تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



نیوەشەی عەیەلەی
حاملگی زن
نیوەشەی عەیەلەی
سەرچاوە: نالی
نەقدی عەیار
نەختی بێگەرد.

قەللابی جیهان نەقدی عەیاری نییە قوربان!
« نالیی » مەحەکی هیممەتی کردوویە موجەڕڕەب
سەرچاوە: نالی
هەم عەنان
هاوجڵەو.

هەم هەم عەنانی ئاهم و هەم هەم ڕیکابی ئەشک
ڕەحمێ بەم ئاهـ و ئەشکە بکە، هەستە بێ قوصوور
واوی دوی عەمر
کنایه از کسی که به دنبال دیگری باشد
واوی دوی عەمر
بریتی لە کەسێکە کە هەمیشە بەدوای کەسێکەوەیە
سەرچاوە: نالی
وەفای عەهد
گفت بەجێهێنان.

وەفای عەهدە له من ڕۆح و، له تۆ ماچ
چییه چارەی ئەمانەت غەیری تەسلیم
پان عەرەبیزم
زۆربەی سەرچاوەکان، دوو زاراوەی پان عەرەبیزم و پان ئیسلامیزم، بە یەک دەروو (مدخل) لە ئەژماردێنن و نزیکایەتی میژوویی و مەفهوومی ئەم دووانە بەرجەستە دەکەنەوە. بۆیە ئاخێزگەی پان عەرەبیزمیش، هەر دەگەڕێتەوە بۆ ڕاپەڕینی عەرەبان لە هەمبەر حکوومەتی تورکانی عوسمانی پێش شەڕی جیهانی یەکەم (1914) .
دەزگەی هەواڵگری بەریتانیا، بە سەرپەرشتی تۆمس ئیدوارد لۆرێنس (1935-1888)، بەڵێنی دا بە عەرەبان کە وەڵاتێکی مەزنی عەرەبی، هەر لە کەنداوی فارسەوە تا جۆگەی سوئێز، دابمەزرێنێ. ئەم ڕاپەڕینە سەرەتا لە حیجازەوە دەستی پێکرد ئینجا ڕووی کردە دیمەشق لە سووریا و ڕۆژی 3ی ئۆکتۆبەری 1918 دەستی تورکان لە حکوومەتکردن لەم شارە، کورتبۆوە. لە لایەکی دیکەەوە بەهۆی دەسبەسەراگرتنی فەرەنسە و بەریتانیا بە سەر چەند ناوچەی عەرەبی وەکوو (لوبنان، ئەردەن، سووریا، فەلەستین و عێراق) ڕاپەڕینی پان عەرەبی لە کەشێکی دیکەدا ڕووی خەباتەکەی کردە ئەو دوو وەڵاتە. بۆیە کەسانێکی وەکوو ئەمین ئەلحەسەنی (موفتی ئۆرشەلیم)، شوکری قووەتلی، جەمیل مەردەم، ڕەشید عالی گێڵانی، میشل ئەفلەق و سەلاحەدین بەیتار، بوونە ڕێبەرانی قۆناخ بە قۆناخی بزووتنەوەی پان عەرەبیزم. (بڕوانە بەعس)
زاراوەی پان عەرەبیزم، یەکەم جار لە لایەن جەمال عەبدول ناسر ڕێبەری ناسیۆنالیستەکانی میسر لە ساڵەکانی 1950 بەکار هێنرا. ناسر، زۆری هەوڵداوە کە پان عەرەبیزم بکاتە بەرەیەکی دژ بە ئێرانی و بەم بۆنەوە یەکێک لەو پڕۆژانەی کە ویستوویە ئەنجامی بدات، گۆڕینی ناوی «کەنداوی فارس» بووە بە «کەنداوی عەرەبی» .
ئەفلەق و بین لادەن و سەدام حوسێن، لە جوملەی ئەو عەرەبە شوڤینیانە بوون کە لە ئیسلام کەڵکیان وەرگرتووە بۆ زیندووکردنەوەی عەرەبییەت. نژادپەرستی عەرەبی، لەسەردەمی سەدام حوسێن بەوپەڕی شەرمەزاری و بێویژدانی خۆی دەگا و ئەم سیاسەتە چەپەڵە، بەنیسبەت گەلی کورد بە دڕندانەترین ڕووکار خۆی پێشان دەدات. بۆ وێنە لە ساڵی 1970 هەزاران کورد بەرەو ئێران دەردەکات کە زۆرینەیان تا ئیستەش نەگەڕاونەوە و هەر لە ئێران دەژین. بە عەرەبکردنی شاری کەرکووک و کارەساتەکانی ئەنفال*و هەڵەبجەش دوو نموونەی دیکەن لە کردەوە نامرۆڤانەکانی سەدام وەکوو ئەنجامی پان عەرەبیزم.
پان عەرەبیزم
پان عربیسم
پێمسۆت شەکری عەمبارنێم سۆن(هەو)
گەمەیەکی تێکڕایی کچ و کوڕانە
سەرچاوە: نالی
ڕێگەی عەدەم
ڕێگای مەرگ.

بۆ دەکەی تەکلیفی ڕەسمی ئولفەت و یاریی له من؟
کەی به صوحبه ت ئاشنایە سالیکی ڕێگەی عەدەم!
کیسەی عەتاری
تَبَنگو، تَپَنگو، کَکه دان، قَقه دان
کیسەی عەتاری
توورەکە، دەرماندان [جێگە دەرمان]
کیسەی عەتاری
جُونَه، رَبعَه
کەوش عەرەبی
کەوش عەرەبی
قەفقاف، کەوشە چێوینە [قاپقاپ، پێڵاوی دارین]
کەوش عەرەبی
قَبقاب