تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 318
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
کرمەبەفرینە
زەڵاڵ٬
کرمی
بەفری
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
کفریت
کبریت
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
کفریت
شەمچە
،
گۆگرد
،
شخاتە
،
شقارتە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
کوفریت
کبریت
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
کوفریت
شەمچە
،
شخارتە
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
کۆنفرانسی ئاسیا ـــ ئەفریقا
کنفرانس
کشورهای آفریقایی ــ آسیایی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
کۆنفرانسی ئاسیا ـــ ئەفریقا
Afro-Asian
Conference
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
کۆنفرانسی ئاسیا ـــ ئەفریقا
ئەم
کۆنفرانسە
لە
ئاڤریلی 1955
لە
باندۆنگی ئەندونیزیا پێکهات و
یەکەم
کۆنفرانسی
نێوان
ـــ دەوڵەتانی کیشوەری
ئاسیا
و
ئەفریقا
لە
ئەژمار
دێت
.
ئەگەرچی
ناکۆکییەکی
توند
لە
نێوان
وەڵاتانی
لایەنگری
ڕۆژاوا
و دەوڵەتانی
لایەنگری
کۆمۆنیستی و وەڵاتانی بێلایەن
لە
ئارادا
بوو
بەڵام
کۆنفرانسی باندۆنگ،
چەند
بڕیارێکی
لەمەڕ
هاریکاری
ئابووری
و کولتووری و خودموختاری و
دژایەتی
لەگەڵ
کۆڵۆنیالیزم دەرکرد.
ئەم
کۆنفرانسە، سەرەڕای
دژایەتی
چین
، پشتگیری
خۆی
لە
جاڕنامەی مافەکانی
مرۆڤ
ڕاگەیاند.
وەڵاتانی
بەشدار
بریتی
بوون
لە
:
ئەفغانستان
، کامبۆج، سەیلان، ئەردەن، لائۆس، لوبنان، لیبریا، لیبی، نیپاڵ، پاکستان،
ئێران
، فیلیپین، عەرەبستان، سوودان،
سووریا
، تایلەند، تورکیا، ڤیتنامی
باکووری
و باشووری و یەمەن. توێژەرانی
سیاسی
نوێنەرانی قوبرس،
ئەمریکا
و کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقاش
بەم
کۆنفرانسەوە دەلکێنن.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقا
کنگره
ملی
آفریقا
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقا
African National Congress
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقا
ئەم
زاراوە
بە
بزاوتێکی
سیاسی
ئەفریقای باشووری دەگوترێت
کە
بۆ
بردنەسەرەوەی ئاستی
ژیانی
ڕەشپێستەکان
لە
ساڵی 1912
بنیاد
نراوە
.
ئەم
ڕێکخراوە
لە
ساڵی 1926
لەگەڵ
کۆمەڵەی هێندییەکان یەکییان
گرت
تاکوو
ببنە نەتەوەیەکی
یەکگرتوو
. کۆنگرەکە
بە
ڕێبەرایەتی
سەرۆک
لیتۆلی (67ـــ 1952) و
بە
سوود
وەرگرتن
لە
شێوازی
نەرم
و
بەدەر
لە
شەڕەنگێزی، خەباتی
خۆیان
بە
دژی
ڕەگەزپەرستی
شێلگیرانەتر
کرد
بەڵام
لە
لایەن
دەسەڵاتەوە بەرەوڕووی توندوتیژی
بوون
و سەرکوت
کران
و
لە
ساڵی 1961 هەڵوەشێندرا. باڵی چەکداریی
کۆنگرە
ناسراو
بە
«شمشێری
گەل
»
لە
لایەن
نیلسۆن ماندیلا (1918ـــ ) دامەزرا
بۆ
ئەوەی
بەرپەرچی شەڕەنگێزییەکانی حکوومەت بداتەوە.
ئەم
بزاوتە
لە
وەڵاتانی دیکەی
جیهان
، نوێنەرایەتی سازکردبوو
تاکوو
ئەم
وەڵاتانە
بۆ
کۆتایی
هێنان
بە
ڕژێمی
ڕەگەزپەرستی
لەگەڵ
خۆیدا
هاودەنگ
بکات و بتوانێ
دەسەڵات
بگەڕێنێتەوە
بۆ
ڕەشپێستەکان.
لە
ساڵی 1990، دوابەدوای
ئەو
گۆڕانکاریانەی
کە
لە
زۆربەی ناوچەکانی
جیهان
ڕوویاندا
دەوڵەتی
ئەفریقای باشووری،
چەند
هەنگاوێکی
بۆ
لابردنی یاساکانی
ڕەگەزپەرستی
هەڵێنا. گرنگترینی
ئەم
هەنگاوانە
کە
لە
لایەن
دۆ
کلۆرک، سەرکۆماری
ئەم
وەڵاتە (1990) ڕاگەیاندرا
بریتی
بوون
لە
:
ـــ کۆنگرەی نەتەوەیی
ئەفریقا
،
بە
شتێکی قانوونی ڕاگەیاندرا.
