تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 1656
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
دار فانی۔ امر (داری فانی۔ dari fani)
( دنیا. )
سەرچاوە:
نالی
دوو فاق
دوو
فلیچقان.
صۆفیی
لە
فەقر
و
فاقە
وەکو
فاقە
فاقی
دا
تەسبیحی
دام
و دانەیە،
ڕیشی
دو
فاقی
فاق
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
رفاهت. مص. ع (ره فاهه ت
( refahet))
خۆشی
و ئاسووده
یی
، خۆشگوزه
راندن
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
زرین فام
[ص. مر ]
(زه ڕین فام - zerîn fam)
ئاڵتوونی،
زه
ردباو،
ئاماڵ
زه
رد
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
سرخ فام
[ص. مر ]
(سورخ فام - surx fam)
سوور
،
قرمز
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
سوسیال فاشیزم
ئەم
زاراوە
لە
لایەن
کۆمۆنیستە نەیارەکانی مۆسکۆ
بە
ڕۆڵی
یەکیەتی
سۆڤیەت
لەو
وەڵاتە دەگوترا. بەڵگەی لایەنگرانی
ئەم
ڕوانگە
ئەوە
بوو
کە
بە
گۆڕانی سۆڤیەت
لە
دۆخی سۆشیالیزمەوە
بۆ
هێزێکی سۆسیال ئیمپریالیستی چینێکی
بورژوا
دەسەڵاتیان
بە
دەستەوە
گرتووە و بوونەتە
هۆی
پەرەسەندنی
فاشیزم
لەم
وەڵاتەدا.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
سوسیال فاشیزم
سوسیال
فاشیسم
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
سوسیال فاشیزم
Social
Fascism
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
سڕ فاش کردن
زیمور،
راز
گفتن
،
راز
پخش
کردن
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
سڕ فاش کردن
[ئاشکرا کردنی
نهێنی
، هەڵماڵینی ڕاز]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
سڕ فاش کردن
کَشف السِّر، نَشرُالسِّر
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
سیاه فام
[ص. مر ]
(سییاه فام - fam siyah)
ڕه
ش.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
سیه فام
[ص. مر ]
(سییه ه فام - fam siyeh)
ڕه
ش.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
شەڕی دووهەمی کەنداوی فارس
جنگ
دوم
خلیج
فارس
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
شەڕی دووهەمی کەنداوی فارس
The
second
Persian
gulf
war
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
شەڕی دووهەمی کەنداوی فارس
بە
شەڕی 42 ڕۆژەی هاوپەیمانانی
ڕۆژاوایی
بە
ڕێبەرایەتی
ئەمەریکا
دەگوترێ
بۆ
ڕزگار
کردنی
خاکی
کوەیت
لە
دەست
سوپای عێراق
کە
لە
2ی ئاگوستی 1990
داگیر
کرابوو.
بەم
بۆنەوە ڕێکخراوەی
نەتەوە
یەکگرتووەکان،
بە
دەرکردنی بڕیارنامەیەک داوای
لە
عێراق
کرد
هەرچی
زووتر
هێزەکانی
خۆی
لە
خاکی
کوەیت بکێشێتەوە
دوواوە
. هاوپەیمانانیش
تاکوو
15ی ژانویەی 1991 مۆڵەتیان
دا
بە
عێراق
کە
پاشەکشە
بکات و بڕیارنامەکەی ئەنجومەنی
ئاسایش
جێبەجێ
بکات.
ئەم
مۆڵەتە
کە
نزیکەی 11مانگی خایاند،
کۆتایی
پێهات
بەڵام
عێراق
هەر
لە
خاکی
کوەیت مایەوە.
سەرەنجام
لە
کاژمێر 3/22 بەکاتی گرینڤیچ،
لە
ڕۆژی
16ی ژانویەی 1991 ئۆپەراسیۆنی زریانی
سەحرا
بە
ڕێبەرایەتی جێنێڕاڵ شوارتسکۆف
دەستی
پێکرد.
لە
ماوەی
یەک
هەفتەدا هێزەکانی هاوپەیمانان،
سەرجەم
12
هەزار
جار
بەسەر
خاکی
عێراقدا
هەڵفڕین
و بۆمبارانیان
کرد
. ئۆپەراسیۆنی
ئاسمانی
38
ڕۆژ
درێژەی خایاند.
ئینجا
ئۆپەراسیۆنی
زەوی
بەناوی
شمشێری
سەحرا
بۆ
دەرکردنی هێزەکانی عێراق
لە
کوەیت
دەستی
پێکرد و
لە
دوای 4
ڕۆژ
(28ی فیورییە) هێزەکانی عێراقی
بە
ئاگربەس
پێمل
کرد
.
لەم
شەڕەدا عێراق
بۆ
وەڵامدانەوەی هێرشەکانی هاوپەیمانان
چەند
جارێک
مووشەکی هاویشتە ئیسراییل و عەرەبستان
بەڵام
زۆر
کاریگەر
نەبوون
.
