قشر، پوسته

تۆفل، توێکڵ، تێکوڵ

گوزه ،غوزه ،کوکنار ،نارکوک ،نارکیو.

کۆکەنار. [بەری گیایەکه بۆ دەرمان بەکار دێت.]

رُمانُ السُعال ، خَریطةُ الخَشخاش.

پوست تخم.

توێکڵ هێک

قَیض ، کِرثی ، کِرفِی ، قُوب ،قِشرُ البَیض.

سُپال ،سُفال ،ناسیال ،نارسیال ،ناپوست ،پوست انار ،ناسفال.

توێکڵه هەنار.

قِرفَة ، قرف الرُّمان.

تێکوڵی هێلکەو دارو ئیتر. (هەورا) تووێژ، تۆفر

تۆ کەوگرتن. [توێکڵ داماڵین (وەک: توێکڵ گرتنەوەی درەخت.) ]

لَحي ،قَشر ،نَقف.

تۆوی ڕووەکی کەتان

زۆرەوانێ، زۆرەبانێ. مل ملانێ

(بڵ) قەلنۆشە

بە زمانی یۆنانی بە مانای باشترین حکوومەت یان حکوومەتی پیاوماقووڵانە. بەڵام لە زاراوەدا جگە لەوەی کە هەڵگری پاساوێکی ئەخلاقییە، حکوومەتی کەسانی لێهاتووە کە بەپێی میرات و شەرەف و خوێن بە سەروەری گەیشتوون. کەواتە دەکرێ بە حکوومەتی ڕەگەز مەزنایەتی ناوبردە بکرێ.
لە فەلسەفەی سیاسی یۆناندا ئاریستۆکراسی بەو دەسەڵاتدارانە دەگوترێ کە لە باری ئینسانییەوە بە تەواوی هەڵیان دابێ و گەشەیان کردبێ. «ئەرەستۆ» (لە کتێبی سیاسەت) و «پلاتۆ» (لە کتێبی کۆمار)دا هەوڵێکی زۆریان داوە لەمەڕ دیاریکردنی پێودانگێک بۆ دۆزینەوەی ئەم جورە کەسانە. ئەرەستۆ، باشترین جۆری حکوومەتەکان بە پادشایی و ئاریستۆکراسی و حکوومەتی قانوون ناوبردە ئەکا و لەنێوان ئاریستۆکراسی و ئۆلیگارکی*دا ئەم جیاوازییە قاییلە: " ئۆلیگارکی گەیشتن بە دەسەڵاتە بەپێی دارایی و ئاریستۆکراسی بەپێی بلیمەتی". بەڵام هەر لە زووەوە ئەم دوو زاراوە بە یەک مانا بەکار براون. بۆ وێنە «کارتاژ» و «وینیز» ئاریستۆکراتی گەورەی دارایی بوون.
ئاریستۆکراتیک بە عام، بە حکوومەتێک دەوگوترێ کە تێیدا دەسەڵاتی دەوڵەت ڕەها بێ و حکوومەت بە دەست تاقمێکی مومتازەوە بێت. ئەم تاقمەش لە ڕێی میرات و پلەی چینایەتییەوە بەم شوێنە گەیشتبێ و ڕێگەی چینەکانی دیکە بۆ ئەم شوێنە یاساغ بێت. نموونەی ئەم سیستەمە سیاسییە لە ئێرانی پێش ئیسلام و ئەورووپا لە سەدەکانی ناوەڕاست ئەبیندرێت. ئەمڕۆ نموونەی ئەم جۆرە حکوومەتە لە کەم شوێنی جیهاندا پەیدا ئەبێت و جێی خۆی داوە بە دیکتاتۆری ئولیگاریشی نوێ.

آریستوکراسی

Aristocracy

دەسەڵاتێک بەم تایبەتمەندیانەی خوارەوە:
١) فەرمانکردنی ڕاستەوخۆی کەسێک بەسەر باڵاترین پلەی ئیداری وەڵاتێک. ٢) نەبونی یاسا و نەریتێک بۆ چاودێری کردن بەسەر کردارەکانی فەرمانڕەوادا.
٣) دەسەڵاتی فەرمانڕەوا لە هەرکارێکدا بێسنوور و بێ جڵەوە.
ئۆتۆکراسی ڕەنگە بەپێی وەفاداری دەرونی فەرمانبەر بە فەرمانڕەوا بێت یان لە ڕووی ترس و خۆفەوە بێت. ئۆتۆکرات، ڕەنگە دەسەڵاتی خۆی لەڕێی دابونەریتی کۆمەڵایەتی (میرات و جێماوە)یان بە زۆرەملی بە دەستی هێنابێ. کە لە شێوازی یەکەمدا ئۆتۆکراسی ڕەوایە و لە شێوازی دوهەمدا دیکتاتورییەتە. حکوومەتە ئیستبدادییەکان (بڕوانە ئیستبداد) لە چەشنی ئۆتۆکرات لە ئەژمار دێن.

یکه سالاری

Autocracy

بستەی سەر تەندوورێیە

پنجە گیایەکە گەڵای سپیە، گەڵاو لاسکەکەی وەکوو بنێشت دەجوورێ

سخن تودار

بریەتی لە قسەی بە هیما، قسەی زیپک و پلار

فراهم کردن، بسیجیدن ، بسغیدیدن.

تەڵوپا. [تەیار کردن،ئاماده کردن]

تَهیِنَة ، تَقبِیَة ، تَدارُک.

تلیا هلاڤێژک. دۆشاومژە، قامکی شادەیە

چەند تۆرەکەیەکی پچکۆلەیە دەرمانی بۆنخۆشی تێ دەکرێ و دەکرێتە ملی منداڵ بۆ ئەوەی کە بەبۆن نەکەوێ

چەند توورەکەیێکی بچکۆلەیە دەرمانی بۆنخۆشی تێدەکرێ لە ملی مندالان دەکرێ تا بە بۆن نەکەوێ.

هەستێکی زۆر کەمە وەکوو تەزوو، هەستێکی ختۆکە ئاسا هانی دەدا ، کە لە جێی خۆی دابنیشێ

(باک.):دارەقەزوان

سرخ نای، خرخره

ستۆکڕک