«س.» «کئێر.، کعر.» 1- حاڵی گایەکی ڕەنگی ڕەش و سپی یان سپی و سوور دەبێ. 2-هەر شتێکی دوو ڕەنگی ڕەش و سپی:: بورجی بەڵەکی مەم و زینان له جزیرێیه. 3- حاڵی کەسێک بەڵەکی گرتبێ.

ئەبڵەق، شل، شڵە، پڵپڵی، باز، بازگ، (جا.، بابا) بازوو، بەلەک، پاق، (باک) بۆقل، (هەورا) بارە، پنک پنک، پەڵەپەڵە، پنپنی، ڕەش و سپی، پوویز، (ڕۆژ) بازبازکێ، دوو یا چەند ڕەنگی پەڵەپەڵەییە بە لەشەوە سا هەر ڕەنگکێکی بن، ووڵاخ یا ئاژاڵێکە بەڵەکەتی هەبێ یا چەند دانەیێکی لە نیشانەکانی پسپۆڕییەوە پێوەبێ

«مست. لا» تووشی نەخۆشی بەڵەکی هاتن.

پڵپڵی، پڵنگی، بازگ

لەگەڵ هەموو نیشانەکانی مەڕان بەکار دەبرێت، جوورە گیایەکی بەرزی شیلەداری لاسک دارە گەڵای وەکوو بی وایە بەڵام بچووکترە بنکەکەی بۆ گەلێک دەرمان دەشێ بە تایبەتی بۆ کۆکاکۆڵاو پیپسی زۆر سوودی لێ دەبینن، (هەورا.، دەر) پووز، (ڕەوا) بۆقی بەڵەک، چۆقل، گۆشتی لوولاکییە، بۆقل، (باک) پاق، (فە) ساق، مەشکەلاق، مەشکە لوولاک، (باک) بەلۆریناتک، (شار) مێکووک گیایەکە، (باک) بەڵەک. (باک)_ی بەلۆریناتک، (باک)_ێ گووری

کەسێکە ڕەشکێنەکەی زۆر ڕەش و سپێنەکەشی زۆر سپی بێ

دەردێکی پیسە تووشی ئادەمیزاد دەبێ ئەندامی پڵپڵ دەکا

بوونی شت بەبەڵەک

دورنگی
برص پوست

دوو ڕەنگی
نەخۆشییەکە پێست پەڵاوی دەکا

«نت.» نەخۆشییەکە، پێستێ مرۆڤی دەیگرێ و هێندێک شوێنی پەڵەپەڵه دەبێ و ڕەنگی د ەگۆڕێ «لەچاو شوێنەکانی تری لەش سپی دەبێ». تێبــ.ینی: ئەم نەخۆشینه ئەنجامی پشێوییەکە، که له ئیش وکاری لووەکانی «غده» لەشی ئادەمیزادا بەدی دێت و کاری خۆیان «دەردانی هۆرمۆن» به ڕێک و پێکی پێ جێبەجێ ناکرێ. لەوانە شە هێندێک «طفیلی» که بە چاو نابیندرێن و لەسەر پێستی ئینسان دەژین ببنه هۆی ئەم نەخۆشییه و له کاتێکی ئاوادا چارەسەر کردنی هاسانتره.

بەڵەکێتی، بەلەکی، بەڵەک بوون، دەردێکە ئەندامی مرۆی پڵپڵ دەبێ، تیکوڵی ترنج و نارنج بە سووتاوی سبەینان قامکی لێدرێ و لە زاری بدرێ وە لە جێگایەکەشی هەڵبسووڕێ دەڵێن زۆر بەسوودە

بلند

بەڵەد، شارەزا

بلند

بەڵەد، شارەزا

مەڕێکە گەردنی نوختەی سوور یا ڕەشی تێدابێ بەڵان پەڵەی ڕەش یا سووری لە لەشدابێ

زمین خال خالی از برف
کنایه از ماه اردیبهشت

ڕەشانگی ناوەڕاستی بەفران
برێتی لە دووهەم مانگی بەهار

(موک.)ڕەشانگ کەبەفرلەهێندێک شووێنان دەچێتەوە کەڕەشانگی تێدەکەوێ-یپێدەڵێن.