Essence

(هەو) گەمەیەکە

«کن.»، «مک.» ئاگاداری کردن و پاراستنی ماڵی خۆ. تێبــ.- گۆیا مەلای مەزبووره بنێشتی جایوه و کاتێ زاری شل بووە دەریهێناوە و به سەری لووتیەوه نووساندوه، گوتویانه مەلا! ئەوه بۆ وادەکەی ؟ گوتویه دەمەوێ ماڵی خۆم هەمیشە لەبەر چاوم بێ.

«کن.»، «سیم.» زۆر دووپاته کردنەوەی قسەیەک. زۆر باسی شتێ کردن.

خرسنگ

[بەردی بناغە، گابەرد]

صَخرَه

کنوێنسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی

European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms

پەیماننامەیەک کە لە ساڵی 1950 لە نێوان پانزە وەڵاتی ئەورووپای ڕۆژاوا مۆرکرا بە مەبەستی پاراستن و مسۆگەر کردنی ئازادی و مافەکانی هاووەڵاتیانی خۆیان. ئەم ماف و ئازادییانە بریتییە لە : مافی ژیان و ئازادی، قەدەغەکردنی کۆیلایەتی و دیلیەتی، دڵنیایی و بێخەمی لە دەسگیرکردن، زیندانی کردن و دوورخستنەوەی پڕوپووچ، مافی داکۆکی کردن لە دادگەیەکی بێلایەن، ئازادی ئەندێشە و بیروڕا و ئایین و ئازادی کۆبوونەوە. (بۆ نموونە ڕێکخستنی یەکیەتی و …)
لە ساڵی 1959 «دادگەی ئەورووپایی مافەکانی مرۆڤ» بە مەبەستی جێبەجێکردنی ئەم گرێبەستە دامەزرا و هاووەڵاتیان مافی ئەوەیان هەیە داواکاری و شکاتەکانیان لە دەوڵەتی خۆیان ڕادەستی کۆمیسیۆنی مافەکانی مرۆڤ بکەن. ئێستا 21 وەڵاتی ئەورووپی لەم کۆنڤانسیۆنە ئەندامن و چەند پرۆتۆکۆلیشی پێ زیاد بووە.

گاوبنه در خرمنکوبی

ئەو گا گێرەیەیە کە دەکەوێتە لای خەرمانەوە

بریتییە لە کێک کە پەنجەی لە کارێکدا بێ

گابنە

گایەکە لەلای بنەوەی گیرەی دەخرێ ٬ دووزمان.

(گەردەن بەند - garden bend)

گەردانە، گەردنلخ، ملوانکە، خەناوکە، مێخەکبەند.

(گورگ بەند - gurg bend)

گیرۆدەو دیل و دەست و پێ بەستراو.

(یەخ بەندان - yex bendan)

سەهۆڵ بەندان، بەستەڵەک.

(دەربەند - der bend)

کولانی بنبەست که دەرگای هەبی، باریکە ربی ناو کیوان، رچه ری، دول، قەلا، گەلی.

شەونم.

دیدەت وەکو گوڵ سوورە، پڕی شەبنمی ئەشکە؟
یا لالەیی پڕ ژاڵەیە دوو نەرگسی شەهلات؟

(ئاب نووس - ab nûs)

درەختێکە لە هندو حەبەشە دەڕوێ، وەکو داگوێز گەورە دەبێ و لق و پۆپ داهاوێ، دارەکەی قورس و قایمە، پەڵەی رەشی پێوەیە، دوای بڕینەوەی ماوەیاک لە ئاوی دەخەن تا رەش ببێ.

درەختێکە دارەکەی زۆر قورس و ڕەقە.

بونیانی کیبر و سەرکەشییە طاقی کیسرەوی
دانانی ظوڵم و ڕووڕەشییە تەختی ئابنووس

شەڕو کێشەو پشێوی هەڵاییساندن

طایفەای که آب دهانشان درمان مار گزیده و خونشان درمان هاری است

تایفەیەکەتفیان دەرمانی مارەو خوێنیان دەرمانی هارە

ئیبنو موقله و ئیبنو حاجیبه. ئیبنو موقله، ابن مقلة، خەتخۆشێکی بەناوبانگ بووە. ئیشارەتیشە به وشەی (مقلة) واتە پێڵووی چاو. ئیبنو حاجیب

خاڵی بەینی چاو و ئەبرۆت ئینتیخابی کاتیبه
یەعنی نوقطه ی فەرقی ئیبنو موقله ویبنو حاجیبه

ئەبناء، جەمعی ئیبنە بەمەعنا مناڵ.

دایەی زەمین کە حامیلی ئەبنایی مەحشەرە
هەر تۆوێکی تیا کە ئەمانەت بو، دایەوە

(ئەبنیە - ebniye)

بینا، تەلاران.

(ئوبنە - ubne)

خەوش، کەرب، کینە، گرێی دار.

(ئارووبەند - arûbend)

شکستەبەند، جەراحی عیشایەر کە شوێنی شکاوی بەدەن دەگرێتەوە.

(ئیستینبات - istinbat)

دەرهێنانی شتێک، هەڵهێنانی شتێک بەزەبری تێگەیشتن و بۆچوون.

(ئاشوب ناک - aşûb nak)

بە ئاژاوە، پڕ ئاژاوە، ئاشووبناک.

(نت.)، (مک.) گیایەکی بۆنخۆشی لاسک سەوزی باریکی گەڵا وردی بەهارییە، گوڵی سپییە و لە ناوەڕاستیا تۆزێ زەرد و بۆنی خۆشە، بۆ هەندێ داودەرمان بەکاردێت، زیاتر گوڵەکەی ئیشک دەکرێ، وەکوو (چا) دەمی دەکەن و دەیخۆنەوە یارمەتی (هەزم) دەدا و ئەگەر خەست بێ، بۆ (ڕەوانی) باشە. * بابوونە.

(بارەبەند - barebend)

تەویلە، پشتیر.

بار و بُنه.

[کەلوپەلی بارکراو.]

اَحمال، اَثقال، اَمتِعَة.

(نت.)، (مک.) تم: بنە و بارخانە.