(کون¬فیدراسیوون - kunfidirasyûn)

كۆندفیدراسیون، یەکێتیی چەند ناوچەیه-ک که به هەموویان یەک دەوڵەت پێک بهێنن، بەڵام هەر یەکێک لەو ناوچانه خۆیبوونی داخلی خۆی هەبێ.

یەکگرتنی چەند دەوڵەت بۆ هاریکاری و یارمەتیدان بە یەکتر بە کۆنفیدراسیۆن پێناسە کراوە. کۆنفیدراسیۆن، خاوەنی دەسەڵاتێکی ناوەندی نییە تاکوو بە سەر شارۆمەندانی هەموو دەوڵەتانی یەکگرتوودا سەروەری بکات. دەوڵەتانی ئەندامی کۆنفیدراسیۆن لە سیاسەتی ناوخۆیی و دەرەکیدا سەربەخۆن و مافی جیابوونەوە لە کۆنفیدراسیۆن پارێزراوە. وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، بەر لەوەی ببێتە فیدراسیۆن (بڕوانە فێدراڵیزم)، لە ساڵی 1778 تا 1787 بە شێوەی کۆنفیدراسیۆن ئیدارە دەکرێ کە بریتی بوو لە: هیندوراس، نیکاراگووە و سەن سالوادۆر.
ئەڵمانیا لە (1815 تا 1866) و هۆڵەندا لە (1580 تا 1795) دوو نموونەی سیستەمی کۆنفیدراسیۆن لە ئەژمار دێن. ئەگەرچی سویسرا، بە «کۆنفیدراسیۆنی سویسرا» خۆی ناساندووە بەڵام لە ڕاستیدا بە شێوازی فێدراڵی ئیدارە دەکرێت. وەڵاتانی ئەندامی کۆنفیدراسیۆن، بۆ پێوەندییە نێودەوڵەتیەکان بە شێوەیەکی جیاواز دەمێننەوە، بەڵام لە ناو خۆیاندا شەڕ بە شتێکی ناڕەوا دەزانن.

کنفدراسیون

Confederation

کنوێنسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی

European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms

پەیماننامەیەک کە لە ساڵی 1950 لە نێوان پانزە وەڵاتی ئەورووپای ڕۆژاوا مۆرکرا بە مەبەستی پاراستن و مسۆگەر کردنی ئازادی و مافەکانی هاووەڵاتیانی خۆیان. ئەم ماف و ئازادییانە بریتییە لە : مافی ژیان و ئازادی، قەدەغەکردنی کۆیلایەتی و دیلیەتی، دڵنیایی و بێخەمی لە دەسگیرکردن، زیندانی کردن و دوورخستنەوەی پڕوپووچ، مافی داکۆکی کردن لە دادگەیەکی بێلایەن، ئازادی ئەندێشە و بیروڕا و ئایین و ئازادی کۆبوونەوە. (بۆ نموونە ڕێکخستنی یەکیەتی و …)
لە ساڵی 1959 «دادگەی ئەورووپایی مافەکانی مرۆڤ» بە مەبەستی جێبەجێکردنی ئەم گرێبەستە دامەزرا و هاووەڵاتیان مافی ئەوەیان هەیە داواکاری و شکاتەکانیان لە دەوڵەتی خۆیان ڕادەستی کۆمیسیۆنی مافەکانی مرۆڤ بکەن. ئێستا 21 وەڵاتی ئەورووپی لەم کۆنڤانسیۆنە ئەندامن و چەند پرۆتۆکۆلیشی پێ زیاد بووە.

(هەورا.): کراسە مارانه٬ تووێژی مار

(گوراسە - gurase)

دەرزەن.

چرک کتله شده آهن
خاکستر بهم چسبیدهٔ سفت

خڵتەی ئاسن کە لەناو کوورەی ئاسنگەرەوە دای دەداتە ژێرەوە

گواسن
خۆڵەکەوەی پێکەوەلکاوی ڕەق لە تەندووردا

(یەک سەراسەر - yek seraser)

سەرانسەر، هەموو.

أسد / شێر.

إحتیاط. تَحَفُظ. حَذَر / ئاگاداری. خۆپاراستن. سڵ کردنەوە. وریایی. پارێز.

إمحاء. إندثار / کوژاندنەوە. سڕینەوە. لەناوچوون. پووکانەوە. نەمان.

بڕوانە: ئاراز

شلوار زنانه

دەرپێی ژنان

«نتـ.» دەرپێی ژنانە. تێبــ. ـ ڕەنگە ناوهێنانی دەرپێ «ئەویش ژنانە» بە شوورەیی داندرابێ، بۆیە ئەم ناوەیان لێناوە. * ئاوەڵ کراس، ئاوەڵ دامان، دەرپێ. «بکـ.» هەڤال کراس «تمـ: کف، ل ـ ٣١٥».

ئاوەڵکراس،(دەر) ئاوەڵدامان، هەڤاڵکراس، (باک) سەرکاپ، لە ڕووی شێوازەوە لەجیاتی دەرپێی ئافرەت بەکار دەبرێ

شلوار زنانه

ئاواڵ کراس، دەرپێی ژنان

«نتـ.»، «سیمـ.» تمـ: ئاواڵ کراس.

بریتییە لە دەرپێی ژن

بڕوانە: ئاواڵکراس

(رۆژ) میلووان

(ئیهتیراس - ihtiras)

خۆپاراستن.

(ئەزراس - ezras)

ددان، خڕێکان.

(ئیفتیراس - iftiras)

پارچەپارچەکردن و هەڵدڕینی نێچیر.

(ئەفراس - efras)

ئەسپان.

(ئیندیراس - indiras)

لەنێو چوون، کۆن بوون.

پۆشاکێکە لە بن کراسەوە لەبەر بکرێ