرەت.

تا گەرمڕەوی ڕێگەیی ظوڵماتی بەقا بێ
(ماءالخضر) ت قەطرە لەسەر قەطرە فیدا بێ

سیرنگ، سیمُرغ، اَشتَرکا

سیمورغ [بالندەیەکی ئەفسانەییە]

عَنقا

باڵدارێکی ئەفسانەییە دەنگی هەیە و ڕەنگی نییە. باڵدارێکی خەیاڵییە.

یاخۆ، مەثەلا، میثلی نە وا بێت و نە وا بێ
مەشهوور و خەفیی هەروەکو عەنقاوو وەفا بێ

(فەڕوخ لیغا - ferrux lixa)

جوان، خشکۆک.

دەنگی پێکەنینی بەرز

کاکە (د)

وتەیەکە منداڵ بەخواردنی دەڵێ (با)

قاه قاه

ترێقە [قلکەی پێکەنین]

قَهقَهه

هرهر خنده، قهقهه
برادر بزرگ
خوردنی لذیذ در گویش کودکان

حیلکەی پێکەنین، تریقە
نازناوی براگەورە
شتی خۆش لە زمانی پچوکاندا

تریقه٬ تریقەتریق٬ (ڕۆژ.):پرکه٬ دەنگی بەرزە لە کاتی پێکەنینێدا٬ بە- پێکەنین: تریقانەۆە٬ لە-ی پێکەنین دان: تریقاندن. (باک.): نێوی هێلکەیە٬ منداڵان بە هێکی دبێژن قاقا. (باک.): سەهۆڵ. (ئەردە.): ققه٬ قەقە٬ زاراوەی منداڵانە بە خوواردنێ دەڵێن.-کردن: تریقانەوە

(مورغی سه‌غا - murxi sexa)

سەقاقوش، ماسیگرە.

جۆرە چێشتێکی کەم ئاوە ، لە سڵق یا لە سپێناخ یا لە هێندێ شتی تر دروست دەکرێ لەگەڵ گۆشتدا

مُنَقا. ( نوعی از انگور شبیه به گزنه یی اما درشت تر)

جۆرە ترێیەکە لە «گەزنەیی» دەچێت، باڵام لەو گەورەترە.