ئەستوور بوون، ئاوساو

«مسـ. لا.» تمـ: ئاوسان.

بڕوانە: ئاووسان

آماسیده، ورم کردن

هەڵمساو، ئاوساو

«نمفـ.: ئاووسیان» تمـ: ئاوساو.

شۆرباوی سیری

شۆرباوی سیری

ئاوسبوون

آبستن شدن
آماسیدن

زک پڕ بوون
ئەستووڕ بوون و هەڵسان

تێگەیشتن. ئاووسبوون

پای مزد، مزد.

پاڵادڕانە، پامز. [کالەدڕانە: مزی ماندووبوونی پێ].

جعل، اجرة، کراء، حق القدم، حق السعی. ئوخت= جۆر، چەشن

«نا.»، «کئێر.» یەکێکە لە پێنج بەشەکانی دنیا لە قاڕەی «ئوستوڕالیا» و لە چەند کۆمەڵە دوورگەیەک پێکهاتووە، کە لە ئوقیانووسی ئارامدا پەرش و بڵاون. هەشت میلیۆن و ۹۷۰هەزار کیلۆمەتری چوارگۆشەیە و ۱۹ میلیۆن نفووسی هەیە «۱۹٦۹»، تمـ: «لاڕووس_۱۴۴۴».

زاراوەیەکی کیمیایی کۆنە، بە گەوهەرێک وتراوە چییەتیی تەنێکی گۆڕیوە بە چییەتییەکی تر، وەک ئەوە کە جیوە بکا بەزیو و مس بکا بە زێڕ.. تا ئێستا لە زانستدا شتی وا نەدۆزراوەتەوە.

ئەی شەمسی مایە پەروەر و ئیکسیری قەلبی خاک!
بنواڕە حاڵی هالیکی ئەم خاکە ئەحقەرە

بە زمانی فەرەنسی بە واتای «نەیاری» یان «نەیاران» بەڵام بەگشتی بریتییە لە هەوڵ و تەقەڵای ئەنجومەن، حیزب، گرووپ و جەماوەر یان کەسانێک بۆ گەیشتن بە ئامانجگەلێک بۆ نەیاریکردن لەگەڵ ئامانجی دەسەڵاتدارانی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی، جا چ لەڕێی پەرلەمانەوە بێت چ بە شێوازەکانی دیکە. بە واتایێکی سادە « ئۆپۆزیسیۆن« ناوێکە بۆ گرووپێک کە لە سیستەمێکی پەرلەمانیدا بەپێی دەستووری بنچینەیی بوونی بە ڕەسمییەت ناسراوە و لە پەرلەماندا گرووپێک بۆخۆی دائەمەزرێنێ، بەڵام سەروپێوەنی بە حکوومەتەوە نییە و پشتیوانی لێ ناکا کەچی هەردوولا خۆیان بە وەفاداری دەستوورێکی بنچینەیی دەزانن. ئۆپۆزیسیۆنی پەرلەمانی بە بەشداریکردن لە گفتوگۆکان و ڕاوێژی نێو پەرلەمان بەپێی ئەو مەرجانەی کە دەستووری بنچینەیی دیاری کردووە، بەسەر کاروباری حکوومەتدا چاودێری ڕاستەوخۆی هەیە و ڕای گشتیش لە ئەنجامی کارەکان ئاگەدار دەکاتەوە.
گرینگترین ئەرکی ئۆپۆزیسیۆن ئەمەیە کە دەرفەتی چەشنێکی دیکەی هەڵبژاردن دەخاتە بەردەمی دەنگدەران بۆ ئەوەی بەم بۆنەوە هەڵبژاردنێکی لەبارتر بەڕێوە بچێت. ئۆپۆزیسیۆن هێماێیکە بۆ حکوومەتی داهاتوو. بەم پێیە ئۆپۆزیسیۆن بەشێکی تەواوکەری سیستەمە پەرلەمانییەکانی وەڵاتانێکی لیبڕاڵی کۆنباو وەکوو بەریتانیا و فەرەنسە و سویدە کە بەزۆری دوو حیزبی سەرەکی بە نۆبە، ڕۆڵی دەسەڵاتدار و ئۆپۆزیسیۆنی تێدا ئەگێڕن. لە سیستەمە تاک حیزبییەکاندا ئۆپۆزیسیۆن بە شێوەی ڕەسمی و یاسایی هەبوونی نییە. لەم سیستەمانەدا هەر چەشنە نەیارییەک لەگەڵ حیزب و دەوڵەتی دەسەڵاتدار بە واتای نەیاریکردن لەگەڵ نەزمی گشتی و دەستووری بنچینەیی لە ئەژمار دێت.
لە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکادا بەهۆی هەبوونی سیستەمی سەرۆککۆماریی، پێویست ناکا لە پەرلەمان زۆرینەیەکی یەکدەنگ هەبێت چونکە لامەرکەزی بوونی حیزبەکان ڕێگە لە دامەزرانی فراکسیۆنی یەکدەنگ ئەگرێت، هەربۆیە لەم وەڵاتەدا ئۆپۆزیسیۆن وەکوو دەزگەیەکی پەیوەست بە دەستووری بنچینەیی بەدی ناکرێ و لەبەرئەوەی هاوچەشنیەکی فراکسیۆنی لە ئارادا نییە، بۆ مەسەلە بنچینەییەکان ناکرێ ئەم بابەتە بەرتەسکە بێتە ئاراوە.
سیستەمی سەرۆککۆماریی (بڕوانە سەرۆک کۆمار) دەرفەتی ئەوە دەدات کە زۆرینەی پەرلەمان سەر بە حیزبێک بێت و سەرۆککۆماریش سەر بە حیزبەکەی دیکە، ئەم دووانەش هاریکاری یەکتر دەکەن و ئەم دۆخەش لە مێژە لە و وەڵاتەدا هاتۆتە کایەوە.
یەکەم ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی لە سەدەی 18ی زایینی لە بەریتانیا لەنێوان دوو گرووپی (ویگ و توری) پێک هات کە جیاوازییەکی ئەوتۆیان نەبووە و زۆرجاریش هاودەنگ بوون. شەڕی زۆرینە و کەمینە و جێبەجێ بوونی حیزبی دەسەڵاتدار و حیزبی نەیاریش لەباری سیاسییەوە زیاتر ڕوکارێکی شەخسی بووە تاکوو گشتگیر.
لە سیستەمی پەرلەمانیدا ئۆپۆزیسیون دەوڕێکی وادەگێڕێ کە لە تیۆری کلاسیکی جیاکردنەوەی هێزەکان * (تفکیک قوا) دا ئەم دەورە بۆ پەرلەمان لەبەر چاو گیراوە. چونکە لەو کاتەوە سیستەمی پەرلەمانی هاتۆتە کایەوە، بەزۆری سەرۆکی دەوڵەت و سەرۆکی پەرلەمان یا یەکێک بون یا یەکگرتوو کە ئەم یەکبوونە وایکردووە ئەرکی پەرلەمان کە چاودێریکردنە بە سەر دەستوور و یاساداناندا بگۆڕی و بەم بۆنەوە ئۆپۆزیسیۆن بتوانێ بە سەر دەوڵەتدا چاودێری بکا.
ئۆپورتونیسم: بڕوانە هەڵپەرەستی.
ئوپێک: بڕوانە ڕێکخراوەی وەڵاتانی بەرهەمهێنی نەوت.

بەرهەڵستکار اپوزیسیون

Opposition