زیور کناره یلک

گۆدەڵە

جۆرە خشڵێکە ژنان دەیدەن لە قەراغی سوخمە ،زڕەی دێ و دەلەرێتەوە

حیوانی است بسیار بدبو

فسۆس

پوسیدگی

فساد سیاسی

Political Corruption

کەڵک وەرگرتن لە دەسەڵاتی سیاسی بۆ گەیشتن بە قازانجی شەخسی و ناڕەوا بە گەندەڵی سیاسی لە قەڵەم دراوە. گەندەڵی ماڵی و ئیداری، گرنگترین لایەنی گەندەڵی سیاسی لە ئەژمار دێت. ڤیتۆ تانزی، هۆکارەکانی بڵاوبوونەوەی گەندەڵی، بەم شێوە ناوبردە دەکات :
1ــ یاسا و ڕێساکان (وەک دەرکردنی ئیجازەنامە، بە ناوچەیی کردنی ئیشوکارەکان).
2ــ چاودێری کردنی ڕیککەوتننامەی کڕین و سەرمایەدانانی دەوڵەتی (وەک دروستکردنی ڕێگەوبان پرد و فڕۆکەخانە).
3ــ ئەو بەرنامانەی کە پاڵنەرن بۆ باجدان.
4ــ چاودێری بە سەر ڕەوتی دامەزراندنی کارمەندان.
5ــ ماهییەتی سیستەمی سیاسی.
6ــ ماهییەتی سیستەمی سزادان.
بە بڕوای تانزی، گەندەڵی سیاسی لە زۆربەی وەڵاتان لە ژێر سەری ڕێبەرانی سیاسییەوەیە و لە هەندێ وەڵاتی دیکە لە لایەن کاربەدەستانی دەوڵەت و کارمەندانی شارەوانییە. ئەو دەوڵەتانەی کە بەپێی بەرنامەی ئایدیالی بەهێز و شۆڕشگێڕانە، دەگەن بە دەسەڵات، ڕەنگە بتوانن تا ماوەیەک بە پاڵپشتی ئەم ئایدیالە و هەستوخوستی شۆڕشگێڕانە، گەندەڵی کۆنترۆڵ بکەن بەڵام هەر کە هەست و سۆزەکە نیشتەوە، سەرلەنوێ هەڵدەداتەوە و پەرە دەستێنێ و ڕیشە دادەکوتێ. لە سیستەمی دیموکراسی ڕاستەقینەدا گەندەڵی ڕێبەران و بەرپرسانی سیاسی کۆنترۆڵ دەکرێت یان ئاشکرا دەبێت و بەری پێ دەگیردرێت و بە دەگمەن دەگاتە ئاستی گەندەڵی لە وەڵاتانی ئیستبدادیدا.

گەندەدەڵەک

آردل، ترفوزن یساول.

یاساوڵ، [ئیشکگر، کێشکچی]

جلواز.

آردل

نۆکەری بەردەستی خانی گەورە، باب نۆکەر، ڕاوێژکاری خان

«نا.»، «سنـ.» پێش خزمەت، فەڕڕاش، گزیر، یاساوڵ. تێبــ. ـ ١: فەرمان بەرێک بووە لە بەردەستی والییەکانی ئێرانیدا، فەرمانەکی والی هەرچی بووبن بە دەستی ئەو جێ بە جێ کراون. ٢- بە قسەی دوکتۆر معین ئەم وشەیە «ئۆردیناریتسێ» ی ڕووسییە، لە کوردی و فارسیدا وای بەسەرهاتووە * ئەردەڵ، «کعر.» وەردیان.

پاسەوان، کێشکچی، یاساووڵ

ئەوەی ئەوەندە بەنرخ بێ شتێ نەبێ بۆ ئەوە بشێ لەبریتیی ئەوا بدرێ.

بێتە حوجرەم، پارچە پارچەی موسوەدەم بکڕێ بە ڕۆح،
هەر کەسێ کووتاڵ و پارچەی بێ بەدەڵ سەودا دەکا

بَدَل، جَلَب، ساختَگی.

بەجا، بەجای، گُوهَر، گُهَر، رَمش، جاوَر، تاوان.

جەڵەب. [نا عەسڵ]

جیه، جێگه، باتی، تەنخوا، بەجێگه، جیەی، تاوان. [بری، جیاتی، بژاردن، زیان]

مُختَلَق، صِناعيّ.

عِوَض، بَدَل، عُقبَة، غَرامَة.

بدل

ناجسن، لەبات عەسڵ

«نا.»، «مک.»،«سن.» کاڵای خراپ و بازاڕی، کاڵایەکی به دانسته دروست نەکرابێ. //ئەسڵ، عەسڵ. * جەڵەب،، جەلەبی. «جن.» بەدەل. تێبــ.ینی: ئەم وشەیه له «بەدەل» ی عەڕەبی وەرگیراوه که مانای «له جێگەی، لەباتی» یه و هەر بۆیەش له زمانی کوردیدا ئەو مانایەی وەرگرتووه چونکوو «کاڵای بەدەڵ» له جێی ئەسڵ دادەندرێت.

ساختە، دەستکرد

زەردبوون و نەرمبوونی دوومەڵ بەڕەنگێک کە کاتی دەربوونی هاتبێ

نزدیک به رسیدن میوه یا دُمل
نزدیک به تخم گذاری مرغ
به این سو و آن سو افتادن