باڵدارێکی جنجیرە بەقەد مریشکێ دەبێ لە نزیک بەفران دەژی

باڵندەیەکە بەقەد قەلەموونەی دەبێ و هێندەی شەش کەوانە بنگووێ و دندووکی لە جیاتی وەی٬ کە سوور بن زەردن٬ پەڕەکانی تەنیشتی دەقدەقن و خاڵخاڵن لە لای برادۆستیان ڕەنگی بۆرە تەنها لە نێو بەفرێدا دەژی و سەری پەڕەکانی سپییە هێلکەشی وەهی قەلەموونەی دەچێ هەرچەند بەلەش زۆر گەورەیە٬ بەڵان بە شێوە هەرکەوە٬ گۆشتی خۆشە.(هەر.):کەودڕی

اختە

شخصی که بخشی از گوشش بریده باشد
آدم جدی
حساس و باهوش

گوێ کەت
پیاوی دور لە گاڵتە
وریا و لەسەر هەست

شیرین خنده
نوعی گل

جۆرە گوڵێکی جوانە

خەنە شیرین، کەن جوان و خۆش
جۆرێ گوڵ

زبان درازی کردن

زمان درێژی کردن

جوانەزدن برگ

پەلک لێ ڕوانی ڕوەک

فوراً

وتەیەکە بەکاردێنرێ لە جێی وتەی کوتوپڕ

فوراً

هەر دەس بەجێ، یەکودوو

اصیل، نجیب

کەحێل، جسن، ڕەسەن، حدوود

ئاودێر

ساقی
آبیار

کەسێ کە ئاو دەدا بە خەڵکی مەجلیس
ئاودێر

ئاودێر

داهێنەر، لە نووێوە هێنەرەدی

وەڵامدەر، پێڕاگەیێن، دەنگ و باس ڕاگەیاندن

ئاوێنەکه ی ئەسکەندەری مەکدۆنیی که ئەڵێن ئەوەندە بەرز بووە دنیای هەموو لێوە دیوە،

تۆزێ ئایینه ی سکەندەر وا به دەم باوە. وەلێ
گەردی دامانی غەریبانه لووری جامی جەم

وشەیەکە لە فیعل دادەتاشرێ و دەلالەت لەسەر مەعنای مەسدەر دەکا (نە مەسدەریشە و نە ڕیشەی فیعل) بڕشت، تابوشت، توانست، خواست، خۆرشت، خارشت، زانست.

ئازاردەر

اختبار الازاحة لالکسندر

Alexander passalong test

سِپَند

گیایەکە بەرێکی گزمووڵە دەگرێ بۆ پووچ کردنی چاوزار دەیسووتێنن

«نتـ.» گیایەکی دەشتەکییە و قەڵای خڕ و بچکۆلەیە و لاسکی بەقەد قامکێک ئەستوورە، ڕەنگی زیاتر «کەوە» یە تا سەوز، بەرێک دەگرێ هێندەی دەنکە نۆکێ، ناوەکەی پڕە لە تۆوی ڕەشی ورد. تێبــ.ینی: آ» بەری ئەم گیایە بە شینی کۆ دەکەنەوە و بە دەزوویەوە دەکەن و بە ناو ماڵا هەڵیداوەسن هەم بۆ ڕازاندنەوەی ژوور و هەم بۆ ئیشک کردنەوەی. ئەم دەنکانە دەگەڵ «کوندر» و «هووشە» یا بە تەنیا دەخەنە سەر پشکۆی ئاگر و بە ناو ماڵا دەیگێڕن تا دووکەڵ و بۆنی دە ماڵ بگەڕێ، دەڵێن بۆ «چاووزار» باشە و گۆیا مار و دووپشکیش لە بۆنی گیایەکە و دووکەڵی دەنکەکانی دەڕەونەوە. ب» بە لای منەوە ئەم وشەیە لە «سپێنتە» ی ئاوێستایی بە مانای: پاک، مقەددەس، تمـ: پد. یگد. جـ۲- ۱۴۵» و «ئەر» ئامرازی فاعیلی پێکهاتووە کە بە تێکڕایی ماناکەی دەبێتە «پاک کەرەوە»، وەکوو باس کرا ئێستاش لە کوردواری خۆمان بۆ دوورخستنەوەی زیانی چاووزار «خاوێن کردنەوەی ماڵ لە چاوی پیس، بەکاری دێنن». ج» زۆر بۆ ئەوە دەچم کە لە پێش ئیسلاما ئەم گییایە لە ئاتەشگەدەکانی دینی زەردەشتی وەکۆ «بخوور» بەکار هێنرابێ.

ئەسپەنەر

ئەسکەندەری مەکدوونی کە لای هەولێردا لەشکری دارای شای ئێرانی بەزاند و وڵاتەکەی داگیر کرد.

بە سەراوێزەیی چاوێنەییی کەللەی سەریان
لە کەی و قەیصەر و ئەسکەندەر و دارا نییە باس

(ئم.) مانای (دە...، لەناو...) دەبەخشێ و لە لەهجەی ناوەندیدا بێجگە لە یەک دوو کینایەدا نەبێ بەرچاو ناکەوێ و بە تەنیاییش نەبیستراوە. بەڵام لە لەهجەی باکووریدا (هوندور، هوندروو) بە مانای (ژوورەوە، داخڵ) ماوە. یەکەندەر دوو (یەک ئەندەر دوو)، (کن.) کتوپڕ، لە ناکاو.

لەناو.

لە جوملەی موعجیز ئەندەر موعجیزی: ئەحکامی قورئانە
کە میعراجی بوڵەندی ئەووەلی ئایاتی « سوبحان » ـە