ئەم
شەڕە
بووە
هۆی
ڕاپەڕینی
کورد
و
شیعە
بەدژی
دەوڵەتی
سەدام حسەین.
ئینجا
ڕژێمی عێراق
دەستی
کرد
بە
سەرکوتکردنی
هەرچی
زیاتری
ئەو
ناوچانەی
کە
کورد
و شیعەی تێدا دەژیان.
لە
ڕاستیدا هێرشی سەدام
بە
کوەیت و شکستهێنانی
لەم
شەڕەدا
بۆ
کورد
ــ
بە
تایبەت
ــ
هەلێکی
مێژوویی
و زێڕینی ڕەخساند. هێزەکانی
پێشمەرگە
بە
ڕێبەرایەتی
دوو
پارتی
سەرەکی
ــ
یەکیەتی
نیشتمانی
و
پارتی
دیموکراتی
کوردستان
ــ خۆدەکەون و هێرشەکانی
خۆیان
لەناو
کوردستاندا
بۆ
سەر
بنکە
سەربازییەکانی ڕژێمی
بەعس
زیاتر دەکەن.
لە
5ی مارسی 1991
بێ
ئۆقرەیی و
بێ
ئارامی
خەڵکی
ڕانیە
سەررێژ
دەبێ
و
لە
چەند
ڕۆژدا
ئەم
حاڵەتە دەبێتە ڕاپەڕینێکی
گشتی
و شارەکانی
دهۆک
و
هەولێر
و سلێمانیش دەگرێتەوە و
لە
دەستی
هێزەکانی
بەعس
ڕزگار
دەبن.
لەم
قۆناغەدا ماوەی
ئازادی
خەڵکی
کورد
زۆری
نەخایاند
چونکە
ڕژێم
هەڕەشەکانی
خۆی
بە
دژی
ئەم
ناوچانە بەئەنجام گەیاند و
لە
13
تا
28ی
مارس
کە
زانی
کەرکووکیش
خەریکە
لە
دەستی
دەردێت،
بە
یارمەتی
فڕۆکە
و چەکی
قورس
و
دەبێ
بە
هێرشی هێنایەوە
کوردستان
و
خەڵکی
ئەم
ناوچانەی
بەرەو
ئێران
و تورکیا ڕاونا.
لەم
کۆچەگەلەدا خەڵقێکی مەدەنی
زۆر
کوژرا و ئاوارەبوونێکی
گەورە
بۆ
کورد
بەجێما.
لە
دوای
ئەوەی
کە
سەدام کەشێکی نائەمنی خستە ناوچەکە و فشارێکی
زۆری
هێنا
بۆ
دانیشتوانی
کوردستان
، هاوپەیمانان، «ناوچەیەکی
ئەمن
»
یان
لە
ناو
عێراق ڕاگەیاند.
ئەم
پلانە
لە
18ی ئاوریلی 1991
لە
نێوان
نەتەوە
یەکگرتووەکان و
دەوڵەتی
عێراق مۆرکرا. بەپێی
ئەم
ڕێکەوتننامە عێراق، نەدەبوا
لە
خولگەی 36 دەرەجەی
باکووری
ئەم
وەڵاتە (
ناوچە
کوردنشینەکان) فڕۆکەکانی بخاتە ئاسمانەوە.
ئەم
ماوە
و دواتریش
ئەگەرچی
پڕ
بووە
لە
سەختی
و گەمارۆی
ئابووری
و نائەمنی
بەڵام
سەردەمێکی ڕەخساند
کە
بەدوا خۆیدا گەڵاڵەی
ڕزگاری
و
ئازادی
کوردی
ئەم
ناوچانەی داڕشت.
شەڕی دووهەمی
کەنداو
چەند
دەرەنجامێکی لێکەوتەوە
کە
دەکرێ
بە
سێ
دانە
ئاماژە
بدەین:
1ــ
جێگیر
بوونی
هێزە سەربازییەکانی
ڕۆژاوا
لە
عەرەبستان و ناوچەی
کەنداو
.
2ــ فرۆشتنی
بێ
وێنەی
چەک
و
تەقەمەنی
وەڵاتانی
ڕۆژاوایی
بە
عەرەبان.
3ــ دابەشکردنی عێراق
بە
سێ
ناوچەی
کوردستان
،
ناوەندی
و شیعەنشین.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
صبح فام
[ص.مر ]
(سوبح فام ـ subiĥ fam)
ڕۆشن
وه
کو
سپێده.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
عام فام
همه
دان
،
جهانگیر
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
عام فام
جاڕ
،
بڵاوەوکردن
، دنیازان [ڕاگەیاندن، بانگەواز]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
عام فام
اِعلام، اِعلان
1
2
3
4
5
6
7