تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەرگەشت بوونەوه
[[فر. کو.]]
«مست.، لا.»، «مک.» تم: بازگەشت بوونەوه. پیاو نابێ له قسەی خۆی بەرگەشت بێتەوه. «یاڕەببی خوڵایه تۆبە و ئەستەغفیر وڵڵا،. بەرگەشت بوومەوه» «ڕستەیێکه یەکێک دەیڵێ که «کفر» ێکی بە دەمدا هاتبێ.
بوونەوه
[[بوون+2-ئه‌وه/1و2]]
مست.» 1- وەکوو فیعلی مساعید دەگەڵ «ناو» ێک تەرکیب دەبێ: ١- مەوجوودیەتی دووبارەی ئەو شتەی «ناو» ه که نیشانی دەدا و جارێک له مەوجوودیەت کەوتووه، دەگەیێنی:: زیندوو بوونەوه، پەیدا بوونەوه. 2- دوو پاتەیی کار یا ڕووداوێک دەگەێینێ.:: شەڕ بوونەوه، گەرم بوونەوه.
بڵاو بوونەوه
«مست.، لا.» 1- لێک دوور کەوتنەوه:: شوانەکه نووستبوو مەڕەکانیش لەو دەشته بڵاو ببوونەوه. قەرەچی به هەموو دنیادا بڵاو بوونەوه. 2- تەشەنه کردن «قسه، دەنگ و باس، نەخۆشی و درم و پەتا.» :: دەنگی شکانی ئیسڕائیل لە شەڕا دەگەڵ عەڕهبان به هەموو دنیادا بڵابوونەتەوه. ئەنفوڵانزایەکی گران بڵاو بۆتەوه، ناوبەناو کۆلێرا لە هەندێ شوێن بڵاو دەبێتەوه. 3- «تت.» دەرچوونی ڕۆژنامه، کتێبــ.، بەیاننامه و....و گەییشتنه دەستی خەڵک.
شین بوونەوه
مەبەس لە کەسێکییه، کە لە جێگایەکی بێ و هەر هەڵنەستێ و بەجێی نەهێڵێ. لەسەرمان ـ: . دەرکەوتن و نووندنی چت لە دوورەوه بە ڕەنگی شین، ئاسمان لە دوورەوه شین دەچێتەوه.
ڕاست بوونەوه
چەوتی تێدانەمان، لەخەو تنەوه یا لەدانیشتنەوه، قیت بوونەوه، هەستان، قندربوونەوه، هەستانه هەوا، لەنەخۆشی- : چاک بوونەوه، نەمانی چەوتی و لاری چت
بەربوونەوه
[[1-به‌ر/4+بوونه‌وه]]
«مست. لا.» کەوتنە خواری شتێ یا گیاندارێک له جێگەیەک ڕا بۆ جێگەیێکی دیکەی که لەچاو ئەو ی پێشوو نەرمتر بێ. 2- بەلادا هاتن و کەوتنە سەرزەوی ئاد ەمیزاد لە شوێن خۆی:: کوڕ ه دلێر هێندە مەچوو سەر گوێسوانەکە بەردەبیتەوه. چاوی لەبە ر پێی خۆی نەبوو ده بەردەکە هەڵەنگووت و بەربۆوه.* بەر ە وە بوون.
بڵندبوونەوه
«مست.، لا» هەڵبەزینەوەی شتێ پاش ئەوەوی وە عەرزی دەکەوێ.* هەڵستانەوه.
بەرزبوونەوه
«مست.، لا.» 1- بزووتنەوە و جووڵانەوەی شتێک یا گیاندارێک لە ژێرڕا بۆ لای سەر ووی خۆی به جۆرێکی وا که کەم و زۆر له شوێنی پێشووی دوور کەوێتەوه، دەکرێ لەم حاڵەتی دوورکەوتنەوەیدا بە شوێنەکەی پێشوویەوە نووسابێ یا لێی جوودا بووبێتەوه، جا جیابوونەوەکەشی یێکجاری بێ یا بۆ ماو یەک:: فڕۆکەکە هێندە بەرز بۆتەوه هەر بەقەدەر، چۆلەکەیەک دیاره. ئەم بارانەی دوایی زۆر باش بوو دەغڵ بستێک بەرز بوونەوه. ئەم دیواره دوێنێ و ئیمڕۆ باش کاری تێداکراوه، دوو گەز بەرز بۆتەوه. 2- زیاد بوونی پایە و مەقامی کەسێک::ئێستا زۆر بەرزبۆتەوه هێندەی نەماوه ببێته وەزیر ئەوەی هیچی دەباراندا نەبێ که بەرز بۆوه لەخۆی بایی دەبێ.* ەرزەوه بوون.
لێ بەربوونەوه
«مست. لا.» ک وتنە خواری شتێک لە شتێکی تر.:: پە رداغەکەی لەدەست بەربۆوه و شکا، دەرپێی لێ بەربۆوه، توندی بگره تا لێت بەر نەبێتەوه.*لێ بەرەوەبوون.
لێ بەربوونەوه
«مست.لا.» تم: بەربوونەوه «لێ بەربوونەوه» .
ڕەشبوونەوه
سیابوونەوه: سیاوبوونەوه، بوونەوه خەڵووزی پۆڵووه ئاووره. دامرکانەوەی سوورێژه و خروێرکەیه. چوونەوەی بەفره. کووژانەوەی چرای دەروون و ناهومێدی