تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 8152
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
مۆکڵ خوەرەتاو
فریشتەی
ڕۆجیار
، فریشتەی
خوەر
. [(پەری ڕۆژ)]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مۆکڵ خوەرەتاو
رَبُّ الشَمش، مَلَکُ الشَمس، مُوَکِّلُ الشَّمس.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
میتان
مخفف
و مرف «
محمد
امین
»
است
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
میتان
سووکەڵەناوی «لوحەممەد
ئەمین
» و پیتەکانیشی گۆڕدڕاوە.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
میتان
-
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
میتان
مخفف
محمد
امین
پیراهن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
میتان
سووکەڵەی محەممەد
ئەمین
،
مینە
کراس
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
میتاوی
کپری
که
برآن
می
خوابند
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
میتاوی
کەپری
ناو
بێستان
کە
لە
سەری
دەخەون
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
میرتال
قەڵغان
(ز)
سەرچاوە:
نالی
میشکی تەتار
جۆرە میشکێکە ناوبانگی بۆنخۆشیی دەرکردووە.
شکەنجی
تاری
پڕ
میشکی تەتار و تارە،
ئەمما
ئەو
دوتا
و،
هەر
تایە
بارێکی
لە
عەنبەر
ناوە
زولفەینی
سەرچاوە:
نالی
میفتاح
کلیل
.
بەو
دەستە
کەوا
مەرهەمە
بۆ
ئەم
دڵی
خەستە
،
بەو
پەنجە
کە
بۆ
بابی
گوشایش
ئەوە
میفتاح
،
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
میلیتاریزم/سوپا پەرستی
نظامیگری/ میلیتاریزم
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
میلیتاریزم/سوپا پەرستی
militarism
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
میلیتاریزم/سوپا پەرستی
میلیتاریزم،
چوار
شێواز
لەخۆ دەگرێ: شەڕەنگێزی، زاڵبوونی هێزەچەکدارەکان
بە
سەر
دەوڵەت
، ستایشی
سوپا
و
بە
هەرەوەز
کردن
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجی چەکداری. کاتێک
ئەم
چوار
شێوازە
بە
تێکڕا
بێتە
کایەوە (
وەک
ژاپۆن
لە
سەردەمی
هیدکی تۆجۆ 44-1940) میلیتاریزم
بە
تەواوی
پاوەجێ
دەبێت. کاتێکیش
دوو
یا
سێ
شێواز
بێتە
کایەوە، حاڵەتێکی ڕێژەییە.
میلیتاریزم، مانای
زۆری
لێبۆتەوە.
هەندێ
جار
بە
واتای شەڕەنگێزی
یان
سیاسەتی پاوانخوازانە
لە
ئاست
دەرەوە
و
ئامادەبوون
بۆ
بەرپاکردنی
شەڕ
بە
کار
هاتووە.
لە
شوێنی دیکەدا
بە
واتای
سەروەری
سوپا
بەسەر دامودەزگەی دەوڵەتە.
لە
کەشێکی وەهادا
بۆ
ئەوەی
دامودەزگەیەکی
دەوڵەتی
بە
میلیتاریزم
ناو
دەربکا،
دەبێ
بەستێنی دەسەڵاتی چەکداری و مەدەنی
بە
وردی
لێک
جودا
بکرێتەوە و دەسەڵاتی چەکداری
بە
سەر
دەزگە
ئیداری
و سیاسیەکاندا
زاڵ
بێت.
یەکەمین
نیشانەکانی
جیاوازی
ئەم
دوو
بەستێنە
لە
ڕژێمی
پادشایی
ئێران
لە
سەدەی پێنجەمی
پێش
زایین
بەدیهات.
پێودانگی
سەرەکی
بۆ
دەرکەوتنی دەسەڵاتی هێزە چەکدارەکان
لە
دەوڵەتدا ڕادەی بەهرەداری سەربازەکانە
لە
دەزگەی
سیاسی
ئەو
وەڵاتەدا. نمونەیەکی
دیکە
لەم
جۆرە حکوومەتە، ئیمپراتۆریەتی ڕۆمایە
لە
سەروبەندی
کۆتایی
هاتنیدا.
دەسەڵاتی هێزی
چەکدار
بە
سەر
دامودەزگەی حکوومەتدا
هەمیشە
بە
واتای
بە
کارهێنانی سیاسەتی شەڕخوازانە
نییە
لە
ئاست
وەڵاتانی دیکەدا.
بۆ
وێنە
ژاپۆنی
سەردەمی
توکوگاوا و دیکتاتۆرییەکانی ئەمریکای لاتین. مانایەکی
تری
میلیتاریزم کۆنترۆڵ کردنی
ژیان
و کومەڵگەیە
لە
لایەن
هێزە چەکدارەکانەوە.
بەم
هەژمۆنییە
کە
بە
حەزی چەکدارەکان
کۆمەڵگە
بەڕێوە
دەچێ، دەگوترێ کۆمەڵگەی «میلیتاریزە».
جاری
واش
هەیە
لە
دۆخێکی جەنگیدا
تەواوی
دامودەزگە کۆمەڵایەتیەکان دەکەونە
خزمەت
هێزە چەکدارەکانەوە،
بۆ
وێنە
وەڵاتی
بەریتانیا
لە
شەڕی دووهەمی جیهانیدا.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
میلیتاریسم
[ا. فر ]
(میلیتاریسم - mîlîtarîsm)
عەسکەرتاریزم، وڵاتێک
هەموو
کاروبارێکی لەژێر دەسەڵاتی سوپاییاندا
بێ
،
بۆچوون
و ئایدولۆژیایەکە
کە
پێی
وایە
شەڕ
گرنگترین ئەرکی نەتەوەییە.
سەرچاوە:
برادۆست (کوردی - کوردی)
مێتا-دانوستان
واتە
دانوستان
دەربارەی پکهاتەکانی
دانوستان
،
بۆ
نموونە
دەربارەی
ڕەفتار
، ڕاستینە،
سۆسە
،
نرخاندن
،
پەیوەندی
...
کە
دەکاتەوە «
دانوستان
-دەربارەی-
دانوستان
».
سەرچاوە:
برادۆست (کوردی - کوردی)
مێتابۆلیزم
پرۆسەی
وەرگرتن
،
هەڵوەشاندن
و
سەرف
کردنی
خۆراک
و دەرمانە
لە
لەشی
گیانەوەردا.
سەرچاوە:
برادۆست (کوردی - کوردی)
مێتادەرک
دەرک
دەربارەی
دەرک
.
سەرچاوە:
برادۆست (کوردی - کوردی)
مێتازاناندن
metacognition,
زانین
دەربارەی
زاناندن
.
زاناندن
جودایە
لە
زانینی
ئاسایی
، زانینێکە بەرهەمی
تێڕامان
و بیرکردنەوەی
ورد
.
بۆ
زاناندن
بڕوانە جەلیزادە، «زاراوەسازیی پێوانە»، www.mamosta.net
274
275
276
277
278
279
280