تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دانه خوار
[ص. فا ]
(دانه خار - dane xar)
دانه ویله خور.
xwar (FN - خوار)
داني . سافل . اسفل
ئەستۆ خوار
«ستـ.»، «مکـ.» ۱- حاڵی کەسێکی لەبەر هۆیەکی فیزیکی ملی ڕاست هەڵ نەچووبێ ٭مل خوار. ۲- «مجـ.» عاجز و پەرێشان، ماتومەلوول. «نۆکەر و تابیعەی کوڕی من پاکی ئەستۆ خوارە» «تحفە: جـ۲- ۲۲۱» ٭مل خوار. ۲- «کنـ.» عاجز و کەچ/۱.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
جامگی خوار
[ا.ص ]
(جامه گی خار - camegî xar)
مووچه خۆر, مه عاش خۆر, شه رابخۆر, په رستار, نۆکه ر, خزمه تکار.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
جیرە خوار
[ص. فا ]
(جیرەخار - cîrexar)
جیرەخۆر، موچەخۆر.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
حرام خوار
[ص. فا ]
(هەرام خار - heram xar)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
حشرە خوار
[ص. فا ]
(هەشەرە خار - heşere xar)
مێروو خۆران.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
خوار
(خواربوون) : چەوتبوونی شت
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خوار
[ص ]
(خار - xar)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خوار
[ا ]
(خار - xar)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خوار
[ا.ع ]
(خوڤار - xuvar)
بۆڕەی گاوگۆلک.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خوار
[ص.ع ]
(خەڤڤار - xevvar)
لاوازو سست و خاو.
خوار
پایین، فرود، شیب، شیو، زیر، پَست.
خوار
خوار، پست.
خوار
لاخوارگ، ژێر. [لاخواروو]
خوار
پەس. [بچووک، زەبوون]
خوار
خَفض، خَفیِض، تَحت، دُون، سُفل، مَسفَلَة.
خوار
ذَلیل، خَسیِر، خَفیف، دَنِيء، وَضیع، خَضیع، خاضِع، خاسِر.
ئاو خواردنەوە
«مستـ. لا.» ۱-خواردنەوەی ئاو بۆ شکاندنی تینوایەتی. ۲- «کنـ.» کاری هاسان و بێ ئەرک.: جا ئەوە چییە؟ هەر ئاو خواردنەوەیە. پیاو کوشتن و ئاوخواردنەوەی لە لا وەک یەکە. چ پیاو بکووژن و چ ئاو بخۆنەوە.
ئاوی بێ لغاو خواردنەوە
«کنـ.» کاران بە ئارەزووی دڵی خۆکردن و گوێ نەدانە هیچ کەس و هێچ شتێ.: وادیارە ئاوی بە لغاوی خواردۆتەوه، وەڵڵا بەسەریەوە ناچێ.
ئەزیەت خواردن
[[عا. کو.]]
«مستـ. لا.» تمـ: ئەزیەت کێشان.
ئەفسووس خواردن
«مستـ. لا.» ئاخ هەڵکێشان و خەم و خەفەت خواردن بۆ شتێک کە لە دەست چووبێ، با کەسێکی مردبێ یا بۆ ڕووداوێکی ناخۆش.
بە شینی خواردن
«مست»، «مت.»، «کن.» ١- فرۆشتنی بەرهەم و حاسڵاتی کشتوکاڵ، بەر له پێگەیشتنی فرۆشتن. 2- «مج.» هەموو بەرهەمێکی دیکه، بە م دەردەبردن. تێبــ.ینی: ئەم مەسدەره لەوەڕا پەیدا بووه که جووتێرانی کوردستان، لەبەر نەداری و دەستکورتی پێش ئەوەی حاسڵاتیان پێ بگا، له شاران به بازەرگانانیان د فرۆشت وپارەکەیان لێ وەردەگرت. ئەوجار که حاسڵەکەیان پێد ەگەیی، یان دەیان فرۆشت و قە رزی کابرایان لێ دەدایەوه یا هەر حاسڵەکە یان تەسلیم دەکرد و خۆیان هیچی وایان بۆ نە دەمایەوه. جا لەم بەین ەدا ئەگەر قسە چۆنیێتی حاسڵەکەیان هاتبایه گۆڕ، دەیانگوت: (بەمن چی! من بە شینی خواردوومه.)
بەر خواردن
بارخوردن، بهره خوردن، بهره خریدن.
بەر خواردن
باره خواردن، یاره سەنن. [مزه سەندن]
بەر خواردن
اِستِجارَة.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەرتیل خواردن
بەرتیل خواردن
«مست. مت.» تم: بەرتیل وەرگرتن.
بەرەو خوارکە
بطرف پایین
بەش خواردن
«مست.، مت.» 1- بێ بەهره کردنی کەسێک لەوەی بۆی دیاری کرابێ:: فەرزنده چووه دەرێ هەتا هاتەوه بەشەکەیان خواردبووو. 2- «مج.» به ناڕ وا دەست، دە ماڵی خەڵکی نان و دەست به سەر هێندێکی یا هەموویدا گرتن.:: مامەکەیان بەشی ئەو هەتیوانەی هەر خوارد.
بەش خواردن
«مست. لا.، فج» بێ بە هره بوون، مەحرووم بوون:: منداڵینه هەرچی درەنگ بێتەوه بەشی دەخورێ.
بەکار خواردن
بەکار خواردن
بەدەردخواردن. [بەکەڵک هاتن، بەسوود بوون]
بەکار خواردن
اِفادَه، اِغناء.