تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 158
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
عمیاء
[ص.ع ]
(ئەمیاء - emya’)
ژنی
کوێر
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
عمیان
[ص. ]
(ئومیان - umyan)
نابینایان، کوێران.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
عمید
[ا.ص.ع ]
(ئەمید - emȋd)
گەورە
،
سەروەر
،
سەردار
،
سەرۆک
،
دەم
سپی
قەوم
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
عمیق
[ص.ع ]
(ئەمیغ - emȋx)
قووڵ
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
عمیم
[ص.ع ]
(ئەمیم - emȋm)
زۆر
،
تەواو
،
گشت
له
گشت
، لاپ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعمار
[[=عا.: ئیستیعمار = ئاوەدان کردنەوە]]
(نا.) سیاسەتی داگیرکەرانی دەوڵەتە
سەرمایە
دارەکانە
بۆ
تاڵان
کردنی دارایەت و
سامانی
وڵاتانی
دیکە
و
کەڵک
وەرگرتن
لە
باری
ئابووری
و ئیستڕاتێژی
ئەوان
وڵاتانە.
ئەم
سیاسەتە
لە
دەورانی ئیمپڕیالیزما دەگاتە
دوا
پلەی
خۆی
. (کورتەی قامووسی سیاسیی، مۆسکۆ، ل-١٠٩). دەسەڵاتی وڵاتێکی زۆردارە
بە
سەریەکی
بێ
زۆردا، بپ
کەڵک
وەرگرتن
لە
سەرچاوە
خۆ
ڕسکاوەکان و دارایەت و
هیزی
ئینسانی خەڵکەکەی،
بە
بەهانەی نابەجیی
ئاوەدان
کردنەوەی
وڵات
و پێشخستنی نەتەوەکەی (معین:
فەرهەنگ
، ج١، ل- ٢٥٣).
ڕێ
و شوێنێکی ئیمپڕیالیستییە
کە
بۆ
خۆشی
ژیانی
نەتەوە
ئیستیعمارچییەکان
نەبی
هیچ
گوێ
ناداتە
ئاوەدان
کردنەوە
(لاڕووس: ١٩٦١، ل- ٢٢٧). تێبــ.- آ)
ئەم
وشەیە
کە
دەق
بە
مەعنای (کۆلۆنیالیزم)ی فەڕەنگییە
تا
ئەم
ساڵانەی دواییش
بۆ
(کۆلۆنیالیزم) و (
ئیمپڕیالیزم
) هەردووکیان
بەکار
دەهێنرا،
بەڵام
ئێستا
فەرقیان دەکرێت. ب) تەحدیدی
ورد
و عیلمی
ئیستیعمار
تەنیا
لە
لایەن
مارکسیستەکانەوە و
لە
نووسینی ئەواندا
بەرچاو
دەکەوێ و
خەڵکی
تر
موتڵەقی
داگیر
کردنو چەوساندنەوەی
وڵات
و نەتەوەیەک
لە
هەموو
دەور
و زەمانێکدا-
نەک
هەر
لە
قۆناغی سەرمایەداریدا-
بە
ئیستیعمار
داسەنێن،
جا
داگیرکەر
کێ
دەبی
ببێ
و چ ناوێک
لە
کردەوەی
خۆی
دەنی و چ
بڕ
و بیانویەک دێنێتەوە
بۆ
تاڵان
کردنی
سامانی
نەتەوەکە، کەیفی
خۆیەتی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعمارچی
[[عا. تو.]]
(سفا)،(کئێر.)
ئەو
دەولەتەی وڵاتێکی
تر
داگیر
دەکا
و نەتەوەکەی دەچەوسێنێتەوە و دارایەت و
سامانی
بە
تاڵان
دەبا
. دەولەتە ئیستعمارچییەکان
لە
٢٥ ساڵاندا
ئاگری
دوو
شەری گەورەیان هەڵگیرساند.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعماری
[[عا. کو.]]
(س.٩ ١-
هەر
شتێکی
پێوەندی
بە
ئیستیعمارەوە
هەبی
... سیاسەتی
ئیستیعماری
، پیلانێکی
ئیستیعماری
، بیروڕای
ئیستیعماری
. ٢-
هەرکەس
یا
هەیئەت
یا
دەوڵەتێکی
بە
پێی
سیاسەت
و
ڕێ
و شوێنی
ئیستیعمار
بجووڵێتەوە. ئەڵمانیای
نازی
دەیەویست
جێگەی
ئەڵمانیای
ئیستیعماری
پیش
شەڕی
یەکەم
بگریتەوە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئیستیعماری نوێ
گەشەسەندنی
ئابووری
«
سەرمایەداری
» *و هەناردنی
سەرمایە
بۆ
سوودوەرگرتن لەسەرچاوەکانی وەڵاتانی
دیکە
،
پێوەندی
ئابووری
وەڵاتە پیشەسازییە ئیستیعمارییەکانی
لەگەڵ
وەڵاتە بچووکەکانی ناردە
ناو
قۆناخێکی تازەوە.