ـــ
ڕزگار
کردنی خێرای نێلسۆن ماندیلا ڕێبەری
کۆنگرە
لە
بەندیخانە
. (ماندیلا،
لە
ساڵی 1962
پاش
گەڕانەوەی
لە
کۆنفرانسی«بزاڤی
ڕزگاری
و
یەکیەتی
ئەفریقا
»
کە
لە
ئادیسابابا
بەڕێوە
چوو
،
بە
تاوانی بەزاندنی
سنوور
، دەکەوێتە
بەندیخانە
و ماوەی 28
ساڵ
لە
زیندان
دەبێت).
لە
ساڵی 1994،
یەکەمین
هەڵبژاردنی دیموکراتیک
لە
ئەفریقای باشووری
بەڕێوە
چوو
. کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقای باشووری زۆرینەی کورسییەکانی
پەرلەمان
دەبێتەوە و نێلسۆن ماندێلا
وەک
سەرکۆمار
دیاری
دەکات.
بەڵام
پاش
ماوەیەک، ماندێلا
کورسی
دەسەڵات
بۆ
کەسانی
دیکە
جێدەهێڵێت و
لە
سیاسەت
دوور
دەکەوێتەوە،
هەر
بۆیە
وەک
کەسایەتییەکی ناوداری
ئەفریقا
و
جیهان
دەمێنێتەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە بایە و بە بارانێ لە عومری بەفری کەم دەبێتەوە
(کن.)
بە
هەر
بارێکدا
بێ
هەر
زیان
دەبینێ، کارێکی
لە
هەموو
سەرێکەوە زەرەربێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەفری پیرێژن
«نت.» بەفرێکه له
کاتی
سەرمای پیرێژنێدا «حەوتووی
دوایی
مانگی
ڕەشەمه
» دەبارێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەفری یەکشەوه
[[1-_ بهفر+ -ئی+ یهک+شهو5-_ئه/1]]
«نت.» 1_
هەر
بەفرێکی شەوێک بەسەر بارینیدا تێپەڕیبێ و
هێشتا
تۆز
و خۆڵی
لێ
نە
نیشتبێ و
بۆر
و
چڵکن
نەبووبێ. 2- «کن.» ڕەنگی
زۆر
سپی
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
جافری
شایی
،
جعفری
. (ترەای
است
معروف
خوردنی)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
جافری
مەعدەنووس
(سەوزەیەکی بەناوبانگە و دەخورێت.)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
جافری
حَزاء، حَزَی، کَرَفس، رَومی، بَقدُونَس.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
جافری
جعفری
، یکی
از
سبزیجات
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
جافری
جەعفەری، بەقدەنوس، سەوزیە دەخورێ
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
جعفری
[ص. ن. ع ]
(جەئفەری - ce᾿ferî)
جافەری
، پەیڕەوانی
ئیمام
جافەری
سادق
کە
ئیمامی شەشەمی سەفەوییەکانەوە برەوی سەندو
تا
ئێستا
مەزەبی رەسمی
ئێرانە
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
جعفری
[ا ]
(جەئفەری - ce᾿ferî)
جۆرە رووەکێکە،
زەعفەران
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
رفری
[ا. انگل ]
(ریفیری - rifîrî)
حه
که
م، داوه ر،
وه
کو
داوه
ری
گه مه ی فوتبۆل و باسکه..
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
سفری
بەردە
ئەستێی چەخماخی تفەنگی
شینکە
کە
درێژکۆلە
بێ
.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
سفری
سنگ
آتش زنه
تفنگ
سرپر
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
سفری
ئەستێ
و بەردی تفەنگی
ڕاو
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
سفری(زا.)
بەردەستێی چەخماخی تفەنگی شینکە٬
کە
درێژکۆڵە
بێ
.
سەرچاوە:
نالی
صفری خاڵ
خاڵی
وەک
نوختەی
سفر
.
سفر
، خۆیشی
واتە
بۆش
و
پووچ
،
کوفری زوڵفە
تار
و،
ماری
ئەرقەمن
صفری خاڵه، حەڵقەیی هیندووسییان
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
عەرەبانەی سەربەفری
تاخووک، (
باک
.)
پاخێڵ
.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
مارجەفری
نوعی
مار
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
مارجەفری
جۆرێ
مار
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
نەفری
رانده
شده
12
13
14
15
16