بڕوانە: ئاستەنگ

دەرماڵ

«نتـ.»، «سنـ.» ١- پێشخانە، کەوشکەن. ٢- «مجـ.» قاپی گەورەماڵان، دەرگای شێخ و مشایەخ و پیاوانی بەدین. * ئاسانە.

بەردەرگانە، دەرچک، بلندین، پیوە، شییپانە، پێش دەرگا، شیپک، دەریزان، دەریزانک، ئاسانە، دەرماڵ، گەووشکەن، پاگە، دارەکەی خووارەوەی چووارچێوەی دەرگایە. ئەستەنبووڵ. سایە، پەنا؛ له_ ی تۆدا: خۆی خستە ئاستانەکەت

(مست. مت.) تۆڵە ئەستاندن، تۆڵە کردنەوە. * ئینتیقام کێشان.

گرفتن

وەرگرتن، داگیر کردن، ستاندن

«مستـ. متـ.»، «مکـ.» شتێک بە زۆر وەرگرتن: هەر دەی ئەستێنین بۆ کوێ دەچێ، دەمێکە ئەستاندوویە و دەنگی نەکردووە. ٭ساندن، سەندن، سەنن. لێ ئەستاندن_ «مستـ. متـ.» شتێک بە زۆر لە کەسێک وەرگرتن، بە تۆبزی لە دەست دەرهێنان: هیند قیڕسیچمەیە بە زۆر و بە خواهیشت شتێکی هەر لێ دەستێنێ، زۆری هاوارکرد فایدەی نەبوو ئاغا سەت تمەنی هەر لێ ئەستاند. ٭لێ ساندن، لێ سەندن، لێ سەنن.

(هەورا) ستاندن، ئەسای،(دەر)سەندن،(کە)سەنن

باز پس گرفتن
جبران کردن

لێ سێنراو وەرگرتنەوە
قەرەبوو: تۆڵەی خۆم ئەستاندەوە

«مستـ. متـ.»، «مکـ.» ۱- وەرگرتنەوەی شتێک لە کەسێک. تێبــ.ینی: ئەم مەسدەرە نیمچە زۆرێکی لە مەدلوولکەیدا بەدی دەکرێ.: هەر هەڵنەستام تا تەسبیحەکەم ئەستاندەوە. تا پارەکەت نەستێنییەوە واز نەهێنی. ۲- گرتنەوەی شار یا هەر شوێنێکی تر کە دوژمن داگیری کردبێ.: ئۆردووی سوور هەموو ئۆرووپای لەدەست نازییەکان ئەستاندەوە. بۆ ئەستاندنەوە_ «مستـ. لا.» ۱- وەڵام دانەوەی گۆرانی بێژێک لە لایەن گۆرانی بێژێکی تر، بە گۆرانی. «گۆرانی بێژی یەکەم بەندێک دەڵێ ئەوجار ئەویتر دەست پێدەکا... تا گۆرانییەکە تەواو دەبێ». ۲- دووپاتە کردنەوەی سەربەندی گۆرانییەک لە لایەن چەند کەسەوە «کارێکی کۆرس دەیکا».

ستاندنەوە

انگُشتانه

قوچەکە، ئەنگوستیلەی دروومان

(ئیستاندار - istandar)

نموونە، معیار، پێوەر.

(ئیستاندەن - istanden)

سەندنەوەی شتێک لە کەسێک.

(ئیستانیدەن - istanîden)

ڕاوەستاندن.

(ئاستانە - astane)

دەرگا، بەردەرگا، دەربارو بارەگا.

(مست. مت.) ١- پارە، زێڕ، زیو یا هەر شتێکی بەقیمەت کە پاتشایەکی تێکشکاو لە شەڕا (بەپێی ڕێک کەوتن و پەیمان) دەبوو بیدا بە پاتشای سەرکەوتوو. ٢- ئەو پارەیەی لە دەوری دەربەگایەتیدا، هەر دەربەگێک لە ناوچەی دەسەڵاتی خۆیا لەو کاڵا و ڕێبوارانەی دەستاند کە بە مەڵبەندی حوکمڕانی ئەوا تێدەپەڕین. تێبــ.- لە کوردستانیش ئەم ڕەسمە هەبووە و لە جەنگەی شەڕی دووەمدا سەرلەنوێ لە کوردستانی ئێران بووژاندرایەوە. ٣- ئەو پارەیەی دەوڵەتان لەبەر دەروازەی شاران، لەو کاڵانەیان دەستاند کە لە دێهاتانەوە بۆ شارەکان دەهات. * بارانە، ڕادانە. ٤- ئەو پارەیەی کە ئێستا دەوڵەتان لە کاسب و کاران و شەریکە و... (بەپێی دەسکەوتیان) دەیئەستێنن *(کئێر.) ماڵیات. (کعر.) زەریبە. ٥- (مج.) هەر پارەیەکی بە زۆر و ناحەق یەکێکی دەسەڵاتدار لە بێ دەسەڵاتێکی بستێنێ * (کعر.) خاوە، (کئێر.) سەرانە (مج.). (جنو.) قووە. بار لە باج ناناڵێ- (کن.) کەسێک مەبەستێکی هەبێ، لە پێناو جێبەجێ کردنیدا نابێ گوێ بداتە چەرمەسەری و گێرە و کێشە و پارە.