«مست. مت» 1- تاوانبارێک بەم «سزا» یه گەیاندن. تێبــ.ینی: ئەم کارە بەشێوەی جیاجیا ئەنجام دراوه، لە هێندێک کۆمەڵکاگانی ڕۆژهەڵاتا، کابرای تاوانباریان هەتا ناو قەد لە زەوی گرتووه و دەستیان کردووه به بەرد تێگرتنی هەتا مردووه. له هێندێکیشیان له دەشتاییەک ڕایان گرتووه و خەڵکیان لەدەوری کۆ کردۆ تەوه و بە هەر لایەک ڕای کردبێ بەردی پێدادراوه.*سە نگسارکردن. 2- زۆر بەرد بە جێگەیێک دان و تێبــ.ینی: ئەم کاره ب ە نیازی تووڕە کردن و سوکایە تی بەسەر خاوەنی جێگەکە هێنان دەکرێت.

هەڵسووڕانی یەکێک لەبەر دەستی یەکێکدا

شوشتنەوەی برنج و نیسک و ماش بەڕەنگێک کە بەردەکەی لێ بگیرێ

«مست. مت.» شووشتنەو ەی هێندێ دانەوێڵەی و ەکوو برنج، نیسک، ساوار و... بۆ ئەوەی وردەبەرد و زیخ وشتی دیکەی لەم بابەتی، کە تێیاندا هەبێت جیاببێتەوه. تێبــ.ینی: ئەم کاره بەو جۆره دەبێ کە دانەوێڵەی مەبەست دە ئامانێکی پەل دەکەن و ئاوی وەسەر دەگێڕن و پاشان لاری دەکەنەوه بۆ سەر دە فرێکی دیکه و دانەوێڵەکه چونکوو سووکتره لە بەرد دەگەڵ لووزەوی ئاوەکه زووتر دەڕژێته ناو د ەفری دووەم و بەرد و زیخەکە لە بنی دەفری یەکەمدا دەمێنێتەوه، ئەم کاره ڕەنگه دوو سێ جار دووپات بکرێتەوه تا دانەوێڵەکه بەردی لێ دەبڕێ. ب» یەکێک له شێوەکانی جیا کردنەوەی «زێڕ» له زیخ «لەو شوێنانەی که زێر دەگەڵ زیخ تێکەڵاوه» بەردە شۆڕکردنە.

«مست.، مت.» ڕێز کردن و قایم کردنی بەرد به پانایی و درێژایی ڕێگا و کۆڵان و خیاباندا:: لە سەری خیابانێ ڕا تا بەرماڵی خۆمان بەردەڕێژ کراوه.*سەنگچن کردن، سەنگ فەڕش کردن.

«مست. مت.» 1- تم: بەرز کردنەوه. 2- «مج.» زیاد کردنی پایە و مەقامی کەسێ.

بڵندکردن، ڕانان، وونارا

بوڵونەو کردن، هەڵدان. [بلند کردن، ساز کردن، بەرپا

بەرزکردنەوە

«مست، مت.» قرتاندنی زێدەمووی سمێڵ و لێک و لووس کردنی دەگەڵ سنووری لێوی سه ڕەوه.

«مست.، مت.» 1- خواردنی میوەی باغێک:: کوا هەر د ڵێی باغم هەیه، باغم هەیە ئێمه بەرمان لێ نەخوارد. ئێسا خەریکی باغ دەچەقێنی کەنگێ بە ری لێ دەخۆی. 2- «کن.» کەڵک وەرگرتن له شتێ، نەتیجەوەرگرتن:: بەم هەموو ڕ نجه منداڵەکانی پێگەیاند بەری لێ نەخواردن. جوانەمەرگه ! بەری له ژیانی خۆی نەخوارد.

بَرپا کردن، اَفراختن، اَفراشتن، اَوراشتن، بُلَند کردن، بَراَنگیختن، وادار کردن، آغالیدن، آغاردن، وَرژولیدن.

بَرپا کردن، برانگیختن، بلند کردن. (گرد و غبار مثلاً.)

هەڵسانن، هەڵدان، هەڵخڕانن، هەڵخستن. [سازکردن، بەرزکردنەوه، دانەدان]

هەڵسانن، بەرزەوکردن. [هەستاندن (بۆ نموونه: هەستاندنی تەپوتۆز.)]

نَصب، اِقامَة، تَرفیع، اِغیاء، ضَرب، اِغراء، اِغواء، اِغارَة، تَحریک، تَحریش، تَهریش، تَحریص، تَرغیب، تَهییج، تَشجیع، تَجرئة، حَضّ، حَثّ، اِنخاء، ایلاع، بِناء.

اِسطاع، تَهییح، اِثارَة.

«مست. مت.» سازدان و دروست کردن، دامەزراندن، هەڵگیرساندن.

لەبەرکردن

بَرکردن، از بر کردن، ز برکردن.