بەم
مانایە
کە
وەڵاتە پیشەسازییەکان
بە
ناردنی
سەرمایە
و میکانیزمی جیهانی
نرخ
و دانوستانی کەرەستەی
خاو
و
کاڵای
دروستکراو و گوشاری
سیاسی
و
ئابووری
، وەڵاتانی
دواکەوتوو
ئەچەوسێننەوە.
بەم
دۆخە
دەگوترێ
ئیستیعماری
نوێ
کە
زۆرێک
لە
وەڵاتانی
بچووک
و
تازە
ئازاد
کراوی
بە
دژی
ئەم
پێوەندییە
سیاسی
و ئابوورییە
ڕاست
کردۆتەوە.
ئەم
شێوازە داگیرکارییە وایکردووە
کە
وەڵاتانی
بێ
دەسەڵات
،
ئەگەرچی
بە
حەقیقەت
یان
بە
ڕواڵەت
بە
سەربەخۆیی
سیاسی
گەیشتبن
بەڵام
هەروا
لە
بەرایی
گەشەسەندندا بمێننەوە
یان
تەنانەت
بگەڕێنەوە
بۆ
دوواوە
و
لە
لایەکی دیکەشەوە وەڵاتانی
پێشکەوتوو
بە
چەوساندنەوەیان سوودی زیاتر بکەن.
باو
بوونی
ئەم
زاراوە
ئەگەڕێتەوە
بۆ
«کۆنفرانسی باندۆنگ» (1955) .
لەم
کۆنفرانسەدا سۆکارنۆ، سەرۆککۆماری ئەندونیزیا
بە
جۆڕێک
لە
ئیستیعمار
ئاماژەی
کرد
کە
بە
جلوبەرگێکی نوێوە
لە
لایەن
کۆتلەیەکی
خەڵک
،
بە
کۆنتڕۆڵکردن و
زاڵبوون
بە
سەر
ئابووری
و کەلتووردا
هەمان
ئامانجەکانی
ئیستیعماری
کۆن
دەپێکن.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئیستیعماری نوێ
استعمار
نو
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئیستیعماری نوێ
Neo-colonialism
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعمال کردن
[[عا.: ئیستیعمال + کو: کردن]]
(مست. مت.) دەکارکردن،
بەکارهێنان
.
ئەو
دەرمانانە ئیستیعمال
کە
و
کە
تەواو
بوون
وەرەوە
لام
.
ئەرێ
خۆ
تۆ
ئەم
ڕادیۆیە ئیستیعمال ناکەی
دە
بیدە
بە
شێرکۆ
.
ئێمە
ڕۆنی
گییا ئیستیعمال ناکەین.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
استعمار
[ع - مص - م - امص ]
(ئیستیئمار - isti’mar)
ئاوەدانکردنەوە، داگیرکەرو ئیمپریالیزم، وڵگەخوازی.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
استعمال
[ع - مص - م ]
(ئیستیئمال - isti’mal)
بەکارهێنان
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اطعمە
[ع - ا ]
(ئەتئیمە - et’ime)
خۆراک
،
خواردەمەنی
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعماء
[ع - مص ]
(ئیئماء - I’ma’)
کوێرکردن.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعمار
[ا ]
(ئەئمار - e’mar)
تەمەن
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعماق
[ع - ا ]
(ئەئماغ - e’max)
قوڵایی،
ناخ
،
دەروون
،
کودیلە
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعمال
[ع - ا ]
(ئەئمال - e’mal)
کاروکردەوە.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعمال
[ع - مص ]
(ئیئمال - I’mal)
بەکاربردن.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعمام
[ع - ا ]
(ئەئمام - e’mam)
مام
،
هاپۆ
.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعمدە
[ع - ا ]
(ئەئمیدە - e’mide)
کۆڵەکە
،
ستون
،
ئەستون
، عامود.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعمش
[ع - ص - ]
(ئەئمەش - e’meş)
چاوکوتو
کوێر
، چاوپروش.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
اعمی
[ع - ص ]
(ئەئما - e’ma)
حافز
،
نابینا
،
کوێر
،
زەلیل
.
سەرچاوە:
نالی
بەیتی مەعموور
ماڵی
ئاوەدان
.
به
ماڵی
کەعبەیش
ئەڵێن
. شوێنێکیشە له
ئاسمان
.
خەراباتی دڵی « نالیی » مەفەرموو: خاڵییە، نایەم!
به
مەرگی
تۆ
قەسەم
، چاوم!
به
ذیکرت بەیتی
مەعموورە
..
1
2
3
4
5
6
7